सेयर बजारमा दूरसंचार सेवा प्रदायकमध्ये नेपाल टेलिकम एक मात्रै सूचीकृत कम्पनी हो। दूरसंचार कम्पनीहरुलाई पव्लिकमा जान केही कसिलो नीति ल्याइए पनि तिनीहरु अझै इच्छुक देखिएका छैनन्।
कम्पनी ऐनअनुसार ५ करोडभन्दा बढी चुक्ता पुँजी भएका दूरसंचार कम्पनीहरु अनिवार्य रुपमा पव्लिकमा जानुपर्नेछ। यो व्यवस्थाले केही इन्टरनेट प्रदायक कम्पनीलाई समेत बाध्य पार्छ। तोकिएको समयसीमा बाँकी रहेकाले पनि यी कम्पनीहरुको तत्परता अझै नदेखिएको हो।
पुँजी बजार एक्स्पोमा अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले थप दूरसंचार सेवा प्रदायक कम्पनीहरु पनि बजारमा आउन सक्नेतर्फ इंगित गरेका थिए।
पव्लिकमा जान नचाहेमा त्यस्ता कम्पनीलाई बाध्यात्मक रुपमा लैजानुपर्नेमा उनले जोड दिएका थिए। उनको अभिव्यक्तिअनुसार आगामी दिनमा एनसेल, यूटिएल, स्मार्टसेलजस्ता कम्पनीले पनि सर्वसाधारणलाई सेयर जारी गर्नेछन्।
हाल सूचीकृत एक मात्रै कम्पनी भएकाले उस्तै सेवामूलक कम्पनीसँग यसलाई लगानीकर्ताले दाँज्न पाइरहेको अवस्था छैन। टेलिकमको बिहीबार बजार बन्द हुँदा प्रतिकित्ता मूल्य ७५९ रुपैयाँ छ।
कम्पनीले यस आवको ९ महिनामा ११ अर्ब ८५ करोड खुद नाफा कमाएको छ। गत वर्ष यस्तो नाफा ११ अर्ब ३२ करोड थियो। कम्पनीले यस अवधिमा आफ्नो खुद नाफा ५३ करोडले बढाएको छ।
कम्पनीको खुद नाफा बढ्नुमा व्याज आम्दानीको हिस्सा महत्वपूर्ण देखिएको छ। अर्थात सेवावापतको आम्दानी घट्दा पनि कम्पनीको नाफा बढेको देखिन्छ। सेवावापत कम्पनीले २९ अर्ब ३९ करोड आम्दानी गरेको छ। जुन गत वर्षको यस अवधिमा भन्दा ३५ करोडले कमी हो। अन्य आम्दानी भने १ अर्ब ३५ करोडले बढेको छ।
बैंकहरुमा बढेको व्याजदरको लाभले टेलिकमको नाफामा बढोत्तरी देखिनुका साथै प्रतिसेयर आम्दानीमा टेवा पुगेको छ। गत वर्ष १ सय रुपैयाँ प्रतिसेयर आम्दानी रहेकोमा हाल १०५ कायम भएको छ।
यसले के जनाउँछ भने, आगामी दिनमा बैंकहरुले प्रदान गर्ने व्याजदर घटेमा कम्पनीको नाफामा असर पर्न सक्छ। किनकि सेवावापतको कम्पनीको आम्दानी घटिरहेको देखिन्छ।
कम्पनीको मूल्य आम्दानी अनुपातलाई हेर्दा सेयर लागत सस्तो देखिन्छ। मूल्य आम्दानी अनुपात ६.९३ छ। जुन लागत अन्य कम्पनीहरुको औसतभन्दा सस्तो हो।
कम्पनीको एक सेयर बराबर खुद सम्पत्ति मूल्य नै ६३१ रुपैयाँ छ। कम्पनीको सम्पत्ति हेर्दा सेयर लगानीकर्ता डराउनुपर्ने स्थिति छैन। १५ अर्ब चुक्ता पुँजी रहेको कम्पनीको ९१ प्रतिशत स्वामित्व सरकारी हो। त्यसकारण उसले दिने गरेको नाफाबाट ९१ प्रतिशत रकम सरकारले लिन्छ। ४. ४ प्रतिशत स्वामित्व मात्रै सर्वसाधारण सेयरधनीको छ।
बाँकी कर्मचारी तथा नागरिक लगानी कोषको छ। गत आर्थिक वर्षको खुद नाफाबाट कम्पनीले ५५ प्रतिशत नगद लाभांश वितरण गरेको थियो। अर्थात १ सय कित्ता सेयर हुनेले ५ हजार ५ सय रुपैयाँ (करबाहेक) प्राप्त गरे।
उसले बाँड्ने गरेको नाफालाई हेर्ने हो भने अहिले बैंकहरुले दिइरहेको बचतको व्याजदर ८ प्रतिशतभन्दा बढी हो। बचतमा नै रकम जम्मा गर्नुभन्दा पनि यसले दिने लाभांश बढी भएकाले आगामी दिनमा घट्न वा बढ्न सक्ने कम्पनीको मूल्यमै लगानीकर्ताको फाइदा/बेफाइदा निर्भर रहन्छ।
कम्पनीले नगद लाभांश मात्रै बाँड्ने भएकाले उसले दिने गरेको लाभांशलाई प्रचलित व्याजदरसँगै तुलना गर्नु बढी उपयुक्त हुन्छ। अर्कोतर्फ कम्पनीको जगेडा कोष सूचीकृत कम्पनीमध्येको सबैभन्दा मजबुत छ।
चैतसम्म ७९ अर्ब रुपैयाँ कम्पनीको जगेडा कोषमा छ। यसले भैपरी आउन सक्ने अवस्था चुनौतिका लागि कम्पनीलाई सहज छ भने पुँजी बढाउनु परेको खण्डमा बोनस दिन सक्ने क्षमता पनि मजबुत छ।
बजारमा कम्पनीको मूल्य बढ्न सकेन भने पनि व्याजदर बराबरको लाभ पाउनुबाट लगानीकर्ताले त्यति ठूलो नोक्सान व्यहोर्नु पर्ने अवस्था अहिले देखिँदैन।
यद्यपी सूचकहरु हेरेर कम्पनीले आगामी दिनमा दिन सक्ने नाफा तथा बढ्न सक्ने मूल्यस्थिति लगानीकर्ता स्वयम्ले केलाउन सक्नुपर्छ। त्यसरी गरिएको लगानी कम जोखिमपूर्ण हुन्छ।
