दैनिक लामो अघोषित लोडसेडिङको मार खेपिरहेका सुनसरी मोरङ औद्योगिक करिडोरका उद्योगहरूमा केही दिनयता विद्युत सेवामा उल्लेख्य सुधार भएको छ।
उद्योगीहरूका अनुसार शनिबारयता उद्योगहरूमा बिजुली आपूर्ति नियमित भइरहेको छ। यसले उद्योगहरूको उत्पादन पनि बढाएको छ।
'चैत १६ गते शनिबारयता उद्योगहरूमा विद्युत आपूर्तिमा उल्लेख्य सुधार भएको छ,' विराटनगरका उद्योगी नविन रिजालले भने, 'शुक्रबारसम्म दैनिक कम्तीमा ६ घन्टादेखि १२ घन्टासम्म अघोषित लोडसेडिङ थियो। अहिले त्यो लगभग पूरै हटेको छ। अन्य कारणले घरीघरी आपूर्ति रोकिने समस्याबाहेक विद्युत सेवा नियमित छ।'
उद्योग संगठन मोरङले दिएको जानकारी अनुसार शनिबारयता उद्योगहरूमा बिजुली कटौतीको समस्या छैन।
'अहिले ट्रिपिङ हुँदाको अवस्थामा मात्रै विद्युत घरीघरी नआउने समस्या छ। अन्यथा विद्युत सेवा नियमित रहेको उद्योगहरूले बताइरहेका छन्,' संगठनका महानिर्देशक चुडामणि भट्टराईले भने, '१६ गतेयता विद्युत अनियमित भएको गुनासो छैन।'
नेपाल विद्युत प्राधिकरणले भारतले राती बिजुली नदिएको कारण देखाएर उद्योगहरूमा रातीको समयमा विद्युत आपूर्ति कटौती गरेको थियो। प्राधिकरणले विद्युत कटौती गरे पनि घोषित रूपमा लोडसेडिङ भने थिएन। यद्यपि रातको समयमा सुनसरी मोरङ औद्योगिक करिडोरका उद्योगहरू विद्युत अभावले ठप्पप्रायः थिए।
उद्योगीहरूले विद्युत अभावकै कारण ७० प्रतिशतसम्म उत्पादन कटौती गर्नुपरेको बताइरहेका थिए। पछिल्लो समय भारतले थप बिजुली दिएपछि यो समस्या कम भएको हो।
'सुख्खायाममा हाम्रो आफ्नो उत्पादनले यहाँको माग धान्नै सक्दैन। त्यसैले भारतीय बिजुलीमा निर्भर हुनुपर्छ,' उद्योगी रिजालले भने 'अहिले भारतले थप बिजुली दिएपछि समस्या घटेको छ। तर यस्तै अवस्थाको सुनिश्चितता होस् भन्ने हाम्रो माग हो।'
विराटनगरमा मात्रै नभई बिजुली आपूर्तिमा सुधार भएपछि देशव्यापी रूपमा यसको सकारात्मक प्रभाव परेको छ।
निर्यात उद्योगीहरुको संस्था फेडेरेसन अफ नेपाल एक्स्पोर्ट एसोसिएसनले विज्ञप्ति निकालेर प्राधिकरणले औद्योगिक क्षेत्रमा नियमित विद्युत आपूर्ति गर्न थालेको भन्दै खुसी प्रकट गरेको छ। संस्थाले यस्तै अवस्थालाई निरन्तरता दिन माग पनि गरेको छ।
'विगतमा लोडसेडिङका कारण उत्पादनमूलक उद्योगहरूमा प्रत्यक्ष असर परेको छ। पछिल्लो केही दिनयता भारतबाट बिजुली आयात गरी प्राधिकरणले औद्योगिक क्षेत्रमा नियमित विद्युत आपूर्ति गरिरहेको छ। योसँगै अब औद्योगिक क्षेत्रले निरन्तर विद्युत उपभोग गर्न पाउने सुनिश्चितताको अपेक्षा गरिएको छ,' एसोसिएसनले भनेको छ।
त्यस्तै नेपाल धागो उत्पादक संघले पनि बिजुली आपूर्ति सहज भएपछि उद्योगीहरू हर्षित र उत्साहित भएको बताएको छ।
संघका अध्यक्ष पवन गोल्यानले एक विज्ञप्ति जारी गर्दै अघोषित लोडसेडिङका कारण निर्यातमुखी मध्येको अग्रणी धागो उद्योग पूर्ण क्षमतामा चल्न नसक्दा उद्योगी, कामदार र सरकारको राजस्वमै असर परिरहेको बताएका छन्। प्राधिकरणले पछिल्लो केही दिनदेखि औद्योगिक क्षेत्रमा नियमित विद्युत आपूर्ति गरेको र यसलाई निरन्तरता दिन पनि उनले आग्रह गरेका छन्।
