अस्ट्रेलिया गएर नेपाली विद्यार्थीहरू कन्सल्टेन्सीहरूसँग जोडिनुका दुई कारण छन्।
एउटा, आफूभित्र भएका शंका कसरी हटाउने भनेर।
अर्को, आफूलाई सहज कसरी बनाउने भनेर।
अस्ट्रेलिया पुगेपछि विद्यार्थीहरूले धेरै प्रक्रिया बुझ्न कन्सल्टेन्सीकै सहायता लिनुपर्छ। धेरै कलेजबारे यथार्थ जानकारी दिने कन्सल्टेन्सीहरू नै हुन्। कतिपय पब्लिक कलेजहरू बाहेक, सबैले कन्सल्टेन्सीमार्फत नै विद्यार्थी लिएका हुन्छन्।
कन्सल्टेन्सीमार्फत विद्यार्थी लिनु अनिवार्य होइन, तर सहजीकरणका लागि कलेज र विद्यार्थी दुवैले कन्सल्टेन्सी रोजेका हुन्छन्।
कलेजले सिधै विद्यार्थीहरूसँग 'डिल' नगर्नुको कारण उनीहरूसँग समय र जनशक्ति अभाव हुनु हो।
कतिपय अवस्थामा कलेजभन्दा कन्सल्टेन्सीले धेरै कमाइरहेका छन् भन्ने भनाइ छ। त्यसमा केही सत्यता पनि छ। किनभने पहिले कलेजहरू थोरै थिए। तर अहिले धेरै भएका छन्। अस्ट्रेलियाले शिक्षालाई व्यापार मानेको छ, जुन कुरा उसले औपचारिक रूपमा घोषणा समेत गरेको छ। जसले गर्दा प्रतिस्पर्धा समेत बढेको छ। प्रतिस्पर्धा बढेपछि कन्सल्टेन्सीलाई कलेजले दिने कमिसन बढ्नु स्वाभाविक हो। कतिपय अवस्थामा कलेजभन्दा कन्सल्टेन्सी बलिया छन् भन्ने यही कारणले भनिएको हो।
विगतमा कन्सल्टेन्सीहरूले आफूखुसी कमिसन लिए पनि अब यसलाई सरकारले केही नियमन गर्न खोजेको छ। कति प्रतिशत कमिसन लिन सकिन्छ भनेर ठ्याक्कै तोकिएको छैन। तर यो कन्सल्टेन्सीहरूको 'मोरालिटी' को विषय हो।
अस्ट्रेलियामा जुन रूपमा शिक्षा प्रदायक संस्था बढिरहेका छन्, त्यो अनुपातमा शिक्षाको गुणस्तर बढेको छैन। बरू समस्याहरू थपिँदै गएका छन्।
सामान्यतया, एउटा विद्यार्थी अस्ट्रेलिया पुगेपछि उसले स्थायी आवास अनुमतिपत्र (पिआर) नपाउँदासम्म कन्सल्टेन्सीसँग सम्पर्कमा रहनुपर्छ। तर पछिल्लो समय यसको अत्यधिक व्यावसायीकरण भइरहेको छ, जसलाई नियमन गर्न आवश्यक छ भनेर हामीले अस्ट्रेलियन एजुकेसन कन्सल्टेन्सी अलायन्स (एइसिए) गठन गरेका हौं।
विद्यार्थीहरू कतिपय अवस्थामा कन्सल्टेन्सीसँग सन्तुष्ट छन् भने, कति हुन सकेका छैनन्। कतिपयले कन्सल्टेन्सीकै कारण आफ्नो जीवन परिवर्तन भएको बताइरहेका हुन्छन्, भने कसैले गाली गरिरहेका हुन्छन्। यो सबै उनीहरूको महत्त्वाकांक्षा कति पूरा भए वा भएनन् भन्ने कुरामा भर पर्छ।
अस्ट्रेलियामा शाखा बाहेकका कन्सल्टेन्सीहरू गणना गर्दा ७० वटा छन्। शाखा समेत जोड्ने हो भने १५० वटाभन्दा धेरै छन्। बाहिर रहेका समेत जोड्ने हो भने करिब पाँच सय वटा हुन सक्छन्। अस्ट्रेलिया बाहिर रहेका कन्सल्टेन्सीहरू हामीले गर्ने कामसँग जोडिए पनि हाम्रो नियमनमा पर्दैनन्।
