पत्रकार विजयकुमार पाण्डेले अभिनेत्री मनीषा कोइरालासँग संवाद थाल्नुअघि चार जना स्रष्टा र राजनीतिज्ञको निधनप्रति मौनधारण गराए। उनले राजनीतिज्ञ प्रदीप गिरि र रवीन्द्र अधिकारी, साहित्यकार जगदीश घिमिरे र इन्द्रबहादुर राईको सम्झनामा एक मिनेट मौनधारण गराएका थिए।
पोखरामा बिहीबार सुरू भएको १२ औं नेपाल लिटरेचर फेस्टिभलमा 'अलिअलि हार, अलिअलि जित' विषयमा विजयकुमारले मनीषासँग अन्तरंग संवाद गरे।
विजयकुमारले बिपी कोइरालाको उपन्यास 'तीन घुम्ती' जस्तै उनकी नातिनी मनीषाका जीवनका घुम्तीहरूबारे जिज्ञासा राखे।
मनीषाले भनिन्, 'फिल्म उद्योगमा प्रवेश गर्दा मैले कसैलाई चिनेकी थिइनँ। मेरो केही पृष्ठभूमि थिएन। नयाँ ठाउँ, नयाँ वातावरणमा गएर संघर्ष गर्नु मेरो लागि नयाँ मोड थियो।'
उनले आफूलाई क्यान्सर लाग्नु जीवनको दोस्रो मोड भएको बताइन्।
'म बाँच्छु कि मर्छु भनेर मलाई थाहा थिएन,' उनले भनिन्, 'क्यान्सरमुक्त भएर आज मैले जे जीवन बाँचिरहेकी छु, त्यो मेरो तेस्रो मोड हो।'
आफू जवान हुँदा निकै ऊर्जावान् भएको भन्दै उनले त्यसैको प्रभावले आफू कहिले एकदम उचाइमा पुगेको र कहिले धेरै तल खसेको उनले बताइन्।
यसपछि विजयकुमारले एक भनाइ सुनाउँदै भने, 'म मानिसलाई ऊ कति माथि पुग्यो भनेर नाप्दिनँ। भुइँमा थचारिएपछि कति माथि उठ्यो भनेर जाँच्छु। मलाई मनीषाको जीवनमा यस्तै लाग्छ। फिल्मबाट लगभग मनीषाको दिन सकियो जस्तो भएको थियो। हिरामण्डीबाट एकदमै ठूलो कमब्याक भयो। यसरी बाउन्सब्याक होला भन्ने सोच्नुभएको थियो?'
मनीषाले मुख्य भूमिका निर्वाह गरेको वेबसेरिज 'हिरामण्डी' नेटफ्लिक्समा रिलिज भएपछि उनले पुनः चर्चा बटुलेकी थिइन्।
विजय कुमारको भनाइ सकिएसँगै मनीषाले 'म सिक्रेट कुरा भन्छु है' भन्दै कुराकानी अगाडि बढाइन्।
'मैले सोचेकी थिएँ भने– म पहिले जुन उचाइमा थिएँ, त्यहाँ फेरि आफ्नो करिअरलाई लैजान्छु। अनि मात्र अभिनयलाई निरन्तरता दिन्छु कि दिन्नँ भनेर निधो गर्छु। किनभने जसलाई मृत्युको बोध हुन्छ, उसलाई धेरै कुराले बाँध्दैन। पहिला पनि म त्यति धेरै बाँधिएकी थिइनँ। तर मेहनत गरेपछि म राम्रो काम पनि गर्न सक्दो रहेछु भन्ने सोचेँ।'
उनले आफूलाई क्यान्सर लाग्नु जीवनकै महत्वपूर्ण समय भएको भन्दै त्यो बेलाको अनुभूति सम्झिइन्।
'मृत्युको भयले घेरिएकी थिएँ। एक्लोपनले गिजलोको थियो। बाँच्न पाएँ भने कस्तो जीवन बाँच्ने भनेर त्यति बेला सोचेँ। बाँच्न पनि पाएँ। अहिले त्यही बाटोमा हिँडिरहेकी हुन्छु,' उनले भनिन्।
