कञ्चनपुर, कोरोना र कर्मचारी - ५
महिना नाघ्यो कोरोनाविरुद्ध 'जेहाद' छेडिएको। अर्थात नेपाल कोरोनाविरूद्धको वास्तविक युद्धमा हेलिएको। विश्वका कैयौं देश त अलि पहिलेदेखि युद्धरत थिए। युद्ध छेडिएपछिको अवधिमा आर्थिक गतिविधि विश्वभर अस्त-व्यस्त छन्। कतै-कतै दैनिकी असहज हुँदै गएको छ।
विश्वभर फैलिँदै गएको कोरोनाको यात्रा अविराम छ। कोरोना युद्धमा होमिएको विश्व समुदायमा सबैका आ-आफ्नै दृष्टिकोण, नीति, रणनीति छन्। नेपाल सरकारले पनि समयमै सतर्कता देखाएका कारण स्थिति अहिलेसम्म भयावह भइसकेको भन्न मिल्दैन। भन्न नपरोस् पनि।
संघ, प्रदेश सरकारको निर्णयसँगै स्वविवेकको समेत प्रयोग गर्दै कञ्चनपुर पनि पाइला बढाइरहेको छ युद्ध जित्न। कोरोना युद्धस्थल कञ्चनपुर जोखिमयुक्त छ।
चितवन, पश्चिम नेपालका लगभग सबैजसो जिल्लाका भारत गएका नेपालीहरू यही बाटो भएर फर्किएका छन्। केही त सप्तरीसम्मका मान्छे पनि यही बाटो गएको पुराना अभिलेखले देखाइरहेका छन्। त्यो पनि भारतका संक्रमितहरू भएका विभिन्न सहरबाट आएका।
यो जिल्लाका नाका-नाकाबाट कोरोना संक्रमणका सम्भावित प्रवल दाबेदारहरू प्रवेश गरेका छन्। महाकाली पारिको माहाकालीसहित १२९.५० किलोमिटरको खुला सिमाना भारतसँग जोडिनुले यस युद्धस्थललाई थप जोखिमयुक्त बनाएको छ।
युद्धस्थलमा भारतसहित अन्य देशबाट आएका ६ हजारजति परदेशी पहिचान भइसकेका छन्। तीमध्ये केहीको कोरोना परीक्षण भइसक्यो, केहीको बाँकी छ। परीक्षणको प्राथमिकतामा तिनै परदेशीलाई राखिएको छ।
मान्छेहरू भन्थे विदेशिएकाले रेमिट्यान्स ल्याउँछन्, तर अहिले भन्न थालेका छन् 'विदेशिनु त बेकार रहेछ। उहिले विदेशिएकाले एड्स ल्याउँथे, अहिले कोरोना पो ल्याएका छन् कि? अनि बाहिरी संसारको संस्कृति त सधैं ल्याइरहेछन्।'
यसले वैदेशिक रोजगारीमै ठूलो प्रश्न चिह्न खडा गरिदिएको छ।
कम्तीमा १० वटा कमान्ड पोस्ट खडा गरिएका छन् युद्धभूमिमा। कतै प्रमुख जिल्ला अधिकारीको, कतै पालिका प्रमुखको नेतृत्वमा। ती सबैको ध्येय केबल एक छः कोरोना भाइरस संक्रमण तथा जोखिम कम गर्ने। त्यसैमा अनवरत जुटेका छन्। त्यही भएर १,२२२ वर्ग किलोमिटर क्षेत्रफलमा लम्पसार युद्धभूमि इतिहास रच्ने अभियानमा छ र अहिलेसम्म संकेतहरू शुभ नै छन्।
युद्धका सेनामेना अनेकन छन्। जनप्रतिनिधि, कर्मचारी, सुरक्षाकर्मी, स्वास्थ्यकर्मी, सञ्चारकर्मी, नागरिक अगुवाहरू। कोरोनाका कामदार भन्दा हुन्छ यिनलाई।
ज्यामी माहुरी जस्ता दिनरात खटिने कामदार। यिनको कुनै 'चेन अफ कमान्ड' छैन, न त कुनै युद्धकलाले पारंगत छन्। होऊन् पनि कसरी ? आखिर 'कोरोना वार' आफैंमा फरक खाले युद्ध छ। तर, बुलन्द हौसला, उच्च मनोबल, अथक प्रयासले सुसज्जित लाग्छन्। तिनले हजारौं मान्छेको विवरण लिइसके, लाखौं प्रयास गरिसके।
