अमेरिकी रक्षा मन्त्री पिट हेग्सेथले आफ्नी श्रीमती र भाइ लगायतलाई सामूहिक च्याटमा युद्ध योजना बताएको खुलासा भएको छ।
अमेरिकाले गत मार्च १५ मा यमनमा रहेको इरान-परिचालित हुथी समूहमाथि हमला गरेको थियो। त्यसको एक दिनअघिदेखि उपराष्ट्रपति जे डी भान्स, रक्षा मन्त्री हेग्सेथ लगायत ट्रम्प सरकारका शीर्ष सुरक्षा अधिकारीहरूले सो हमलाबारे सिग्नल भनिने मेसेजिङ एपको समूहमा चर्चा गरेका थिए।
सो सामूहिक च्याटमा अमेरिकाको एट्लान्टिक पत्रिकाका प्रधान-सम्पादक जेफ्री गोल्डबर्गलाई समेत राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्जले सामेल गराएका थिए। गोल्डबर्गले त्यो प्रकरणबारे लेख लेखेपछि वाल्जको पद जान सक्ने समेत खतरा भएको थियो।
त्यो घटना सार्वजनिक भएको एक महिना पनि नपुग्दै रक्षा मन्त्री हेग्सेथले सोही हमलाबारे गोप्य सूचना उनकी श्रीमती र भाइ लगायत रहेको निजी सिग्नल च्याट समूहमा पनि सार्वजनिक गरेको खुलासा द न्युयोर्क टाइम्सले गरेको छ।
हेग्सेथ मन्त्री नियुक्त नभइकनै उनले बनाएको एक सामूहिक च्याटमा हुथीमाथि मार्च १५ मा भएको आक्रमणअघि नै युद्ध योजना सार्वजनिक भएको टाइम्सले लेखेको छ।
हेग्सेथकी पत्नी जेनिफर राउसे ट्रम्पको उग्र समर्थन गर्ने फक्स न्यूजकी पूर्वनिर्माता हुन्। उनी रक्षा मन्त्रालयको कर्मचारी नभए पनि पतिसँग विदेश भ्रमणका क्रममा विदेशी नेताहरूसँग भएका संवेदनशील बैठकहरूमा सहभागी भएकोमा पहिल्यैदेखि आलोचना भइरहेको छ।
उनका भाइ फिलिप हेग्सेथ र निजी वकिल टिम पार्लाटोर रक्षा मन्त्रालयका कर्मचारी भए पनि उनीहरूलाई हुथी समूहमाथि हमला हुने योजना सार्वजनिक गर्न जरूरी नभएको टाइम्सले जिकिर गरेको छ।
एट्लान्टिक पत्रिकाका प्रधान-सम्पादक गोल्डबर्गलाई ट्रम्पका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्जले भूलवश सामेल गराए पनि सो समूहमा पनि युद्ध योजना भने रक्षा मन्त्री हेग्सेथले नै राखेका थिए। त्यति बेलै पनि वाल्जले गोल्डबर्गलाई समूहमा सामेल गराए पनि संवेदनशील युद्ध योजना हेग्सेथले राखेको भनेर उनको समेत आलोचना भएको थियो।
उनले नै पत्नी, भाइ लगायत अरू सम्मिलित अर्को समूहमा सोही हमलाबारे त्यस्तै सूचना राखेको सार्वजनिक भएपछि हेग्सेथलाई थप अप्ठ्यारो परेको छ।
गोल्डबर्गलाई भूलवश सामेल गरेको सो समूहमा उपराष्ट्रपति भान्स, रक्षा मन्त्री हेग्सेथ, राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार वाल्ज, लगायत सबैजना सरकारी अधिकारीहरू थिए। तर हेग्सेथको समूहमा उनकी श्रीमती लगायत कैयौं अरू गैरसरकारी व्यक्ति सामेल छन्।
