नेपाली सेनाले अमेरिकी सेनाको 'स्टेट पार्टनरसिप प्रोग्राम' (एसपिपी) मा सहभागी हुन पत्र लेखेको स्वीकार गरेको छ।
सैनिक प्रवक्ता नारायण सिलवालले अमेरिकासँग सैन्य साझेदारीमा जान नभई सन् २०१५ को भुइँचालोपछि विपद व्यवस्थापनमा सहकार्य गर्न पत्र लेखेको बताएका छन्।
‘यो पत्र सन् २०१५ को सन्दर्भमा लेखिएको हो। त्यो बेला महाभूकम्प आएर ठूलो जनधन क्षति भएको थियो। जनजीवन अस्तव्यस्त थियो। नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय संस्था र एजेन्सीहरूसँग उद्धारका लागि आह्वान गरेको थियो,’ उनले सेतोपाटीसँग भने, ‘उद्धारका लागि दर्जनौं मित्रराष्ट्रबाट सेना आएका थिए। चीन, भारत, पाकिस्तान, अमेरिका, बेलायतका सेना पनि आए। सबै संयोजन नेपाली सेनाले गरेको हो।’
त्यो बेलाको अनुभव र प्रतिक्रियाका आधारमा नेपाली सेना स्रोतसाधन र विज्ञतामा कमजोर रहेको निष्कर्ष निकालिएको उनले बताए।
त्यो वर्षको महाभूकम्पभन्दा ठूलो विपत आयो भने उद्धार गर्न कठिन हुन्छ भनेर राष्ट्रिय स्तरमै अनुभूति भएकाले सरकारको स्वीकृतिमा एसपिपी प्रक्रिया अघि बढाएको प्रवक्ता सिलवालले बताए।
‘अमेरिकामा विपद व्यवस्थापनमा खटिने नेसनल गार्ड नै हो। उसको अमेरिकाभरि सञ्जाल छ। ऊसँग क्षमता र स्रोतसाधन छ। नियमित सेना विपदमा खटिँदैन, धेरैजसो अमेरिकाबाहिर जान्छ,’ उनले भने, ‘हामीले त्यो पत्र कुनै सैन्य गठबन्धनमा जान लेखेको होइन। कुनै लिखित सम्झौता गरेको पनि छैन। कुनै पूर्वसर्त मानेर त्यसको अधिनमा बसेर गरेको पनि होइन।’
सम्झौताका लागि लेखिएको पत्रका चार बुँदामा सैन्य तालिमबारे उल्लेख नभएको उनले बताए।
उनका अनुसार पहिलो बुँदा विपद व्यवस्थापनबारे छ। दोस्रोमा हेलिकप्टर, कार्गो लगायत सैन्य रसद सामग्रीहरूबारे लेखिएको छ। तेस्रोमा एयरपोर्ट, हेलिप्याड लगायत भौतिक पूर्वाधार संरक्षणको कुरा छ भने चौथोमा विपदका लागि खटिने सेनालाई कसरी स्रोतसाधन सम्पन्न बनाउने भन्ने विषय छ।
यी चार बुँदामा बिनासम्झौता र बिनासैन्य गठबन्धन सहयोगको अपेक्षा गरिएको उनले उल्लेख गरे।
सरकारकै स्वीकृति लिएर सन् २०१५ मा पहिलो पत्र पठाइएको र २०१७ मा त्यसलाई फलोअप गरिएको उनले स्पष्ट पारे। त्यसैअनुसार अहिले पनि अमेरिकी सेनासँग सहकार्य भइरहेको र भविष्यमा पनि रहने उनले उल्लेख गरे।
‘त्यो बेला आइपिएस थिएन, अहिले आएको छ। हरेक कुरालाई त्यसैमा जोडेर हेरिन्छ,’ उनले भने, ‘न हामीले पहिला कुनै सैन्य गठबन्धन गरेको हो र न अहिले गर्ने पक्षमा छौं। हामीले हाम्रो भूराजनीति र सामरिक संवेदनशिलता ख्याल गरेर मात्रै काम गरेका छौं।’
भूकम्प बेला उद्धारमा आएका अमेरिकी सेनाले वीरगति प्राप्त गरेको भन्दै उनले आफूहरूले विपद व्यवस्थापन, राहत र उद्धारमा मात्रै सहकार्य गरेको बताए।
