पोखराको पृथ्वी नारायण (पिएन) क्याम्पसमा स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन (स्ववियु) सभापति उम्मेदवार सुशील न्यौपाने र विष्णु पोखरेलले एकअर्कामा अंगालो मारे।
सभापतिकै अर्का उम्मेदवार नवीन अधिकारी र सन्तोष पौडेल पनि एकअर्कासँग मत मागिरहेका छन्। स्वतन्त्र उम्मेदवार बनेकी विप्लवी न्यौपाने विद्यार्थीका संघसंगठनमा आवद्ध विद्यार्थीसँग पनि खुलेर मत मागिरहेकी छिन्।
क्याम्पस गेटदेखि निर्वाचन कार्यालयसम्म कुनै ध्वजापतका, तुल र ब्यानर देखिँदैन। विद्यार्थीहरु शान्तपूर्वक आउजाउ गरिरहेका छन्।
पिएन क्याम्पस स्ववियु निर्वाचन अधिकृत प्राध्यापक डा. रामचन्द्र पोखरेल अहिले जस्तो शान्तिपूर्ण स्थिति यसअघि कहिल्यै नभएको बताउँछन्।
पिएन क्याम्पसको इतिहासमै अहिले जस्तो शान्तिपूर्ण अवस्था कहिल्यै थिएन, निर्वाचन आचारसंहिता पालना गर्न सबै विद्यार्थी र उम्मेदवार तयार छन्,’ उनले भने, ‘पिएन क्याम्पसमा पहिलो पटक शान्तिपूर्ण वातावरणमा स्ववियु निर्वाचन हुँदैछ।’
यसअघिका निर्वाचनमा तुल, ब्यानर लगायतका विषयमा विद्यार्थीहरु झगडा गर्ने, कुटपिट गर्ने, निर्वाचन बिथोल्न खोज्ने जस्ता गतिविधि भएको उनको अनुभव छ।
‘पहिले पहिले विद्यार्थी मत माग्न भन्दा पनि तुल, व्यानर जस्ता विषयमा झगडा गर्थे, अहिले आचारसंहिताले नै त्यस्ता गतिविधि रोकेका छन्,’ उनले भने, ‘अहिले वातावण एकदम शान्त छ, उम्मेदवारहरु नै शान्त र स्वच्छ निर्वाचन गराउन प्रतिबद्ध छन्।’
देशमै सबैभन्दा धेरै विद्यार्थी संख्या रहेको पिएन क्याम्पस स्ववियु सभापतिका लागि ८ जनाले उम्मेदवारी दिएका छन्। स्ववियु सभापतिका लागि कमल सुवेदी र विप्लवी न्यौपानेले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन्।
सभापतिकै लागि नेविसंघबाट सुशील न्यौपाने, अनेरास्ववियुबाट विष्णु पोखरेल, अखिल क्रान्तिकारीबाट नवीन अधिकारी, अनेरास्ववियु समाजवादी, अखिल समाजवादी, अखिल क्रान्तिकारी (वैद्य)को संयुक्त प्यानलबाट सन्तोष पौडेल सभापतिका उम्मेदवार छन्। अखिल छैटौंबाट मिलन सुनार र प्राज्ञिक विद्यार्थी परिषदबाट दिप्सन गुरुङ पनि स्ववियु सभापतिमा उम्मेदवारी दिएका छन्।
स्ववियु उम्मेदवारहरु एकअर्काप्रति हार्दिकता देखाइरहँदा उनीहरुले विगतका तिक्तता पनि भुलेका छैनन्। विगतमा प्लस टु सरहको शिक्षण पनि क्याम्पसमै हुँदा धेरै विद्यार्थी हुने र धेरै उत्तेजित हुने भएकाले कल झगडा हुने गरेको उनीहरु बताउँछन्।
‘अहिलेका विद्यार्थी बुझेका छन्। झगडा गर्ने होइन, उम्मेदवार एजेण्डा हेर्ने भएका छन्,’ उनीहरु भन्छन्।
चैत ५ गते हुने स्ववियु निर्वाचनको तयारी अन्तिम चरणमा पुगेको निर्वाचन अधिकृत प्राध्यापक डा. पोखरेल बताउँछन्। उनका अनुसार पिएन क्याम्पसमा स्ववियु निर्वाचनका लागि ९ हजार २७० जना विद्यार्थीले मतदान गर्न पाउँछन्। उम्मेदवार हुन २८ वर्ष उमेरहद तोकिएको छ। निर्वाचन प्रत्यक्ष र समानुपातिक प्रणाली गरी मिश्रित प्रणाली अपनाइएको छ।