उनलाई ४१ वर्षको उमेरमा क्यान्सर भएको थियो। अस्पताल बस्दा जीवनका यी चार दशक सदुपयोग गर्न सकिनँ भनेर पछुतो अनुभव भइरहेको थियो। उनी आशावादी थिइनन्।
'त्यस अगाडि मैले मृत्युका बारेमा कहिल्यै सोचेकी थिइनँ,' ५४ वर्षीया मनीषाले भनिन्, 'जीवन अनन्त छ भन्ने सोच्थेँ। उपचार क्रममा भने बल्ल बाँच्छु कि बाँच्दिनँ, कुन हालतमा बाँच्छु भनेर चिन्ता भयो।'
अमेरिकामा उपचार क्रममा एकदमै एक्लो अनुभव भएको उनले बताइन्। अस्पतालमा उनलाई साथ दिने कोही भएन। उनका आमाबुबा, नजिकका नातेदार र साथीहरू बाहेक कोही नभएको उनले बताइन्।
'मेरो जीवनमा मानिसहरूको ठूलो जमात हुन्थ्यो। त्यो बेला त कोही पनि भएन,' उनले भनिन्।
तर अस्पतालमा एक जना डाक्टरले उनलाई साथ दिएको उनले बताइन्। ती डाक्टर न्युयोर्कको अर्कै अस्पतालमा काम गर्थिन्। साताको हरेक आइतबार, बिदाको दिन ती डाक्टर मनीषाकहाँ आउँथिन्। र, पूरा दिन उनीसँग बस्थिन्।
एक दिन मनीषाले उनलाई तपाईं आफ्नो अमूल्य समय यहाँ आएर किन खेर फाल्नुहुन्छ भनेर सोधिन्।
ती डाक्टरले जबाफ दिएछन् – मनीषाजी, म यहाँ आउँछु ताकि तपाईंले पनि भोलि अरूलाई यस्तै साथ दिन सक्नुहोस्!
मनीषा अवाक भइन्।
'उनले म एक्लो छु भन्ने थाहा पाएकी रहिछन्,' मनीषाले सुनाइन्, 'मानिस शान्त रहन सक्नुपर्ने रहेछ। आफूलाई परेका बेला यो मान्छे उभिन्छ भनेर अपेक्षा राख्दा गाह्रो हुन्छ तर शान्त छौं भने केही हुँदैन।'
यसपछि पत्रकार विजयकुमारले प्रेमका बारेमा सोधे। प्रेम लिने कुरा हो कि, दिने कुरा हो भनेर सोधे।
मनीषाले आफूलाई प्रेम दिने कुरा हो भन्ने लाग्छ भनिन्, 'पाए राम्रो, नपाए पनि राम्रो।'
उनले अहिले अभिनयमा फर्किँदाको अनुभव पनि सुनाइन्। हिरामण्डीमा निकै मेहनत गरेको भन्दै उनले आफ्नो 'सेकेन्ड इनिङ' मा सफलता पाएको बताइन्। आफूले आफैलाई आशीर्वाद र स्याबासी दिइन्।
'तर यो पनि जान्छ वा जान सक्छ भन्ने मलाई थाहा छ,' उनले भनिन्, 'आज सफल भइन्छ, भोलि ओरालो लाग्न सकिन्छ। जे हुन्छ, त्यो सधैंका लागि हुँदैन।'
उनले अब आफूलाई खुला गर्दै लैजाने र 'एक्सप्लोर' जिन्दगी बाँच्ने बताइन्।
विजयकुमारले उनलाई जिन्दगी बुझेको राम्रो कि बाँचेको राम्रो भनेर सोधेका थिए।
'जिन्दगी बुझेर बाँचेको राम्रो नि,' उनले भनिन्।
मनीषा राजनीतिक परिवारमा हुर्किएकी हुन्। आफूमा भने राजनीतिक व्यक्तिको जस्तो दिमाग नभएको उनले बताइन्।
'मेरो राजनीतिक व्यक्तिको जस्तो दिमाग छैन। म धेरै कलात्मक, सिर्जनशील छु,' उनले भनिन्, 'राजनीतिक परिवारमा हुर्किएपछि केटाकेटीदेखि नै राजनीतिको बारेमा सुनेर होला, रूचि कम छ।'
