चार दशकअघि नबिल बैंक स्थापना हुँदा यो निजी क्षेत्रको पहिलो र समग्रमा नेपालको चौथो बैंक थियो। त्यसअघि स्थापना भएका तीन वटा सरकारी बैंकसँग प्रतिष्पर्धासँगै आफूलाई आधुनिक बैंकका रुपमा स्थापित गर्नुपर्ने चुनौती पनि बैंकसँग थियो।
तत्कालीन समयमा सर्वसाधारणमा बैंकसम्म आउने चलन कमै थियो। साहुमहाजनसँग ऋण लिने अभ्यास समाजमा प्रचलित थियो। त्यसबाहेक निजी क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जाको आकार पनि सानो थियो। नबिलले तत्कालीन समयमा अन्य बैंकले अभ्यास गरिरहेको भन्दा नविन अवधारणामा बैंकिङ सुरू गर्यो। जसले नबिलले आम नागरिकका बीचमा छिट्टै लोकप्रिय बनायो र चाँडै विश्वास आर्जन गर्न सक्यो। ग्राहकहरुको त्यही विश्वासको जगमा नबिल आज पनि निरन्तर नम्बर एक बैंकका रूपमा स्थापित छ।
'सन् १९८४ मा नबिलले सुरुआत गरेको आधुनिक बैंकिङको अवधारणाले नै नबिललाई यहाँसम्म पुर्याएको हो,' बैंकका कायम मुकायम प्रमुख कार्यकारी अधिकृत मनोज ज्ञवाली भन्छन्।
उनका अनुसार नबिलले लामो समयदेखि अधिकांश सूचकांकमा अब्बल भएकै कारणले नम्बर एकको ताज जोगाउन सकिरहेको छ। यसमा बैंकले समयक्रममा अपनाएको आधुनिक बैंकिङको अभ्यास, प्रविधिको प्रयोग र ग्राहक केन्द्रित सेवालाई प्रमुख कारक रहेको उनको बुझाइ छ।
'नबिल बैंकसँग सुरुआती दिनमा जनतामा केन्द्रित हुँदै बैंकसम्म उनीहरूलाई ल्याउनुपर्ने चुनौती थियो, बैंक स्थापना हुँदा आम नागरिक बैंकसम्म आउने पैसा जम्मा गर्ने र कर्जा लिने चलन निकै कम थियो,' ज्ञवालीले भने, 'तत्कालीन समयमा मानिसहरू नै बैंकसम्म आउनुपर्छ भन्ने मानसिकता थियो, तर नबिलले सुरुआतदेखि नै बैंक पनि सेवाग्राहीका घरघरमा पुग्नुपर्छ भन्ने सोचले ग्राहक केन्द्रित सुरू गर्यो।'
'बैंकिङ सेवालाई घर–घरमा पुर्याउनेदेखि लगानीकर्तालाई राम्रो प्रतिफल दिनेमा नबिल सधै अगाडि रह्यो, सुरुआती समयमा बैंकको सेयरमा ६ हजार रूपैयाँ लगानी गर्नेहरू आज करोडपति भएका छन्,' उनले भने, 'त्यसबाहेक सुरुआतदेखि ग्राहक केन्द्रित उत्कृष्ट सेवाले बैंकप्रतिको विश्वास कायम राख्न सहयोग गर्यो।'
साथै बैंकका अधिकांश सूचकांकले पनि बैंकले उत्कृष्ट बनाएका छन्। ४० वर्षको इतिहासमा बैंकको नेटवर्थ दुई करोड ८० लाख ४४ हजार रूपैयाँबाट सेयरधनीबाट पुँजी वृद्धिका लागि थप लगानी माग नै नगरी ५९ अर्ब २६ करोड रूपैयाँ पुगेको छ भने यस अवधिमा निक्षेप संकलन १४ करोड ६० लाख रूपैयाँबाट बढेर ५ खर्ब ५ अर्ब रूपैयाँ पुगेको छ।
कर्जा प्रवाह १३ करोड २० लाख रुपैयाँबाट बढेर ४ खर्ब १४ अर्ब पुगेको छ। साथै दुई वटा शाखाबाट सेवा सुरू गरेको बैंकले हाल २६८ शाखाबाट सेवा प्रवाह गरिरहेको छ भने सुरुमा १४४ जनालाई रोजगारी दिएको बैंकले हाल प्रत्यक्षरुपमा तीन हजार ७२४ जनालाई रोजगारी दिएको छ।