समन्वय, सूचना आदानप्रदान, नियमित जाँच, परामर्श, राहत वितरण, व्यक्तिगत तथ्यांक संकलन, लकडाउन शिक्षा, कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ, सीमा रेखदेख, आवागमन व्यवस्थापन, दैनिकीमा सहजीकरण प्रयास, भोकालाई भोजन, नांगालाई कपडा, बिरामीलाई अस्पताल, लकडाउनद्रोहीलाई लकअप, गन्तव्यहीनलाई गन्तव्यमा सहजै पुर्याउने कला सिक्दैछन्।
युद्ध जित्न हतियार पनि उत्तिकै महत्वपूर्ण मानिन्छन्। यो कोरोनाविरुद्धको युद्ध नयाँ र फरक खाले 'वार' भएकाले हतियार पनि किसिम-किसिमका छन्। सबैले आफ्नो आफ्नो कौशलअनुसार हतियार चलाइरहेछन्।
हतियारमा अग्रपंक्तिमा ठडिन्छ – सुरक्षाकर्मीको लौरो। स्वास्थ्यकर्मीको थर्मल गन। कर्मचारीको मास्क र स्यानिटाइजर। जनप्रतिनिधिको सामाजिक दूरी र पञ्जा। पत्रकारको क्यामेरा र माइक्रोफोन। प्रशासनको सवारी पास। एम्बुलेन्स चालकको साइरन। उद्योग वाणिज्य संघको घुम्ती पसल। स्थानीय तहको राहत वितरण। विदेशबाट आउने र शंकास्पदहरूको क्वारेन्टिन। अनि आम मानिसको तातोपानी।
कोरोनाविरुद्धको अभियानमा खटिएका कामदारले लिएका, लिइरहेका र लिने सामान्य रणनीति छन्। ठाउँठाउँमा हेल्प डेस्क स्थापना, नचलोस् कसैको कुनै बहाना। कमान्ड पोष्टबाट नियमित निर्देशन, चौतर्फी अनुगमन। आरडिटी र पिसीआर बढाउने, मनपरी गर्नेलाई ठटाउने। मनोसामाजिक परामर्श, नियमित चिन्तन र विमर्श। भीडभाड हुने ठाउँ बन्द, आवागमन मन्द। कृषि कार्यको निरन्तरता, बीउ बिजनको उपलब्धता। अलपत्रको उद्दार, गुनासो सुनुवाई बारम्बार। काउन्टरपार्टसँग सम्पर्क र छलफल, सरकारको निर्देशन पालना पलपल।
कञ्चन अर्थात शुद्ध, सङ्लो, स्वच्छ। नाम अनुसारकै शुद्ध मन, सङ्लो मुटु र स्वच्छ कार्यशैलीका कारण कञ्चनपुर अहिलेसम्म कोरोनाविरूद्धको युद्धमा पुछारमा छैन। यद्यपी, युद्धमा विजयी भइसकेको पनि छैन।
तर, अहिलेसम्मको युद्धमा कञ्चनपुरको युद्ध मैदान, सेनामेना, हातहतियार, युद्धनीति सबैले सन्तोषजनक काम गरेका छन्। कञ्चन कञ्चनपुरका कोरोनाका कामदारका आजसम्मका प्रयास सही दिशामै छन्।
सबैको साथ छ, सहयोग छ, समर्थन छ। एकजना संक्रमित भेटिए। उनको तत्काल कन्ट्याक्ट ट्रेसिङ भयो। उपचार भयो। निको भएर घर फर्किइसके। बाँकी सबैको नेगेटिभ भेटिएको छ।
आउँदा दिनमा नयाँ संक्रमित नभेटिऊन् भन्ने कामना गर्दै नागरिक सचेत छन्। कामदार सतर्क। कञ्चनपुरमा सायद कोरोनाको मन पनि पग्लिएर कञ्चन भएको छ।
(लेखक जिल्ला प्रशासन कार्यालय, कञ्चनपुरका सहायक प्रमुख जिल्ला अधिकारी हुन्।)
यी पनि पढ्नुस्ः
