रूसले युक्रेनसँग युद्धविराम गर्न अमेरिकाले राखेको पछिल्लो शान्ति प्रस्ताव अस्वीकार्य भनेको छ।
रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले युद्धविराम गर्न ढिलाइ गरेकोमा रिस उठेको भन्दै अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले रूस माथिको आर्थिक नाकाबन्दीलाई थप कडा पार्ने धम्की दिएका बेला रूसको यस्तो प्रतिक्रिया आएको हो।
युद्ध समाप्त गर्न रूसले राखेका केही प्रमुख मागलाई अमेरिकी प्रस्तावले सम्बोधन गरेको छैन भनेर पुटिनका विदेश नीति सल्लाहकार सर्गेई रियाबकोभले बताएका छन्।
'हामी अमेरिकीहरूले प्रस्ताव गरेका मोडल र समाधानहरूलाई धेरै गम्भीरतापूर्वक लिन्छौं। तर हामी यो सबैलाई यसको वर्तमान रूपमा स्वीकार गर्न सक्दैनौं,' रियाबकोभले रूसी मिडियालाई दिएको टिप्पणीलाई उद्धृत गर्दै पश्चिमा मिडियाले लेखेका छन्।
रियाबकोभले अमेरिकी प्रस्तावले मुख्यतः युद्ध सुरू हुनुको मुख्य कारणलाई सम्बोधन नगरेको औंल्याए।
पुटिनले बारम्बार सोभियत संघको विघटनपछि नेटोको पूर्वी युरोपमा भएको विस्तार, युक्रेनमा रूसीभाषीमाथि भएको कथित अत्याचार, युक्रेनको नाजीकरण, युक्रेनको आन्तरिक राजनीतिमा पश्चिमाको हस्तक्षेप लगायतलाई द्वन्द्वको मूल कारण भन्दै आएका छन्।
साथै युक्रेनको ऐतिहासिक रूपमा रूसदेखि अलग बेग्लै अस्तित्व नै नरहेको भन्दै युद्धका मूल कारणहरूको सम्बोधन नभई युद्धविराम नहुने बताउँदै आएका छन्।
यसैबीच रूसले युद्ध रोक्न आनाकानी गरिरहेको ठानेर ट्रम्प रिसाएपछि पुटिनका निकट सल्लाहकार किरिल डिमिट्रियभले यसै हप्ता अमेरिकाको भ्रमण गर्ने भएका छन्।
रूसले फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेनमा आक्रमण गरेपछि अमेरिकाको भ्रमण गर्ने सबभन्दा वरिष्ठ रूसी अधिकारी हुनेछन्।
रूसको सार्वभौम सम्पत्ति कोषको (सोभरेन वेल्थ फण्ड) प्रमुख डिमिट्रियभलाई अमेरिकाले प्रतिबन्ध लगाएको छ तर उनको भ्रमणका लागि सो प्रतिबन्ध सात दिन हटाएर भिसा दिइएको भनेर अमेरिकी अनलाइन एक्सियसले लेखेको छ।
पुटिनले युक्रेनसँग युद्धविराम गर्न ढिलाइ गरेको ठानेर ट्रम्पले भर्खरै रूसमाथिको आर्थिक नाकाबन्दीलाई थप कडा पार्ने धम्की दिएका छन्।
युक्रेनसँग जारी युद्ध ३० दिन रोक्ने अमेरिकी प्रस्तावमा किभ सहमत भए पनि रूसले यो योजनालाई अस्वीकार गरेको छ। ऊर्जा संरचनामा हमला नगर्ने र ब्ल्याक सीमा जहाज सञ्चालन गर्न मात्रै राजी भएको रूसले भनेको छ।
तर त्यसका लागि पनि अमेरिका लगायत पश्चिमा राष्ट्रले रूसको कृषि उत्पादनमा लगाएको प्रतिबन्ध हटाउनु पर्ने सर्त राखेको छ।
युद्धविराम बारेमा ट्रम्पले पुटिनसँग दुई हप्ताअघि लामो टेलिफोन वार्ता गरे पनि रूसले युद्ध रोक्न खासै ध्यान दिएको छैन। युक्रेनमाथि लगातार प्रहार गरिरहेको छ।
यस्तोमा एनबिसी न्युजसँग आइतबार कुरा गर्दै ट्रम्पले युक्रेनमा भइरहेको युद्ध रोक्ने सम्झौता नहुनुमा रूस दोषी भएको आफूलाई लागे रूसी तेल किन्नेहरूलाई पनि नाकाबन्दी लगाउने धम्की दिएका छन्।
अघिल्लो राष्ट्रपति जो बाइडेनले युक्रेनमाथि २०२२ फेब्रुअरीमा हमला गरेपछि देखि नै रूसमा कडा आर्थिक नाकाबन्दी लगाएका छन्। तर अमेरिका लगायत पश्चिमा देशले नाकाबन्दी लगाए पनि रूसी तेल बिक्री भइरहेको छ।