नबिलले आफ्नो हित मात्रै नहेरी सरकारको नीतिलाई पनि अबलम्बन र साथ दिँदै बैंकिङ क्षेत्रको विकासमा सहकार्य गर्दै आएको छ। यसैक्रममा बैंकले केही वर्षअघि नेपाल बंगलादेश बैंक र युनाइटेड फाइनान्सलाई प्राप्ति गरिसकेको छ। जसले बैंकलाई आकार र क्षमता दुवैमा बलियो बनाएको छ।
नेपालको वित्तीय क्षेत्रलाई आधुनिक बैंकिङ प्रणालीतर्फ उन्मुख गराउन बैंकको महत्वपूर्ण भूमिका रहँदै आएको छ। ४० वर्षको यात्रामा नबिलले नेपालमा बैंकिङ नवप्रवर्तन, डिजिटल सेवा तथा वित्तीय समावेशीकरणमा महत्त्वपूर्ण योगदान पुर्याएको छ। बैंकले आगामी दिनमा अझ नवीनतम प्रविधि, अन्तर्राष्ट्रिय साझेदारी, तथा ग्राहक केन्द्रित सेवा विस्तार गर्दै नेपालको बैंकिङ क्षेत्रलाई नयाँ उचाइमा पु¥याउने लक्ष्य समेत लिएको छ।
सन् १९८४ मा नबिलले बैंकिङ क्षेत्रमा कम्युटर भित्र्याएर पहिलो कम्प्युटराइज्ड बैंक बन्यो। बैंकले सन् १९८९ मा नबिल बैंकले एनएबिएसवाइएस नामक कस्टमाइज्ड सफ्टवेयरमार्फत काम सुरु ग¥यो। यो सफ्टवेयरमार्फत बैंकको सेवाप्रवाह थप प्रभावकारी बन्यो। साथै ग्राहकको तथ्यांक सुरक्षा, छिटो र विश्वासिलो कारोबारलाई बलियो बनायो।
सन् १९९० मा नेपालमै पहिलो पटक मास्टरकार्ड र भिसा कार्ड सुरू गर्दै एटिएम सेवा प्रारम्भ भयो। सन् १९९५ मा एटिएम सेवा स्थापनासँगै डिजिटल बैंकिङलाई अझ सशक्त बनाइयो। सन् १९९७ मा पिओएस मेसिनको सुरुवात गरेपछि डिजिटल भुक्तानी प्रणाली थप सहज बन्यो। सन् १९९८ मा स्वीफ्ट सेवा सुरू भएपछि अन्तर्राष्ट्रिय कारोबारलाई थप सुरक्षित बनाइयो।
बैंकिङ प्रणालीलाई अझ आधुनिक बनाउने क्रममा बैंकले सन् २००३ मा फिनाकल कोर बैंकिङ प्रणाली लागु गर्यो जसबाट इन्टरनेट बैंकिङ सुरू भयो। त्यसपछि सन् २००५ मा भिसा डेबिट कार्ड सेवा पनि सुरू भयो।
डिजिटल बैंकिङलाई अझ मजबुत बनाउने उद्देश्यले सन् २०११ मा इ–टेलर अनलइन अकाउन्ट ओपनिङ, सन् २०१२ मा सुरक्षित इ–कमर्श सेवा, सन् २०१३ मा एपमा आधारित मोबाइल बैंकिङ सेवा र सन् २०१४ मा इएमभी कार्ड प्रणाली लागु गरियो। सन् २०१५ मा नबिलले अनलाइन कर्पोरेट भुक्तानी सेवा सुरुवात ग¥यो भने सन् २०१७ मा नबिल साइबर बैंकिङ सेवा पनि प्रारम्भ गरियो।
बैंकले सन् २०१८ मा नेपालको बैकिङ क्षेत्रमा पहिलो पटक एनएफसी कार्ड सेवा तथा युनियन पे इन्टरनेसनल क्युआर भुक्तानी सेवा सुरू गर्यो भने डिजिटल ग्राहक सेवा विस्तार गर्ने क्रममा सन् २०१९ मा फेसबुक च्याटबट 'नबिल' सुरू भयो। सोही वर्ष नै बैंकले क्लाउडमा आधारित सम्पर्क केन्द्र तथा एनएफसी कन्ट्याकलेस पिओएस मेसिन सेवा सञ्चालनमा ल्यायो।
बैंकले सन् २०२० मा नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा पहिलो पटक पूर्वस्वीकृति कर्जा प्रवाह सेवा सुरु ग¥यो भने सोही वर्ष बैंकको ३६औं वार्षिकोत्सवमा डिजिटल रुपान्तरणको घोषणा गर्दै प्रविधि र डिजिटल सेवामा नयाँ युगको सुरुवात भयो। सन् २०२२ मा नबिल आइबैंक सेवा सुरू गर्दै डिजिटल बैंकिङलाई थप सुरक्षित र सहज बनायो।
