दुई बैंक नविल र नेपाल इन्भेष्टमेन्ट नाफाका आधारमा सबैभन्दा अगाडि देखिएका छन्। दोस्रो त्रैमासिक अवधिमा दुवैको नाफा समानजस्तै छ।
दुवैले अपरिस्कृत वित्तीय विवरणमा १ अर्ब ८३ करोड खुद नाफा देखाएका छन्। नविलको नाफा इन्भेष्टमेन्टको भन्दा ७३ लाखले बढी छ।
दुवैको नाफा बराबरजस्तै देखिँदा सेयर लगानीमा सस्तो मानिएको इन्भेष्टमेन्ट आकर्षणमा पर्न सक्छ।
लगानीकर्ताले नाफालाई मात्रै नहेरी प्रतिसेयर आम्दानी, विगतमा दिएको प्रतिफल, मूल्य आम्दानी अनुपात, जगेडा कोषको स्थिति, बैंकको कार्यप्रदर्शन, पुँजी लागत लगायतका विवरणलाई महत्वपूर्ण रुपमा हेर्नुपर्ने बताउँछन् लगानीकर्ता पुष्करहरि खरेल।
इन्भेष्टमेन्टको भन्दा नविलको चुक्ता पुँजी कम भएकाले प्रतिसेयर आम्दानी पनि नविलको धेरै छ। नविलको ४५ रुपैयाँ ४९ पैसा प्रतिसेयर आम्दानी हुँदा इन्भेष्टमेन्टको ३४ रुपैयाँ ४५ पैसा छ।
बजारमा नविलको मूल्य प्रतिकित्ता १ हजार ५० को हाराहारीमा कारोबार हुँदा इन्भेष्टमेन्टको ६६० आसपासमा छ। प्रतिसेयर आम्दानी बढी भएको कम्पनीलाई पक्कै पनि धेरै मूल्य पर्दछ। त्यसका लागि मूल्य आम्दानी अनुपात केलाउनु जरुरी छ। मूल्य आम्दानी अनुपातले निश्चित प्रतिफलका लागि लाग्ने लागतलाई स्पष्ट पार्दछ।
बजार मूल्यलाई प्रतिसेयर आम्दानीले भाग गरेपछि यो निकाल्न सकिन्छ। मूल्य आम्दानी अनुपात नविलको २३ हुन्छ भने इन्भेष्टमेन्टको १९ हुन आउँछ। यसको अर्थ बराबर प्रतिफलका लागि इन्भेष्टमेन्टमा पर्ने लागत कम छ। मूल्य आम्दानी अनुपातलाई केलाउँदा इन्भेष्टमेन्ट उपयुक्त देखिन्छ।
चुक्ता पुँजी पुगिसके पनि इन्भेष्टमेन्टले गत वर्ष १५ प्रतिशत बोनस तथा २५ प्रतिशत नगद लाभांश दिएको थियो भने नविलले ३० प्रतिशत बोनस तथा १५ प्रतिशत नगद लाभांश दिएको थियो। नविलले विगतमा दिने गरेको लाभांश पनि उत्कृष्ट रहँदै आएको छ।
जगेडा कोष नविलको भन्दा इन्भेष्टमेन्टको मजबुत छ। नविलको ७ अर्ब ८५ करोडको कोष छ भने इन्भेष्टमेन्टको ९ अर्ब ९१ करोडको छ। इन्भेष्टमेन्टले यसअघि एफपिओबाट रकम संकलन गरेकाले उसको कोष मजबुत देखिएको छ।
पछिल्लो समय लगानीयोग्य रकमको अभावले पुँजीगत लागत बैंकहरुको बढेकाले लगानीकर्ताले यसलाई पनि केलाउनुपर्ने विज्ञ बताउँछन्। ६ महिनाको विवरण हेर्दा नविलको पुँजीगत लागत ४ दशमलव ४३ प्रतिशत छ भने इन्भेष्टमेन्टको ६ दशमलव २१ प्रतिशत छ।
आधार व्याजदर इन्भेष्टमेन्टको ९ प्रतिशत हुँदा नविलको ६ दशमलव ९२ प्रतिशत छ। यसले आगामी दिनमा बैंकको खुद नाफामा पर्न सक्ने प्रभावलाई देखाउँछ। यसको अर्थ बराबर कर्जा प्रवाह हुँदा इन्भेष्टमेन्टले भन्दा नविलले धेरै नाफा कमाउन सक्ने देखिन्छ।
यो पटक नै दुवैको कर्जा प्रवाहले यसलाई प्रष्ट पारेको छ। दोस्रो त्रैमाससम्म नविलले १ खर्ब २१ अर्ब निक्षेप संकलन गरी १ खर्ब कर्जा प्रवाह गरेको छ। तर इन्भेष्टमेन्टले १ खर्ब २९ अर्ब निक्षेप संकलन गरी १ खर्ब १३ अर्ब कर्जा प्रवाह गरेको छ।
इन्भेष्टमेन्टले धेरै कर्जा प्रवाह गर्दा पनि नविलको नाफा धेरै हुनुले पुँजीगत लागतको असर प्रष्ट देखिन्छ। इन्भेष्टमेन्टको धेरै कर्जा प्रवाह हुँदा पनि खुद व्याज आम्दानीमा नविल अगाडि छ। नविलले २ अर्ब ९३ करोड खुद व्याज आम्दानी गर्दा इन्भेष्टमेन्टको २ अर्ब ६८ करोड छ।
आगामी दिनमा इन्भेष्टमेन्टको पुँजीगत लागत नघट्ने हो भने नाफामा नविलसँग प्रतिस्पर्धा गर्न चुनौति थपिने देखिन्छ। यद्यपी उठ्ने निक्षेपको दर र प्रवाह गर्न सक्ने कर्जाले पनि त्यसमा भूमिका खेलेको हुन्छ।
सिसिडी रेसियो हेर्ने हो भने नविलको ७६.४९ प्रतिशत छ भने इन्भेष्टमेन्टको ७८.४ प्रतिशत छ। यस हिसावले थप रकम लगानीका लागि नविललाई केही सहज छ। दुवै बैंकको खराब कर्जा भने बढेको छ। अर्थात नउठेको कर्जा रकम उठाउनका लागि दुवैलाई चुनौति बढेको छ।
नविलको निश्क्रिय कर्जा गत वर्ष यस अवधिमा ०. ९ प्रतिशत रहेकोमा अहिले १.१३ प्रतिशत पुगेको छ। त्यस्तै इन्भेष्टमेन्टको गत वर्ष कर्जा ०.७ प्रतिशत रहेकोमा यो पटक १. १२ प्रतिशत पुगेको छ।
विगत एक वर्षको सेयर बजारको ट्रेण्ड हेर्ने हो भने नविलको उच्चतम मूल्य १७ सय ८० रुपैयाँसम्म पुगेको छ भने न्यूनतम मूल्य १ हजार २० सम्म झरेको छ। त्यस्तै इन्भेष्टमेन्टको उच्चतम मूल्य ८२० तथा न्यूनतम मूल्य ६२० सम्म झरेको छ।
लगानीकर्ताले सक्दो धेरै विवरण सूचना संकलन गर्ने हो तर निर्णय गर्ने जिम्मा भने आफ्नै हो। बजारको हल्लाभन्दा पनि सूचना र वित्तीय विवरणलाई केलाएर गरिने लगानी धेरै सुरक्षित हुनेछ।