टाइम्सका अनुसार हेग्सेथले सो सूचना श्रीमती लगायतको समूहसँग बाँड्नका लागि तुलनात्मक रूपमा सुरक्षित सरकारी फोन नभएर निजी फोनको प्रयोग गरेका थिए।
विगत केही दिनमा रक्षा मन्त्रालयका धेरै वरिष्ठ कर्मचारी बर्खास्त र केहीले राजीनामा दिएका छन्। बाहिरिएका कर्मचारीले हेग्सेथले रक्षा मन्त्रालय हाँक्न नसक्ने भनेर अभिव्यक्ति दिइरहेको बेलामा यो प्रकरण सार्वजनिक भएको हो। यसले उनलाई थप अप्ठयारोमा पारेको छ।
गत महिना एट्लान्टिकमा लामो लेख लेख्दै गोल्डबर्गले ट्रम्पको सरकारका शीर्ष अधिकारीहरूले युद्ध योजनाबारे सामूहिक च्याटमा भएको छलफलको खुलासा गरेका थिए।
गोल्डबर्गको सो लेखका अनुसार मार्च ११ मा वाल्जको नाम भएको खाताबाट सिग्नलमा जोडिन उनले निम्तो पाएका थिए। सिग्नलमा आफ्नो संक्षिप्त नाम ‘जे जी’ प्रयोग गर्ने गोल्डबर्गलाई सुरूमा वाल्जको नाम प्रयोग गर्ने कुनै छद्म खाताले उनलाई निम्तो गरेको ठाने।
दुई दिनपछि गोल्डबर्गलाई ‘हुथी पीसी सानो समूह’ नामक सामूहिक च्याटमा समावेश गरिनेछ भनेर सिग्नलले एउटा सूचना पठायो। राष्ट्रिय सुरक्षाबारे लामो समयसम्म समाचार लेखेका गोल्डबर्गलाई पीसी भनेको सामान्यतया मन्त्रिपरिषद् सदस्यहरू र अन्य वरिष्ठ राष्ट्रिय सुरक्षा अधिकारीहरू समावेश हुने प्रिन्सिपल्स कमिटी बैठक हो भन्ने थाहा थियो।
१८ जनाको सो समूहमा उपराष्ट्रपति भान्स, परराष्ट्र मन्त्री मार्को रुबियो, रक्षा मन्त्री पीट हेगसेथ, राष्ट्रिय गुप्तचर निर्देशक तुलसी गबार्ड, सिआइए निर्देशक जोन र्याटक्लिफ र अन्य धेरै वरिष्ठ सहयोगीहरू समावेश भएको देखिन्थ्यो। सो समूहमा उनीहरूले ट्रम्पको निर्देशनमा यमनमा आक्रमण गर्नु ठीक हो कि होइन भनेर चर्चा गरे। त्यसबारे त्यहाँ गरिएको तर्क ती अधिकारीहरूको घोषित अडान सङ्गत देखिए पनि आफूलाई उनीहरू साँच्चै सरकारका अधिकारी भएको विश्वास नलागेको गोल्डबर्गले लेखेका छन्।
आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स प्रयोग गरेर वा अरू कसैले छद्म हेन्डल बनाएर गरेको जस्तो लागेको भनेर गोल्डबर्गले भनेका छन्। तर मार्च १५ मा यमनमा हमला हुनुभन्दा केही समयअघि रक्षा मन्त्री हेस्गेथले यो समयमा, यी हतियार प्रयोग गरेर यसरी हमला हुँदैछ भनेर त्यहाँ लेखे। नभन्दै त्यही समयमा यमनमा त्यसरी नै हमला भएपछि गोल्डबर्गलाई आफू साँच्चै उपराष्ट्रपतिसहित सरकारका शीर्ष अधिकारीहरूको सामूहिक च्याटमा रहेको पक्का भयो।
सो हमला भएपछि पनि ती अधिकारीले त्यसको सफलतामा खुसीयाली व्यक्त गर्दै एक-अर्कालाई बधाई दिएका थिए। त्यसपछि आफूले सो समूह छोडेको गोल्डबर्गले लेखेका छन्।