सन् २०१२ पछि कन्सल्टेन्सीहरू बढ्न थाले। त्यसपछि हामीले यस संस्थाको आवश्यकता देख्यौं। यसको मुख्य उद्देश्य भनेकै ग्राहकलाई उचित सेवा प्रदान गर्नु र कन्सल्टेन्सीहरूलाई नियमन गर्नु हो।
अस्ट्रेलिया पुगेपछि कतिपय अवस्थामा विद्यार्थीहरू गलत तरिकाले निर्देशित भइरहेका छन्। अर्को कुरा, सामाजिक सञ्जालमा आउने सस्ता लोकप्रिय कुरामा फसिरहेका छन्। जस्तै, परीक्षा नदिइकन 'पिटिई' मा राम्रो अंक ल्याउन सकिन्छ भन्ने अफवाह। यस्ता जालझेलमा हाम्रा विद्यार्थीहरू फसिरहेका छन्।
हामी झुटा हल्ला फैलाउनेहरूको बारेमा रिपोर्ट गर्छौं।
अब विद्यार्थीले सही बाटो कसरी पत्ता लगाउने भन्ने प्रश्न आउन सक्छ। सही बाटोमा जान अस्ट्रेलियामा लाइसेन्स प्राप्त माइग्रेसन एजेन्टसँग सल्लाह लिनुपर्छ। पढाइ सम्बन्धी जानकारी लिन करिअर काउन्सिलिङ सेवा लिन सकिन्छ।
कतिपय महत्वपूर्ण कामका लागि एउटा मात्र एजेन्टको कुरामा ढुक्क हुन हुँदैन। एक-दुई ठाउँमा सल्लाह लिएर आफ्नो निर्णय लिन सकिन्छ। तर धेरै ठाउँबाट सुझाव लिँदा थप अन्योलमा पर्न सकिन्छ।
कतिपय कन्सल्टेन्सीले विभिन्न लोभ देखाएर विद्यार्थीको कलेज परिवर्तन गराएका गुनासा आएका छन्। हामीले कन्सल्टेन्सीहरूलाई नियमन गर्न विभिन्न नियम बनाएका छौं। यसलाई सुधार्दै लैजाने प्रयास गरिरहेका छौं।
एक तहको मेहनत नगरी सहजता आउँदैन। आफ्नो चाहना अनुसारको विषय रोजिएन भने दुःख हुन सक्छ। आफ्नो आर्थिक क्षमता र ज्ञानको स्तर नबुझ्दा, नेपाली विद्यार्थीहरू मानसिक तनावमा समेत पर्ने गरेका छन्। हामीले हाम्रो क्षमताभन्दा माथिको सपना देख्दा केही चुकेको देखिन्छ।
अस्ट्रेलियामा नेपाली कन्सल्टेन्सीहरू बढेर विद्यार्थीलाई के फाइदा भयो त भन्ने प्रश्न आउन सक्छ।
अहिले विद्यार्थीहरूका लागि धेरै विकल्प छन्। पहिले एउटा एजेन्ट भेट्न घण्टौं कुर्नुपर्ने अवस्था थियो। अहिले त्यो अवस्था छैन। फोन वा 'जूम' मा पनि भेट्न सकिन्छ।
केही बेफाइदाहरू पनि नभएका होइनन्। सबै कन्सल्टेन्सीले आफ्नो नीति, नियम र नैतिकताअनुसार काम गरिरहेका छैनन्। दुई-ती वर्ष कन्सल्टेन्सी खोल्ने, बन्द गर्ने, अनि अर्को राज्यमा गएर नयाँ खोल्ने गलत अभ्यास भइरहेको छ। तर समग्रमा हेर्दा, विद्यार्थीहरूले अहिले धेरै विकल्प पाएका छन्।
(अस्ट्रेलियामा रहेका शैक्षिक परामर्शदाताहरूको साझा संस्था अस्ट्रेलियन एजुकेसन कन्सल्टेन्सी अलायन्स (एइसिए) का अध्यक्ष कोमलराज पाठकसँग सेतोपाटीका सन्जिब बगालेले गरेको कुराकानीका आधारमा तयार पारिएको)
सेतोपाटी ग्लोबलका अन्य सामग्री पढ्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस्
ग्लोबल नेपालीबारे यो इमेलमा सम्पर्क गर्नुहोस्- setopatidebate@gmail.com
