युवा र खेलकुद अहिलेको समाजको प्रमुख पक्ष हुन्। खेलकुदले युवाको दैनिक जीवनमा धेरै सकारामत्क भूमिका खेलेको हुन्छ।
बालबालिका र किशोरकिशोरी खेलकुदमा संलग्न हुँदा उनीहरूले धेरै फाइदाहरू लिन सक्छन्। यसले शारीरिक विकाससहित विभिन्न मानसिकस्थितिमा मद्दत गर्छ।
सानै उमेरमा मूख्य खेलकुद कौशल हासिल गर्नाले जवान भईसक्दा व्यक्ति परिपक्व हुन्छ। अनि भविष्यमा सान्दर्भिक गतिविधिहरूमा संलग्न हुने सम्भावना बढ्छ। (हेडस्ट्रोम आर, गोल्ड डी, २००४)।
बालबालिकाको खेलकुदमा सहभागिताको दर बस्तीको भन्दा सहरी बालबालिकाको तुलनामा कम हुने तथ्यले देखाएको छ। त्यसैगरी एउटै आवासीय क्षेत्रमा रहेका पुरुषहरूको तुलनामा सहरी र ग्रामीण महिलाहरूले खेलकुदमा कम भाग लिन्छन्। यसबाहेक समान उमेरका केटाहरूको तुलनामा विभिन्न जातीय मूलका केटीहरूले कम स्तरको व्यायाम प्रतिष्ठानमा जाने पाइएको छ ।
खेलकुदले जीवनमा सकारात्मक भूमिका खेल्न सक्छ। सम्मान र समानताका साथै लैङ्गिक क्षेत्रमा समान सहभागितालाई प्रोत्साहित गर्छ। खेलकुदमा युवा सहभागिताले किशोरकिशोरीलाई स्वास्थ्य सम्बन्धी जीवनशैलीमा संलग्न रहन र उनीहरूको शारीरिक स्वास्थ्यलाई प्रभाव पार्न सक्छ। (महिला खेलकुद प्रतिष्ठान, २००९)।
त्यसैगरी, फाइदाहरूको बारेमा कुरा गर्दा शारीरिक रूपमा सक्रिय बच्चाहरूले व्यायाममा नियमितता दिने, उनीहरूको हड्डी र मांसपेशी बलियो हुने भएका कारण शरीरमा बोसो कम हुने उच्च सम्भावना हुन्छ। जसले बलियो स्ट्यामिना समेत दिन्छ। कार्डियोभास्कुलर र अन्य रोगहरूको सम्भावना धेरै कम छ, जसले सकारात्मक स्वास्थ्य परिणाम दिन्छ। यस्तै जीवनमा राम्रो समन्वय र सन्तुलन निम्त्याउँछ।
खेलकुद, संस्कृति र मनोरञ्जन बालबालिकाको जीवनको अभिन्न अंग हुनुपर्छ। व्यायाम प्राप्त गर्न, नयाँ साथीहरू बनाउन र विभिन्न क्षेत्रहरूमा नयाँ क्षमताहरू प्राप्त गर्ने खेलकुद उत्कृष्ट तरिका हो।
बालबालिकाको स्वास्थ्यका लागि व्यायामलाई बढावा दिनु महत्त्वपूर्ण छ। सबै उमेरका बालबालिकाले शारीरिक गतिविधि गर्दा धेरै स्वास्थ्य लाभ लिन सक्छन्। जब बालबालिका खेलकुदका आधारभूत कुराहरूमा केन्द्रित हुन्छन्, उनीहरू युवा उमेरमा खेलाडी हुँदा अझै रमाइलोसँग शारीरिक व्यायामलाई प्रोत्साहन दिन्छन्।
बाल्यकालमा रमाइलो खेलकुद अनुभवका लागि खेलको मागसँग बच्चाको तयारी मिलाउने, प्रशिक्षक र अभिभावकहरूबाट सकारात्मक आचरण, यथार्थपरक लक्ष्य सेटिङ गर्ने, चोटपटक न्यूनीकरण र व्यवस्थापन जस्ता तत्वहरूको संयोजन चाहिन्छ।
यस्तै खेलकुदको संलग्नतालाई कायम राख्न र वयस्क हुँदासम्म शारीरिक गतिविधिलाई सहज बनाउन खेलकुदको एट्रिसन कम गरिनुपर्छ (डेनियल जे। म्याकडोनो, वेन्क्सी लिउ, ज़ान गाओ, २०२०)।
यसले संकेत गर्छ कि स्वस्थ र सक्रिय जीवनशैलीको लागि शारीरिक तन्दुरुस्ती, आनन्द र जीवनभरको सिकाइबीच सन्तुलन निर्माण गर्नु पर्छ। (डेनियल जे म्याकडोनो, वेन्क्सी लिउ, जान गाओ, २०२०)।
निष्कर्षमा, हामी भन्न सक्छौं कि खेलकुदमा संलग्न हुँदा सबै प्रकारका शारीरिक फाइदाहरू प्राप्त गर्न सकिन्छ। जस्तै खेलकुदमार्फत राम्रो प्रतिरक्षा प्रणाली विकास हुँदा रोगहरूको कम सम्भावना हुन्छ। यस्तै स्वस्थ शारीरिक जीवनशैलीले नेतृत्व क्षमता समेत विकास गर्छ।
शारीरिक गतिविधिमा सक्रिय सहभागिता भए लामो, स्वस्थ र रमाइलो जीवन सम्भव छ। अझ खेलकुदमा संलग्न हुँदा जीवनका महत्त्वपूर्ण मूल्यहरू पनि सिक्न सकिन्छ।
खेलकुदमा, जित र हार सामान्य हो भन्ने अनुभवले भविष्यमा युवाहरूलाई जित-हारलाई सजिलैसँग सामना गर्न प्रोत्साहन गर्छ। खेलकुदले उनीहरूलाई सानै उमेरमा जीवनमा सामना गर्नुपर्ने रणनीतिहरू विकास गर्न सहयोग गर्छ। त्यसैले उनीहरूले कठिन परिस्थितिलाई राम्ररी व्यवस्थापन गर्न सक्छन्। अन्ततः खेलकुदको सकारात्मक प्रभावले युवाहरूको शरीर र दिमाग दुवैको विकासमा योगदान पुर्याउन सक्छ।
(पहिलो महिला ओलम्पिक वक्ता, २०१६ (तेक्वान्दो- चौथो डान) गिरीले सियोल नेशनल युनिभर्सिटी कोरियाबाट खेल व्यवस्थापनमा मास्टर्स (डिटिएम-२०२१) गरेकी छिन्।)