उनी सो समूहमा रहँदा त्यहाँका कुनै पनि सदस्यले ‘जे जी’ को हो भनेर नसोधेको र उनले समूह छोडेपछि पनि गलत मान्छे सो समूहमा रहेछ भनेर सचेत भएको सङ्केत नदेखिएको उनले दाबी गरेका छन्।
वरिष्ठ अमेरिकी अधिकारीहरूलाई गोप्य सरकारी काम र सूचना साटासाट गर्न सर्वसाधारण जस्तो मोबाइल फोन, सामान्य इमेल वा विभिन्न सामाजिक सञ्जाल र मेसेजिङ एप प्रयोग गर्न बन्देज हुन्छ। सर्वसाधारणले प्रयोग गर्ने यी सञ्चार प्रविधि सामान्य कुराकानीका लागि मात्रै प्रयोग गर्न पाइन्छ र संवेदनशील सरकारी कामका लागि सुरक्षित इमेल वा फोन प्रयोग हुन्छ।
राष्ट्रपतिसँग यस्तो सुरक्षित सञ्चार प्रविधि उनी यात्रा गर्दा पनि हुन्छ। तर अरू अधिकारीको भने कार्यालय वा घरमा मात्रै त्यस्ता सुरक्षित फोन हुने भनेर गोल्डबर्गको सो लेखमा पूर्वसुरक्षा अधिकारी र विज्ञलाई उद्धृत गर्दै लेखिएको छ।
यसरी यमनमाथि गर्न लागेको सैन्य कारबाहीबारे सिग्नल एपमा कुरा गर्नु नै गलत देखिन्छ। ट्रम्प सरकारका अधिकारीले भने त्यसबारे चर्चामात्रै गरेनन् सरकार बाहिरका व्यक्तिलाई समेत सबै सूचना प्रवाह गरे। यो भनेको संवेदनशील राष्ट्रिय सुरक्षासम्बन्धी सूचना चुहाउनु पनि हो।
गोल्डबर्गले सो प्रकरणबारे सोमबार लेख लेखेर खुलासा गरेपछि विपक्षी डेमोक्र्याटिक पार्टी मात्रै नभएर ट्रम्पकै रिपब्लिकन पार्टीका नेताले समेत त्यसको भर्त्सना गरेका छन्।
सन् २०१६ को राष्ट्रपतीय निर्वाचनअघि डेमोक्र्याटिक पार्टीकी उम्मेदवार हिलारी क्लिन्टनले उनी बाराक ओबामा सरकारमा विदेश मन्त्री हुँदा आफ्नो निजी सर्भर प्रयोग गरेर सरकारी कामसम्बन्धी इमेल गरेको खुलासा भएको थियो।
सिआइएका तत्कालीन प्रमुख जेम्स कमीले निर्वाचनको ११ दिनअघि संसदलाई त्यसबारे छानबिन फेरि सुरू गरिएको जानकारी गराउने निर्णय लिएका थिए।
चुनावको मुखमा भएको सो खुलासाकै कारण क्लिन्टनले हारेर ट्रम्प अप्रत्यासित रूपमा राष्ट्रपति निर्वाचित भएको मानिन्छ। राष्ट्रपति भएपछि पनि सो गल्तीका लागि क्लिन्टनलाई जेल हाल्नुपर्ने भनेर ट्रम्पले बारम्बार भन्ने गरेका थिए।
क्लिन्टनले निजी सर्भर प्रयोग गरेर सामान्य सरकारी कामबारे इमेल गरेको प्रकरणलाई त्यत्रो ठूलो मुद्दा बनाएका ट्रम्पलाई उनका उपराष्ट्रपति लगायत वरिष्ठ अधिकारीले सैन्य हमलाको योजना नै सिग्नल एपको समूहमा पठाएको र सो समूहमा पत्रकार रहेको खुलासा भएपछि अप्ठ्यारो परेको थियो।
अहिले सोही सूचना रक्षा मन्त्री हेग्सेथले श्रीमती लगायत धेरै गैरसरकारी व्यक्तिसँग पनि बाँडेको खुलासा भए पछि झन् धेरै अप्ठयारो भएको हो।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