नेपालको बैंकिङ क्षेत्रमा पुर्याएका योगदानको उच्च मूल्यांकन गर्दै नबिल बैंक विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाबाट पटक–पटक सम्मानित भइसकेको छ। जसले बैंकलाई उत्कृष्टताको पर्याय बनाएको छ।
वित्तीय सुदृढता, उत्कृष्ट सेवा, नवप्रवर्तन तथा व्यावसायिक पारदर्शिताका कारण विभिन्न राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय पुरस्कार प्राप्त गर्दै आएको छ । वित्तीय व्यवस्थापन, डिजिटल बैंकिङ, कर योगदान, तथा संस्थागत उत्कृष्टताका आधारमा बैंकले पछिल्ला दुई दशकमा थुप्रै प्रतिष्ठित अवार्डहरू जितेको छ।
४० वर्षको यात्रामा नबिल बैंक सबैभन्दा बढी कर तिर्ने बैंकमा ८ पटक सम्मानित भइसकेको छ। विगत एक दशकमा मात्र नबिल बैंकले आर्थिक वर्ष २०७०/७१, आव २०७१/७२, आव २०७३/७४, आव २०७५/७६, आव २०७६/७७, आव २०७७/७८, र आव २०७९/८० मा गरी ६ पटक धेरै कर तिर्ने संस्थामध्येबाट सम्मानित भइसकेको छ।
त्यसबाहेक नेपाल चार्टर्ड एकाउन्टेन्ट संस्थाबाट बेस्ट प्रिजेन्टेड एन्युअल रिपोर्ट अवार्डबाट सन् २००९, सन् २०१०, सन् २०११, सन् २०१२, सन् २०१३, सन् २०१४ र सन् २०२३ मा गरी ७ पटक सम्मानित भइसकेको छ।
'पछिल्लो १० वर्षमा वाणिज्य बैंकमध्ये सबैभन्दा बढी कर तिर्ने बैंकका रुपमा ६ पटक अवार्ड प्राप्त गर्नुको अर्थ बैंकले लामो समयदेखि कायम राखेको पारदर्शीता र ब्यालेन्स सिटमा कम्प्लायन्स नै हो,' कामु सिइओ ज्ञवालीले भने।
सन् २००४ मा द बैंकरले प्रदान गर्ने बैंक अफ द इयर प्राप्त गरेको बैंकले सन् २००५ मा उत्कृष्ट वाणिज्य बैंकका रुपमा सम्मान प्राप्त गरेको थियो। बैंकले सन् २०१५ र सन् २०२२ मा एसियाली विकास बैंकले प्रदान गर्ने लिडिङ पार्टनर बैंक इन नेपाल मान्यता प्राप्त गरेको थियो। जसले बैंकको अन्तर्राष्ट्रिय कर्पोरेट सम्बन्धलाई थप मजबुत बनायो।
बैंक युरोमनी अवार्ड फर एक्सिलेन्स अवार्डबाट पनि पटक–पटक सम्मानित भइसकेको छ। बैंकले सन् २०१९, सन् २०२०, सन् २०२१ र सन् २०२२ र सन् २०२४ मा उक्त अवार्ड प्राप्त गरेको थियो भने सन् २०२४ मा संस्थागत सामाजिक उत्तरदायित्वअन्तर्गत पनि उक्त अवार्ड प्राप्त गरेको थियो। साथै सन् २०१९ मा एसिया मनी उत्कृष्ट आन्तरिक बैंक अवार्ड र एसिया मनी उत्कृष्ट बैंक अवार्ड प्राप्त गरिसकेको छ। सन् २०१६ मा वाणिज्य बैंकमा उत्कृष्ट व्यवस्थापन भएको बैंक, फ्रोस्ट एण्ड सेलिभान–फाइनान्सियल इन्टिच्युसन अफ द इयरका रुपमा पनि बैंक सम्मानित भइसकेको छ।
पछिल्ला केही वर्षयता नबिल बैंकले दिगोपनामा जोड दिँदै दिगो बैंकिङतर्फ केन्द्रित गर्र्दै लगेको छ। बैंकले दिगोपनाका क्षेत्रमा उल्लेखनीय अग्रसरता देखाउँदै नबिल दिगो बैंकिङअन्तर्गत विभिन्न कार्यक्रम मार्फत् वित्तीय पहुँच स्थापना, उद्यमशीलता प्रवर्द्धन, समावेशी अर्थतन्त्र निर्माणमा महत्त्वपूर्र्ण योगदान पुर्याइरहेको छ।