'संघमा आबद्ध उद्योगहरूबाट हुने उत्पादनको ८० प्रतिशतभन्दा बढी वस्तु अहिले विभिन्न देशमा निर्यात भइरहेको छ। निर्यातमार्फत राज्यको ढुकुटी र अर्थतन्त्रमा उल्लेख्य योगदान भएको छ। त्यसैले औद्योगिक क्षेत्रले निरन्तर विद्युत उपभोग गर्न पाउने सुनिश्चितता प्रदान गरी उद्योग–व्यवसाय सञ्चालनका लागि सहज वातावरण सिर्जनातर्फ सरकारको सार्थक प्रयास रहने विश्वास छ,' विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।
पछिल्लो समय भारतले रातको समयमा नेपालतिर बिजुली दिन बन्द गरेको थियो। भारतको यस्तो निर्णयपछि पूर्वको औद्योगिक ग्रिडमा १२ घन्टासम्म अघोषित लोडसेडिङ भइरहेको थियो। यही कारणले बहुसंख्यक उद्योगले ७० प्रतिशतसम्म उत्पादन कटौती गर्नुपरेको थियो।
सुनसरी मोरङ औद्योगिक करिडोरमा अघोषित लोडसेडिङले पारेको असरबारे उद्योग संगठन मोरङले यही वर्ष अध्ययन समेत गरेको थियो।
अध्ययन प्रतिवेदन अनुसार आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पुसदेखि चैतसम्मको अवधिमा वर्षभरीमा ३१२ घन्टाभन्दा बढी समय विराटनगरका उद्योगहरूले अघोषित लोडसेडिङको मार सहनुपरेको थियो।
आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा त वर्षभरिमा ८८७ घन्टाभन्दा बढी समय अघोषित लोडसेडिङ यहाँका उद्योगहरूले बेहोरेका थिए।
'अहिले जस्तै नियमित विद्युत आपूर्तिको दीर्घकालीन प्रबन्ध सरकारसँग हाम्रो मुख्य माग हो,' उद्योग संगठन मोरङको भनाइ छ, 'यसअघि लोडसेडिङरहित अवस्थामा पनि उद्योगहरूमा १२ घन्टासम्म विद्युत अभाव हुनु भनेको ज्यादै दुःखद अवस्था हो।'
सुनसरी मोरङ औद्योगिक करिडोरमा साना, मझौला र ठूला गरी पाँच सयभन्दा बढी उद्योगधन्दा छन्। ती उद्योगहरूलाई दैनिक रुपमा कम्तीमा १८० मेगावाट बिजुली आवश्यक पर्छ।
'शुक्रबारसम्म दैनिक १ सय देखि बढीमा १४० मेगावाट विद्युत मात्रै उपलब्ध थियो,' मोरङ उद्योग व्यापार संघका अध्यक्ष अनुपम राठीले भने, 'चार दिनयता यो अवस्थामा सुधार आएको छ। यस्तो अवस्था निरन्तर राख्न सरकार र विद्युत प्राधिकरणले पहल गर्नुपर्छ।'
उनका अनुसार कोशी प्रदेशमा मेल्टिङ प्रविधिमा आधारित चार वटा स्टिल उद्योग छन्। ती उद्योगहरू हरेकले दैनिक २०–२० मेगावाट विद्युत खपत गर्छन्। ती चार उद्योगले खपत गर्ने कुल ८० मेगावाट विद्युत हो।
'आपूर्ति घट्ने भएपछि सबैभन्दा पहिले तिनै स्टिल उद्योगलाई सट डाउन गरिन्छ,' उनले भने, 'स्टिलदेखि अन्य सबै प्रकारका उद्योगहरू सधैंजसो पीडित बनेका हुन्छन्।'
उद्योगहरूमा दिनको आधा समय विद्युत आपूर्ति रोकिँदा ठूलो समस्या भएको र अहिलेको सुधारले थोरै उत्साही बनाएको उद्योगीहरू बताउँछन्।
उद्योगीहरूका अनुसार सिमेन्ट, स्टिल, प्लास्टिक उद्योगलाई दैनिक १२ घन्टा मात्रै आपूर्ति हुने बिजुलीले पुग्दैन, मेसिन तताउन समय लाग्छ। शुक्रबारको अवस्थासम्म यी उद्योग दैनिक ८ घन्टा पनि राम्रोसँग चल्न सकेका थिएनन्। शनिबारयता पूरा अवधि उद्योग चलिरहेको उद्योगीहरूको भनाइ छ।
दैनिक लामो समय बिजुली कटौती हुँदा सिमेन्ट, स्टिल, प्लास्टिक, धागो, साबुन, बिस्कुट, चाउचाउ लगायत उद्योगले आफ्नो उत्पादन ७० प्रतिशतसम्म घटाएका थिए। भारतले चैत ३ देखि 'सोलार आवर' मा मात्रै मात्र नेपाललाई बिजुली दिएको थियो। शनिबारदेखि भने राती आउन थालेको छ। यसले उद्योगहरूलाई राहत दिएको हो।
