विगतमा गठबन्धनको विपक्षमा भएको रास्वपा अब पक्षमा?

राजेश घिमिरे

चितवन, कात्तिक २२

चितवनको सौराहामा सम्पन्न राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा) केन्द्रीय समितिको विस्तारित बैठकमा शुक्रबार कार्यवाहक सभापति डिपी अर्यालले राजनीतिक प्रतिवेदन प्रस्तुत गरेका थिए।

आफ्नो प्रतिवेदनमा अर्यालले साझा एजेन्डा, स्वच्छ छवि र परिवर्तनप्रतिको दृढ संकल्पका साथ वैकल्पिक शक्तिहरू सकेसम्म एउटै पार्टी भएर, नसके पनि एउटै चुनाव चिह्न लिएर मैदानमा ओर्लिए मात्र पुराना दलहरूको विरासतलाई चुनौती दिन र जनताको विश्वास जित्न सम्भव हुने उल्लेख गरेका छन्।

'यो एकता केवल चुनावी रणनीतिका लागि मात्र नभई, देशमा साँच्चिकै परिवर्तन ल्याउन पनि आधारभूत सर्त हो,' प्रतिवेदनमा लेखिएको छ, 'पुराना दलहरूको शासकीय अक्षमता रोक्न एक सशक्त र विश्वसनीय वैकल्पिक राजनीतिक शक्ति बनाउन अपरिहार्य छ। यसका लागि देशको विकास, सुशासन र परिवर्तनका लागि प्रतिबद्ध नयाँ दल, समूह र स्वतन्त्र व्यक्तिहरू एक ठाउँ आउनु अनिवार्य हुन्छ। सानातिना स्वार्थ र अहम त्यागेर बृहत् सहकार्यको भावनाका साथ अघि बढे मात्र जनताले एउटा भरपर्दो विकल्प पाउने छन्।'

'चुनावमा अर्जुनदृष्टिः स्पष्ट बहुमतको सरकार' उपशीर्षकमा उल्लिखित यो विषयलाई लिएर रास्वपाले चुनावअघि नै दलहरूको गठबन्धन निर्माण गर्न लागेको भनेर चर्चा हुन थालेको छ।

विगतमा नेपाली कांग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एमाले र अन्य दलहरूबीच चुनावअघि गरिएको गठबन्धनको आलोचना गर्दै आएको रास्वपा आफैले चुनावअघि गठबन्धन गर्ने नीति लियो भनेर आलोचना पनि सुरू भएको छ।

कार्यवाहक सभापति अर्यालले भने रास्वपाले चुनावअघि गठबन्धनको नीति नलिएको दाबी गरे।

सेतोपाटीसँग कुरा गर्दै उनले जनविश्वासको मात्रा, संसदीय अनुभव, प्रभावकारी एजेन्डा, गतिशील र स्वीकार्य नेतृत्व एवं सांगठनिक आधारका दृष्टिले रास्वपालाई नै वैकल्पिक राजनीतिक दल, शक्ति, समूह र व्यक्तिहरुको केन्द्र बनाउन सकिन्छ भन्नेमा विश्वस्त रहेको बताए।

'वैकल्पिक राजनीतिक दलमध्ये जनअनुमोदनका दृष्टिले सबैभन्दा ठूलो हुनुको नाताले पनि परिवर्तनकारी दल, संगठन, समूह वा व्यक्तिलाई एकीकृत गर्ने जिम्मेवारी रास्वपाको हो। रास्वपाले समान विचार र कार्यशैली भएकाहरूसँग हातेमालो गर्नुपर्छ र उनीहरूसँग सहकार्यको आधार र विश्वासको वातावरण पनि बनाउनुपर्छ,' उनले भने, 'व्यक्तिगत अहम र सानातिना मतभेद छाडेर, बृहत् राष्ट्रिय हित र परिवर्तनको एजेन्डामा आधारित भई एकता, मोर्चाबन्दी वा सहकार्यका लागि खुला हुनुपर्छ।'

यसो भन्नुको अर्थ त गठबन्धन नै होइन र भन्ने हाम्रो प्रश्नमा अर्यालले भने, 'बाहिर आएजस्तो कांग्रेस, माओवादी, राप्रपाहरूसँग गठबन्धन गरेर चुनावमा जाँदैछ भन्ने हल्लामा सत्यता छैन। यो हुनै सक्दैन। कदापि हुँदैन। सबैको चाहना नयाँहरू तितरवितर हुनु हुँदैन भन्ने छ। तितरवितर भयो भने फेरि जनताले देख्नै नचाहेका पुरानै आउँछन् भन्ने चिन्ता सबैतिर छ। कमसेकम नयाँ दलहरू कार्यगत एकता गरेर निर्वाचनमा जान सके भने राम्रो हुन्छ भन्ने हाम्रो कुरा हो।'