मुख्यतः चीन र भारतले ठूलो परिमाणमा रूसी तेल किनेर रूसलाई युद्धमा लाग्ने खर्च जोहो गरिरहेका छन्। रूसी तेल किन्नेलाई पनि नाकाबन्दी लगाए रूसले तेल किन्ने ग्राहक नभेट्ने भनेर माग भए पनि तेलको भाउ बढेर अर्थतन्त्रमा नकारात्मक प्रभाव पर्न सक्ने भनेर बाइडेन डराएका थिए।
ट्रम्पले भने पुटिनले युद्धविराम नगरेर उनलाई झुलाइरहे रूसी तेल किन्नेलाई पनि नाकाबन्दी लगाउने घोषणा गरेका छन्। उनले यसो गरे चीन र भारतलाई रूसी तेल किन्न अप्ठ्यारो पर्नेछ। रूसले आफूले उत्पादन गर्ने सबै तेल बेच्न सक्ने छैन र युद्धमा लगानी गर्न सक्ने छैन।
अर्कोतर्फ रूसको तेल बिक्री नभएर अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा तेलको भाउ बढ्न पनि सक्छ। यसले तेल उत्पादक राष्ट्रहरू बाहेक विश्व अर्थतन्त्रमा नै नकारात्मक आर्थिक प्रभाव पार्न सक्नेछ।
ट्रम्पले आफ्नो योजनाबारे विस्तृत रूपमा नखुलाए पनि रूसी तेल किन्ने कुनै पनि देशले अमेरिकामा तेल मात्रै होइन, कुनै पनि वस्तु बेच्न पाउने छैन भनेका छन्।
पुटिनसँग राम्रो सम्बन्ध भएका ट्रम्पले गत वर्ष चुनाव प्रचार क्रममै आफूले जिते रूस-युक्रेन युद्ध २४ घण्टाभित्रै रोकिदिने घोषणा गरेका थिए। कसरी रोक्ने भनेर नखुलाए पनि सैन्य सहायता रोक्ने धम्की दिएर युक्रेनलाई रूसको सर्त मान्न दबाब दिने अनुमान गरिएको थियो।
नभन्दै कार्यभार सम्हालेपछि उनले रूसको पक्ष लिएर युक्रेनमाथि मात्रै दबाब हालिरहेका छन्।
रूसको भाषा बोल्दै उनले युक्रेनी राष्ट्रपति भोलोदिमिर जेलेन्स्कीलाई चुनाव बेगरका तानाशाह भने। युक्रेनले नै रूससँग युद्ध सुरू गरेको झुटो दाबी गरे।
ह्वाइट हाउसमा ट्रम्प र अमेरिकी उपराष्ट्रपति जेडी भान्सको जेलेन्स्कीसँग फेब्रुअरी २८ मा चर्काचर्की भएपछि केही समयका लागि अमेरिकाले युक्रेनलाई दिइरहेको सैन्यसहित सबै खाले सहायता रोक्यो। खुफिया सूचना युक्रेनसँग बाँड्न समेत रोक लगायो।
तर अहिले भने ट्रम्प पुटिनसँग रिसाएको जस्तो देखिन्छ। पुटिनले उनलाई खेलाइमात्रै रहेको र युद्ध रोक्न केही पनि लचकता नदेखाएपछि ट्रम्पको पछिल्लो टिप्पणी आएको हो।
एनबिसी न्युजसँगको कुराकानीमा ट्रम्पले जेलेन्स्कीको वैधतामा पुटिनले प्रश्न उठाएकोमा पनि झर्किएका छन्।
सन् २०१९ मा राष्ट्रपति निर्वाचित भएका जेलेन्स्कीको कार्यकाल सन् २०२४ मै सकिए पनि देशमा युद्ध चलेका बेलामा चुनाव गर्न सम्भव नभएको भन्दै उनले चुनाव गराएका छैनन्। वार्ता भइरहेको बेलामा जेलेन्स्कीको वैधताको कुरा उठाएपछि वार्ता ठीक दिशातर्फ नगइरहेको बुझिन्छ भनेका छन्।
ट्रम्पसँग उनको फ्लोरिडास्थित मर-आ-लागो रिसोर्टमा शनिबार सात घण्टा बिताएका फिनल्याण्डका राष्ट्रपति अलेक्जेन्डर स्टबले पनि ट्रम्प पुटिनसँग चिढिँदै गएको बताएका थिए। ट्रम्पसँग एक राउन्ड गल्फ पनि खेलेका स्टबले ट्रम्पले पुटिनसँगको युद्धविरामबारे 'धैर्य गुमाउँदै' गएको भनेका थिए।
स्टबले बेलायती प्रधानमन्त्री कियर स्टार्मरसँग सोमबार भेटेर ट्रम्पसँग भएको कुराकानीबारे ब्रिफिङ गर्ने विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाले लेखेका छन्।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
