राष्ट्रिय साइबर सुरक्षा केन्द्रले सूचना प्रविधि प्रणाली प्रयोगकर्ताको लागि केन्द्रित गरेर परामर्श जारी गरेको छ।
अनलाइन ठगी, डेटा चोरी, फिसिङ आक्रमण र ह्याकिङजस्ता साइबर अपराधहरू बढ्दै गएको सन्दर्भमा साइबर सुरक्षा उपायहरू अवलम्बन गर्न केन्द्रको सुझाव छ।
सूचना प्रविधि प्रणालीलाई सुरक्षित र व्यवस्थित गर्नको लागि प्रयोग कसरी गर्ने र व्यवस्थापन कसरी गर्ने सम्बन्धी परामर्श जारी गरिको हो।
कुनै पनि वेबसाइड तथा विभिन्न प्लेटफर्मको पासवर्ड व्यवस्थित र सुरक्षित बनाउनको लागि नौ वटा टिप्स दिइएको छ।
सरकारी सूचना प्रविधि प्रणालीको पासवर्डलाई केन्द्रित गरेर दिइएको परामर्शमा हेरक तीन महिनामा पासवर्ड परिवर्तन गर्ने, आफ्नो लागि सजिलो र सम्झने पासवर्ड राख्ने लगायतका टिप्स दिइएको छ।
यस्ता छन् पासवर्ड सुरक्षित र व्यवस्थित गर्ने नौ टिप्स:
१. पासवर्ड राख्दा सहजै अनुमान गर्न नसकिने गरी ठूला र साना अक्षरहरू, संख्या, तथा विशेष चिन्हहरूको संयोजन भएको कम्तीमा ८ च्याप्टरको सुरक्षित पासवर्ड राख्ने। प्रत्येक तीन–तीन महिनामा परिवर्तन गर्ने
२. घर परिवारका आफन्त, साथीभाइ आदिको नाम, मोबाइल नम्बर, फोन नं, ठेगाना, जन्ममिति जस्ता सजिलै अनुमान लगाउन सकिने शब्दहरू पासवर्डको रूपमा प्रयोग नगर्ने
३. पासवर्ड बनाउँदा शब्दकोषमा भएका शब्दहरूको मात्र संयोजन गरी नबनाउने
४.संवेदनशील डेटा/सूचना रहने प्रणालीहरूमा पहुँचको लागि अनिवार्य रूपमा मल्टी फ्याक्टर अथेन्टिकेसनको प्रयोग गर्ने
५. एकभन्दा बढी सेवा, वेबसाइट तथा एप्लिकेसनमामा एउटै पासवर्ड प्रयोग नगर्ने तथा पहिलानै प्रयोग भएको पासवर्डलाई पुनः प्रयोग नगर्ने
६. कुनैपनि प्रणालीमा रहेको डिफल्ट पासवर्डलाई तत्काल परिवर्तन गर्ने
७. पासवर्डलाई अरु कसैलाई प्रदान नगरी गोप्य राख्ने र पासवर्डलाई सामाजिक सञ्जाल वा सञ्चार माध्यमबाट आदानप्रदान नगर्ने
८. सिस्टम पासवर्ड, प्रिन्टर पासवर्ड वा वाइफाई पासवर्ड कुनै पनि अनधिकृत व्यक्तिलाई सेयर नगर्ने
९.सम्भव भएसम्म अफलाइन ओटिपी अथेन्टिकेटर एप्लिकेसन प्रयोग गर्ने
