अहिले सेयर बजारमा ९७ वटा जलविद्युत कम्पनी सूचीकृत छन्।
करिब दस वर्षअघिसम्म बजारमा यस्ता सूचीकृत कम्पनीको संख्या १० पनि थिएन। नेप्सेको तथ्यांक अनुसार सो समय (आर्थिक वर्ष २०७१/७२) मा बजारमा मात्रै आठ कम्पनी सूचीकृत थिए।
सो समय अपि पावर, अरूण भ्याली, बरूण हाइड्रो, बुटवल पावर, चिलिमे जलविद्युत, नेसनल हाइड्रोपावर, रिडी हाइड्रो र सानिमा माइ हाइड्रोपावर कम्पनी मात्रै सूचीकृत थिए।
लामो समयसम्म बजारमा चिलिमे जलविद्युत र बुटवल पावर कम्पनी 'ब्लु चिप' कम्पनीको रूपमा दरिँदै आएका थिए।
धेरै उतारचढाव नहुने, वर्षौंदेखि राम्रो नाफा कमाइरहेका, नियमित लाभांश दिइरहने, विश्वसनीय ब्रान्ड र सुदृढ वित्तीय अवस्था रहेका कम्पनीहरूलाई सेयर बजारमा 'ब्लु चिप' कम्पनी भनिन्छ।
तर पछिल्लो समय सेयर बजारमा जलविद्युत कम्पनीहरूको संख्या बढ्दै जाँदा लगानीकर्ताहरू अन्य कम्पनीहरूमा पनि उत्तिकै आकर्षित हुन थालेका छन्।
कुनै समय बजारमा कारोबारमा रहेका जलविद्युत कम्पनीहरूमा उच्च मूल्य हुने गरेका यी कम्पनीहरूको मूल्य अहिले भने पहिले जस्तै उच्च देखिँदैन।
अहिले बजारमा रहेकामध्ये पाँच जलविद्युत कम्पनीको सेयर मूल्य प्रतिकित्ता आठ सय रूपैयाँ माथि छ। चिलिमे र बुटवल दुवै अहिले यो मूल्यभन्दा कममा कारोबार भइरहेका छन्।
अहिले कस्ता छन् त यी कम्पनी?
चिलिमे जलविद्युत कम्पनी आर्थिक वर्ष २०७१/७२ मा प्रतिकित्ता एक हजार तीन सय ६० रूपैयाँमा कारोबार भइरहेको थियो। अहिले कम्पनीको सेयर चार सय ९१ रूपैयाँमा कारोबार भइरहेको छ।
चिलिमे जलविद्युतको लाभांश इतिहास हेर्ने हो भने पाँच वर्षयता यसले वार्षिक औसत १५.४ प्रतिशत लाभांश दिएको छ।
अन्तिम पटक आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १० प्रतिशत बोनस र दुई प्रतिशत नगद लाभांश दिएको थियो। आर्थिक वर्ष २०८१/८२ मा ६७ करोड नाफा गरेको चिलिमेले यस वर्षको लाभांश घोषणा गरिसकेको छैन।
चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो त्रैमासमा यसको नाफा २० करोड ७९ लाख रूपैयाँ छ। अघिल्लो वर्षको यही अवधिमा कम्पनीको नाफा २१ करोड १८ लाख रूपैयाँ थियो।
विद्युत बिक्रीबाट आम्दानी केही घटे पनि ह्रासकट्टी घट्दा र अन्य आम्दानी बढ्दा करअघिको नाफा बढेको थियो। करपछिको नाफा भने घटेको हो।
यसअघि विद्युत बिक्रीबाट ३६ करोड १८ लाख रूपैयाँ आम्दानी भएकोमा यस पटक ३५ करोड ३० लाख रूपैयाँ आम्दानी भएको छ।
