नेपालसहित दक्षिण एसियाका सबै देशहरूमा फ्लुको संक्रमण वर्षैभरि जस्तो रहन्छ। तर मुख्य दुई सिजनमा यसले धेरै असर पार्छ। एउटा भनेको डिसेम्बरदेखि मार्चसम्म हो भने अर्को सिजन भनेको अगष्टदेखि अक्टोबरसम्म हो। यसरी भन्दा जाडो र अर्को वर्षातको समयमा फ्लु गर्ने भाइरस धेरै सक्रिय हुन्छ।
फ्लुमा देखिने लक्षणहरू भनेको ज्वरो आउने, जिउ गल्ने, टाउको दुख्ने, घाँटी दुख्ने, रूघा लाग्ने, खोकी लाग्ने जस्ता सामान्य लक्षण देखिन्छन्। तर यसले गम्भीर समस्या पार्यो भने सास फेर्न गाह्रो हुने, अक्सिजनमा कमी आउने, चेतन स्तरमा कमी आउने जस्ता लक्षणहरू देखिन्छन्।
फ्लु लागेपछि उच्च जोखिममा ५ वर्ष मुनिका बालबालिका र ६५ वर्ष नाघेका वृद्ध, गर्भवती, दीर्घ रोगी र किमोथेरापी लिइरहेकाहरू हुन्छन्। सामान्य रूघाखोकी र ज्वरो मात्र छ भने घरमै आराम गरेर बस्ने अनि प्रशस्त पानी पिउने गर्नुपर्छ। त्यस्तै, प्यारासिटामोल लिन सकिन्छ। तर रोगले गाल्दै जाने, सास फेर्न गाह्रो हुने भयो भने चेतनाको स्तरमा कमी आउने, पिसाब कम हुने भयो भने तुरून्त अस्पताल जानुपर्छ।
सुरूआती समयमा घरमै आराम गरेर बस्ने, प्रशस्त पानी पिउने गर्यो भने आफै ठीक हुन्छ। धेरै घ्यारघ्यार भयो, सास फेर्न गाह्रो भयो भने मात्र अस्पताल लैजानुपर्छ।
सामान्य रूघाखोकी लाग्दा खुवाउन नहुने भन्ने केही हुँदैन। अण्डा, माछा, मासु, फलफूल खुवाउन मिल्छ। ज्वरो आएको बेला 'इम्युन सिस्टम' लाई बढाउन समेत यस्ता खाना खानुपर्छ। सकेसम्म जंक फुड कहिले पनि खुवाउनु हुँदैन। तर घरमा बनाएको सबै खाना खुवाउन मिल्छ।
एक वर्षसम्म बच्चाको बढ्ने क्रम र भोक लाग्ने क्रम धेरै हुन्छ। त्यसपछि अलि कम हुन्छ। त्यही भएर बच्चाले खाएन भनेर धेरै आत्तिनु पर्दैन।
बच्चालाई सामान्य ज्वरो आउँदा सिटामोल आफ्नै तरिकाले खुवाउन सकिन्छ। तर एन्टिबायोटिक, कफ सिरप भने यत्तिकै खुवाउनु हुँदैन। चिकित्सकको सिफारिसमा मात्र यस्ता औषधि खुवाउनु पर्छ।
बच्चालाई ज्वरो आउँदैमा एन्टिबायोटिक खुवाउने भन्ने हुँदैन। निमोनिया भयो भने कानको, घाँटीको, पिसाबको संक्रमण भयो भने एन्टिबायोटिक खुवाउनुपर्छ। तर भाइरल ज्वरो आउँदैमा एन्टिबायोटिक खुवाउनु जरूरी छैन।
कहिलेकाहीँ ज्वरो आयो भने बच्चा बेहोस हुनसक्छ। ६ महिनादेखि ५ वर्षसम्मको बच्चालाई धेरै ज्वरो आउँदा यस्तो हुनसक्छ। यो ठूलो समस्या होइन। ६ वर्ष भइसकेपछि यस्ता समस्या हराएर जान्छन्।
कहिलेकाहीँ मेटा न्युमो भाइरसको समस्या देखिन सक्छ। हरेक वर्ष रूघाखोकी लाग्दा यस्तो हुनसक्ने भएकाले यसलाई ठूलो समस्या मान्न पर्दैन। चीनमा यो समस्या भयो भनेर कोभिडसँगै तुलना गर्न खोजिएको थियो। हामीसँग मेटान्युमो भाइरस प्रतिरोधात्मक क्षमता विकास भइसकेकाले धेरै आत्तिन पर्दैन तर सचेतता भने अपनाउनु पर्छ। यो सबैलाई एक पटक हुन सक्ने भएकाले यसले धेरै असर पार्ने भन्ने हुँदैन। यसका लक्षण पनि भाइरलको जस्तै रूघाखोकी जिउ दुख्ने लगायत हो।