निर्वाचन अधिकृत पोखरेलका अनुसार, अध्यक्ष, सचिव र कोषाध्यक्षसहित ११ जना प्रत्यक्ष निर्वाचनबाट छनौट हुनेछ। उपाध्यक्ष, उपसचिव र ८ जना सदस्य समानुपातिक निर्वाचनबाट छनौट हुनेछ। २१ सदस्यीय स्ववियु समितिको अवधी २ बर्ष हुनेछ।
विगतमा पिएन क्याम्पसका स्ववियु सभापति बनेका विद्यार्थीहरु राज्यका विभिन्न ठाउँमा नेतृत्वदायी भूमिका खेलिसकेका छन्।
पिएनमा स्ववियु सभापति बनेका सोमनाथ अधिकारी ‘प्यासी’ कोशी प्रदेश प्रमुख र एमालेबाट सांसद भइसकेका छन्। एमाले नेता खगराज अधिकारी, स्वर्गीय नेता रविन्द्र अधिकारी र पदम गिरी पटक पटक सांसद र मन्त्री भइसकेका छन्।
२०२१ सालमा पहिलो पटक सर्वसम्मत स्ववियु सभापति बनेका गणेश शेरचनदेखि अन्तिम पटक २०६५ सालमा सभापति बनेका रश्मी आचार्यसम्म २५ जना सभापति भइसकेका छन्। यसबीचमा पञ्चायतकालमा विद्यार्थी गतिविधि रोक्न तत्कालीन सरकारले स्ववियु निर्वाचन रोकेको थियो। २०३६ सालको विद्यार्थी आन्दोलनले फेरी स्ववियुलाई पुनस्र्थापित गरेको थियो।
स्ववियु निर्वाचन नहुँदा विद्यार्थीका हकहित, क्याम्पस र समाजका समस्या उजागर गर्न विद्यार्थीको आवाज कमजोर भएको उम्मेदवारहरु बताउँछन्। उनीहरु आफू निर्वाचित भए क्याम्पस प्रशासन सुधारदेखि सामाजिक र राजनीतिक विषयमा पनि आवाज बुलन्द पार्ने उनीहरुको एजेण्डा छ।
‘स्ववियु भनेको प्रतिपक्षी संस्था हो। सरकारले गलत काम गर्दा विद्यार्थीले स्वभाविक आवाज उठाउँछ,’ अनेरास्ववियुबाट उम्मेदवार बनेका विष्णु पोखरेलले भने, ‘समाज र राजनीतिलाई सही दिशामा लैजान हामी नेतृत्वदायी भूमिका खेल्छौं।’
नेविसंघका उम्मेदवार सुशील न्यौपाने समाजमा बढेको निराशा चिर्न अब विद्यार्थी अगाडी आउनुपर्ने बताए। स्ववियुमार्फत विद्यार्थीले समाज र राजनीतिक विषयमा बहस चलाउने र खराब कामका विरुद्ध आवाज उठाउने उहाँले बताए।
‘अहिले युवा विद्यार्थीमा देखिएका निराशा चिर्न आवश्यक छ। अहिलेका निराशाले समाजलाई झनै दलदलमा राख्ने काम गर्छ,’ उनले भने, ‘अब देश र समाजलाई अघि बढाउन पुरानो ढर्राले हुँदैन, नयाँ तरिकाले चल्नुपर्छ।’
अखिल क्रान्तिकारीबाट उम्मेदवार बनेका नवीन अधिकारी विद्यार्थीलाई राजनीतिक रुपमा सचेत बनाउनुपर्ने अवस्था देख्छन्। विद्यार्थीमा भ्रम चिर्न जरुरी रहेको भन्दै उनले अहिलेका पुस्ताले परम्परागत राजनीति मन नपाउने बताए।
‘हामी जेन जी पुस्ता हौं, हाम्रो पुस्ताले परम्परागत राजनीति मन पराउँदैन,’ उनले भने, ‘अबको आन्दोलन मशाल बालेर, ढुङ्गामुढा गरेर होइन, गलत कार्यका विरुद्ध सिर्जनशील भएर प्रस्तुत हुन्छ।’
संयुक्त प्यानलबाट उम्मेदवार बनेका अखिल समाजवादीका उम्मेदवार सन्तोष पौडेल अनुसन्धानमा अग्रसर शिक्षा प्रणाली आवश्यक देख्छन्। उनले कुनै पनि विषयमा अध्यन अनुसन्धान गरेर मात्र निर्णय लिन सक्ने पुस्ता तयार गर्न आश्यक रहेको बताए।