चिलिमेको प्रतिसेयर आम्दानी ९ रूपैयाँ ३८ पैसा र प्रतिसेयर नेटवर्थ एक सय ३२ रूपैयाँ छ।
अहिले चिलिमेले कुल ५७.३ मेगावाटको सान्जेन जलविद्युत, १०२ मेगावाटको मध्य भोटेकोशी र १११ मेगावाटको रसुवागढी हाइड्रोपावरमा पनि लगानी गरेको छ। यी आयोजनाहरू सञ्चालनमा छन्।
त्यस्तै, ९३ मेगावाटको बुढीगण्डकी, ४५ मेगावाटको चुमखेत स्यार खोला र ८७ मेगावाटको सेती नदी–३ हाइड्रोइलेक्ट्रिक प्रोजेक्टमा पनि लगानी गर्ने भएको छ। यी आयोजना विस्तृत अध्ययनको चरणमा छन्।
कम्पनीको सेयर मूल्यले एक वर्षयता ५९९ रूपैयाँमा उच्च विन्दु बनाएको छ। अहिले कम्पनीको सेयर मूल्य बियरिस प्रवृत्तिमा देखिएको रेखाचित्रले देखाउँछ।
बुटवल पावर कम्पनी आर्थिक वर्ष २०७१/७२ मा प्रतिकित्ता एक हजार ६०१ रूपैयाँमा कारोबार भइरहेको थियो। अहिले भने कम्पनीको सेयर सात सय १० रूपैयाँमा कारोबार भइरहेको छ।
आर्थिक वर्ष २०८१/८२ का लागि बुटवल पावरले ६ प्रतिशत नगद लाभांश घोषणा गरिसकेको छ। बुक क्लोज मिति भने सार्वजनिक भइसकेको छैन।
बुटवल पावरले यससहित विगत पाँच वर्षमा वार्षिक औसत ९.७ प्रतिशत लाभांश दिएको छ। पाँच वर्षमा कम्पनीले पाँचदेखि २० प्रतिशतसम्म लाभांश दिएको छ।
चालु आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो त्रैमासमा कम्पनीको नाफा ८ करोड ४८ लाख रूपैयाँ छ। अघिल्लो वर्षको यही अवधिमा नाफा ६ करोड ६० लाख रूपैयाँ थियो।
बुटवल पावरको विद्युत बिक्रीबाट हुने आम्दानी यसअघिभन्दा चार करोड रूपैयाँले बढेर २४ करोड १२ लाख रूपैयाँ पुगेको छ। बुटवल पावरको वार्षिकीकरण नगरिएको प्रतिसेयर आम्दानी दुई रूपैयाँ ४९ पैसा र प्रतिसेयर नेटवर्थ दुई सय १० रूपैयाँ छ।
अहिले ६० मेगावाटमा लगानी गरेको हिमाल पावरमा बुटवल पावर कम्पनीको १६.८८ प्रतिशत सेयर लगानी छ। कम्पनीले ९.४ मेगावाटको आधिखोला जलविद्युत, १२ मेगावाटको झिमरूक प्लान्ट सञ्चालन गरिरहेको छ।
चार मेगावाटको खुदी हाइड्रो र ३० मेगावाटको न्यादी हाइड्रोमा कम्पनीको बहुमत सेयर हिस्सा छ।
त्यस्तै, सञ्चालनमा आउन बाँकी ३७.४ मेगावाटको काबेली 'ए', कुल ६०१ मेगावाटका मर्स्याङ्दी क्यास्केड, मनाङ मर्स्याङ्दी, लोअर मर्स्याङ्दी आयोजना र ७.९ मेगावाटको चिनो खोला हाइड्रो पावरमा कम्पनीले लगानी गरेको छ।
कम्पनीको सेयर मूल्यले एक वर्षयता १,०६५ रूपैयाँमा उच्च विन्दु बनाएको छ। अहिले कम्पनीको सेयर मूल्य बियरिस प्रवृत्तिमा देखिएको रेखाचित्रले देखाउँछ।