उनले खराब मान्छेहरूका बीचमा गठबन्धन हुँदा यो शब्द नै बदनाम बनेको बताए।

रास्वपाले विगतमा राजनीतिक दलहरूले बनाएजस्तो बदनामले गठबन्धन बनाउने तयारी नगरेको उनले जिकिर गरे।

'संसदमा १२५ वटा दल दर्ता भएका छन्। अझै थपिँदै छन्। हामीले नयाँलाई सकेसम्म दल नखोल्नुस्, मिलौं भनेका छौं। दल दर्ता भइहालेको अवस्थामा बदनाम नभएका दलका राम्रा उम्मेदवारलाई सहयोग गर्न सकिन्छ भनेको हो। एक्लै लड्दा हामीले पनि नजित्ने, अर्को राम्रो उम्मेदवारले पनि नजित्ने, पुरानै बदनाम मान्छेले जित्ने अवस्था आयो भने त्यस्तो ठाउँमा कार्यगत एकता गर्न सकिन्छ भन्ने हाम्रो कुरा हो,' अर्यालले भने।

बैठकमा केही प्रतिनिधिले कतिपय दलको नामै उल्लेख गरेर उनीहरूसँग गठबन्धन, कार्यगत एकता केही गर्न हुँदैन भनेर स्पष्ट भन्नुपर्ने कुरा उठाएको अर्यालले बताए।

कतिपयले सरकार बनाउने बेला मात्रै गठबन्धन गर्नुपर्ने सुझाव पनि राखेको उनले बताए।

'हामीले प्रस्ताव बाहिर ल्यायौं। सुझावहरू मिश्रित आएका छन्। अब त्यसमा देशभर बहस हुन्छ। विश्लेषकहरूका कुरा पनि आऊलान्। जनताको कुरा पनि आउँछ। त्यसपछि हामी केन्द्रीय समितिको बैठकमा समीक्षा गर्छौं,' अर्यालले भने, 'हामी हाम्रो मूल्य मान्यताबाट विचलित छैनौं। तपाईंले सोधेजस्तो गठबन्धन हुँदैन।'

अर्यालको प्रतिवेदनमा सम्भव हुनेसँग एकता गर्ने, नहुनेसँग मोर्चावन्दी र त्यो पनि नहुनेसँग सीमित मुद्दामा तत्कालीन सहकार्य गर्ने नीति अबलम्वन गर्नुपर्ने उल्लेख छ।

यसले वैकल्पिक शक्ति निर्माणको आधार बनाउँदै लैजाने विश्वास अर्यालले प्रतिवेदनमा गरेका छन्।

उनको प्रतिवेदनमा बहुमतको सरकारले कुनै पनि बाहिरी दबाब वा गठबन्धनका साझेदारहरूको स्वार्थमा सम्झौता नगरी जनताको हितमा काम गर्न सक्ने, बलियो जनादेश प्राप्त सरकारले भ्रष्टाचार नियन्त्रण र सुशासन कायम गर्न थप दृढताका साथ अगाडि बढ्न सक्ने पनि उल्लेख छ।

राजनीतिक प्रतिवेदनमाथि केन्द्रीय सदस्य तोसिमा कार्कीले विचार मिल्न सक्ने राजनीतिक पार्टीहरूसँग घण्टी चुनाव चिह्न साझा रहनेगरी एकता गर्नुपर्ने, रास्वपाले उच्चतम उदार चरित्र देखाउँदै ठूला, साना पार्टीहरूलाई एकता प्रक्रियामा स्वागत गर्नुपर्ने सुझाव दिएकी थिइन्।

उनले अन्य राजनीतिक दल, विचार समूह तथा स्वतन्त्र व्यक्तिसँग समेत वार्ता गरी जेनजी आन्दोलनको आकांक्षा बमोजिम परिवर्तन संस्थागत गर्न सक्ने मध्यमार्गी राजनीतिक शक्तिको निर्माण गर्न अग्रसर हुन पार्टी नेतृत्वलाई आग्रह गरेकी थिइन्।