‘हामीले ज्ञान लिने मात्र होइन, ज्ञानको खोजी पनि गर्नुपर्छ,’ उनले भने, ‘कुनै पनि विषयमा अनुसन्धान गरेर मात्र धारणा बनाउने विद्यार्थी हुन आवश्यक छ।’
सभापतिमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएकी विप्लवी न्यौपाने विद्यार्थी राजनीतिको परिभाषा नै बदल्नुपर्ने बताउँछन्। विद्यार्थीको पहिलो काम पढ्ने भएकाले विश्वविद्यालय र क्याम्पसलाई प्राज्ञिक थलो बनाउनुपर्ने उनले बताइन्।
‘विश्वविद्यलय दलको अखडा बनाउने होइन, प्राज्ञिक थलो बनाउन मैले उम्मेदवारी दिएकी हुँ,’ उनले भनिन्, ‘विद्यार्थी संगठनलाई दलबाट स्वात्त राख्न र विश्वविद्यालय पनि स्वायत्त बनाउने मेरो एजेण्डा छ।’
स्ववियु सभापतिका सबै उम्मेदवारले विश्वविद्यालयका शिक्षण प्रणाली, पाठ्यक्रम, झण्झटिलो प्रशासन लगायत सुधार्ने एजेण्डा राखेका छन्।
क्याम्पसमा भर्ना हुनेदेखि परिक्षा फारम भर्ने, परिक्षा दिने, नियमित पठनपाठन लगायत सुधार्न अति आवश्यक भएको उनीहरुको साझा धारणा छ। उनीहरुले झण्झटिलो क्याम्पस प्रशासनकै कारण विद्यार्थीले दुख पाइरहेको बताए।
‘अहिले ‘आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स’को समयमा पनि पुरानै ढर्राबाट काम हुन्छ, फर्म भर्न कागज बोकेर लाइन बस्नुपर्छ,’ नेविसंघका उम्मेदवार सुशीलले भने, ‘क्याम्पसमा भर्नादेखि सबै प्रशासनिक काम अनलाइनमार्फत हुनुपर्छ। नियमित पढाई, समयमै परिक्षा र समयमै रिजल्ट आउने वातावरण बनाउनुपर्छ।’
स्ववियु सभापतिका उम्मेदवारहरुले पिएन क्याम्पसलाई नयाँ सरकारी विश्वविद्यालयका रुपमा स्थापित गर्ने पनि एजेण्डा राखेका छन्। स्रोत, साधन, विद्यार्थी संख्या लगायत सबै हिसाबले पिएन विश्वविद्यालय बनाउन सकिने उनीहरुको धारणा छ।
‘विश्वबजारमा प्रतिश्पर्धा गर्ने खालका पाठ्यक्रम र अनुसन्धान केन्द्रित शिक्षण पद्यती मिलाएर पिएन विश्वविद्यालय बनाउनुपर्छ भन्ने हाम्रो माग छ,’ उनीहरुले भने।
पिएन क्याम्पस स्थापना भएदेखि अहिलेसम्म एमाले निकट अनेरास्ववियुका उम्मेदवारले मात्र स्ववियु सभापति जितेका छन्। यसपाली आफुले जित्ने आशा नेविसंघका सुशीलको छ भने अनेरास्ववियुका विष्णु पनि चुनाव आफुले जित्ने विश्वासमा छन्।
अखिल क्रान्तिकारीका नवीन र अखिल समाजवादीका सन्तोष पनि चुनावी परिणाम आफुहरुका पक्षमा आउने आशा राखेका छन्।
स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएकी विप्लवी पिएन क्याम्पसमा दलहरुले गाडेका जरा उखेल्ने उनको योजना छ। विद्यार्थीले नै आप्mना उम्मेदवार उठाउन पाउनुपर्नेमा नेताको खल्तीबाट टिकट ल्याउने प्रथाको अन्त्य गर्न आफुले चाहेको बताउँछिन्।
‘यहाँ दलहरुले स्ववियुको टिकट बाँड्दा पनि सांसद, मन्त्रीको खल्तीबाट आउँछ,’ उनले भनिन्, बटम टु टप हुनुपर्नेमा यहाँ टप टु बटम हुन्छ। मेरो एजेण्डा यो संरचना नै पुनसंरचना गर्ने हो।’
