राष्ट्र बैंकले भदौबाट बंगलादेशको मुद्रा टाका र श्रीलंकाको मुद्रा श्रीलंकन रूपिजको सटहीदर तोक्ने तयारी गरिरहेको छ।
चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमा भनिएको छ, ‘बंगलादेश र श्रीलंकालगायत विदेशी मद्राको कारोबार बढ्दै गएको मुलुकहरूका मुद्रालाई परिवर्त्य विदेशी मुद्राको सूचीमा थप गर्दै लगिनेछ।’
राष्ट्र बैंकले मौद्रिक नीतिमा घोषणा गरेअनुसार यस्ता मुद्रा सटहीको लागि दर तोक्न लागेको हो।
‘पहिलो चरणमा बंगलादेश र श्रीलंकाको मुद्राको सटही दर तोक्ने छौं,’ राष्ट्र बैंकका कार्यकारी निर्देशक रेवतीरमन नेपालले भने, ‘त्यसपछि विदेशी मुद्राको कारोबार बढी रहेका अन्य मुलुकहरूको पनि दर पनि तोक्ने छौं।’
भदौबाट बंगलादेश र श्रीलंकाको मुद्राको सटही दर प्रयोगमा ल्याउने तयारी भइरहेको कार्यकारी निर्देशक नेपालले बताए।
हाल नेपाली मुद्राको अन्य मुद्रासँग सोझै विनिमय दर तोकिएको छैन। नेपाली मुद्राको भारतीय मुद्रा (भारु)सँग स्थिर रहने गरेर विनिमय दर तोकिएको छ।
अहिले एक सय भारु बराबर एक सय ६० नेपाली रूपैयाँ छ।
सामान्यतयाः बंगलादेशको १.४३ टाकाको विनिमय दर एक भारू छ। त्यस्तै, श्रीलंकाका ३.५० रूपिज बराबर एक भारू छ।
बंगलादेशी एक टाका बराबर १.१३ नेपाली रूपैयाँ र एक श्रीलंकन रूपिज बराबर ४६ पैसा हुन्छ। तर, यस्तो सोझो दरको आधारमा मात्रै सटही दर तोकिँदैन।
बजारबाट यी देशका कति मुद्रा संकलन हुन सक्छन्, त्यस्तो मुद्रा कति समयसम्म भण्डारण गर्नुपर्ने हुन्छ? भन्ने आधारमा लागत निकाल्न बाँकी रहेको कार्यकारी निर्देशक नेपाल बताउँछन्।
त्यस्तै, यहाँ संकलन भएको विदेशी मुद्रा सिंगापुरमा लगेर राखिन्छ। यस्तो लागत समेत जोडिएर सटहीदर तोकिने कार्यकारी निर्देशक नेपालले जानकारी दिए।
यहाँ जम्मा भएको विदेशी मुद्राको सञ्चिति सिंगापुरमा लगेर राखिन्छ। न्युयोर्क र लण्डनपछि सिंगापुर विदेशी मुद्राको सञ्चिति लगेर राखिने तेस्रो ठूलो मुलुकमा पर्छ। सिंगापुरमा दैनिक १० खर्ब डलर बराबरको मुद्रा कारोबार हुने मानिन्छ। त्यहाँ कानुनी संरचना बलियो रहेको, राजनीतिक स्थिरता रहेको र मुद्रा राख्न र राफसाफ गर्न विश्वासिलो स्थान रहेको मानिन्छ।
नेपाल र बंगलादेश वा नेपाल र श्रीलंकाबीच हुने व्यापार भने उच्च छैन। गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा नेपालले श्रीलंकाबाट ३० करोड एक लाख रूपैयाँ बराबरको आयात गरेको थियो भने त्यहाँ दुई करोड रूपैयाँ बराबरको निर्यात गरेको थियो।
त्यस्तै, बंगलादेशबाट नेपालले चार अर्ब २२ करोड ५६ लाख रूपैयाँ बराबरको आयात गरेको थियो भने त्यहाँ ५५ करोड ४६ लाख रूपैयाँ बराबरको निर्यात गरेको थियो।
चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को जेठसम्ममा पनि नेपाल र बंगलादेश बीच करिब पाँच अर्ब बराबरको व्यापार भएको छ। त्यस्तै, यही अवधिमा श्रीलंकासँग ३६ करोड बराबरको अन्तराष्ट्रिय व्यापार छ।
तर, यी मुलुकहरूमा नेपालबाट अध्ययनको लागि विद्यार्थीहरू समेत जान्छन्। त्यसैले पनि यी मुद्राको विनिमय दर तोक्ने तयारीमा राष्ट्र बैंक लागेको हो।
अहिले बंगलादेशमा करिब तीन हजारको संख्यामा नेपाली विद्यार्थीहरू रहेको अनुमान छ। गत आर्थिक वर्षमा भने चार सय ४८ जनाले बंगलादेश अध्ययनको लागि नो अब्जेक्सन लेटर लिएका थिए। भने सो वर्ष श्रीलंकाको लागि मात्रै दुई जनाले यस्तो नो अब्जेक्सन लेटर लिएका थिए।
-1746009348.jpg)
