अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बुधबार सबै देशलाई ‘रेसिप्रोकल’ (जवाबी) भन्सार लगाउने क्रममा चीनको उत्पादनमा थप ३४ प्रतिशत भन्सार घोषणा गरेपछि शुक्रबार चीनले त्यसको जबाफ दिएको छ।
ट्रम्पले चिनियाँ वस्तुमा थप ३४ प्रतिशत कर लगाउने घोषणा गरेपछि चीनले पनि अमेरिकी उत्पादनमा हाल कायम रहेको भन्सार दरमाथि थप ३४ प्रतिशत भन्सार लगाएको भनेर हङकङबाट प्रकाशित हुने साउथ चाइना मर्निङ पोस्टले शुक्रबार जनाएको छ।
चीनको वाणिज्य मन्त्रालयले बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै अमेरिकाको कदमले वर्षौंदेखिको बहुपक्षीय व्यापार वार्ताहरूपछि धेरै मेहनतले हासिल गरेको सन्तुलनलाई खतरामा पारेको भनेको थियो।
ट्रम्पको कदमलाई 'एकपक्षीय दादागिरी'को नमूना भन्दै मन्त्रालयले अमेरिकालाई तुरून्तै भन्सार हटाएर निष्पक्ष र समानतामा आधारित संवादबाट व्यापार साझेदारहरूसँग रहेको विवाद समाधान गर्न आग्रह गरेको थियो।
शुक्रबार भने चीनले अमेरिकाले लगाए जति नै थप भन्सार घोषणा गरेर जबाफ दिएको हो।
यसले विश्वका सबभन्दा दुई ठूला अर्थतन्त्रहरूबीचको व्यापार युद्ध झन् चर्किने देखिएको छ।
ट्रम्पले एक महिनाअघि चीनको उत्पादनमा १० प्रतिशत थप भन्सार महसुल लगाएपछि चीनले अमेरिकासँग भन्सार युद्ध, व्यापार युद्ध वा कुनै अन्य युद्ध अन्त्यसम्म लड्ने प्रतिबद्धता जनाएको थियो।
परराष्ट्र मन्त्रालयले त्यति बेला एक पत्रकार सम्मेलन आयोजना गर्दै चीन कहिल्यै पनि दादागिरी वा जबर्जस्तीसामु झुकेको छैन भनेको थियो। मन्त्रालयले चीनमाथि चरम दबाब दिन खोज्नु गलत आकलन र भूल भएको पनि बतायो।
सो पत्रकार सम्मेलनमा बोल्दै परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ता लिन जियानले ‘यदि अमेरिकाको अरू कुनै मनसाय छ, र भन्सार युद्ध, व्यापार युद्ध वा कुनै पनि अन्य युद्ध लड्न जिद्दी गर्छ भने चीन अन्त्यसम्म लड्नेछ’ भनेका थिए। साथै उनले अमेरिकालाई दादागिरी छोडेर संवाद र सहकार्यको सही मार्गमा फर्कन पनि सुझाव दिएका थिए।
उनको सो प्रतिक्रिया परराष्ट्र मन्त्रालयका प्रवक्ताको हेण्डलबाट एक्समा पनि पोस्ट भएको थियो। सो पोस्टलाई रिपोस्ट गर्दै अमेरिकामा रहेको चिनियाँ दूतावासले ‘यदि अमेरिकाले चाहेको युद्ध नै हो भने- चाहे भन्सार युद्ध होस्, व्यापार युद्ध होस् वा अरू कुनै खालको युद्ध होस्- हामी अन्त्यसम्म लड्न तयार छौं’ भनेर थपेको थियो।
ट्रम्पले फेब्रुअरी ४ देखि लागू हुनेगरी चीनबाट आउने वस्तुमा १० प्रतिशत थप भन्सार महसुल लगाएका थिए। बर्सेनि दसौं हजार अमेरिकीको ज्यान लिने फेन्टनिल बनाउन चाहिने कच्चा रसायन लागुपदार्थको पैठारी गर्ने गिरोहलाई चीनले बेचेको आरोप लगाएर एक महिनाअघि थप १० प्रतिशत भन्सार लगाएका थिए।
तर फेन्टनिल बनाउन चाहिने कच्चा रसायनको निर्यात रोक्न चीनले यसबीचमा केही नगरेको भन्दै एक महिनापछि १० प्रतिशत थप भन्सार महसुल लगाउने भएका हुन्।
ट्रम्पले भन्सारलाई फेन्टनिलसँग जोड्न खोजेकोमा पनि प्रवक्ता लिनले आपत्ति जनाएर त्यो चीनमाथि कडा व्यापार नीतिका लागि बहानामात्रै भएको बताएका थिए।
चीनको राज्य परिषद्ले ‘फेन्टनिल सम्बन्धित पदार्थ नियन्त्रण-चीनको योगदान’ शिर्षकको श्वेतपत्र जारी गर्दै चीनले अन्तर्राष्ट्रिय लागूऔषध नियन्त्रणको आफ्नो दायित्व कडाइका साथ पूरा गर्छ भनेर दाबी गरेको छ। त्यस्तै, लागूऔषध विरोधी अभियान चीन र अमेरिका बीचको सहकार्यको केन्द्रमा रहेको उल्लेख गरेको थियो।
ट्रम्पले चीनबाट आउने वस्तुमा यस अघि दुई पटकको जोडेर २० प्रतिशत भन्सार बढाएका थियो। बुधबार घोषणा गरेको ३४ प्रतिशत पनि जोड्दा दोस्रो कार्यकाल शुरू भएको तीन महिना पनि नपुगी उनले चिनियाँ उत्पादनमा ५४ प्रतिशत भन्सार बढाएका छन्।
ट्रम्पले एक महिनाअघि लगाएको १० प्रतिशत थप भन्सार महसुलको जवाबमा चीनले मार्च १० देखि लागु हुनेगरी लगभग २१ अर्ब डलर मूल्यका अमेरिकी कृषि र खाद्य उत्पादनहरूमा भन्सार बढाउने घोषणा तुरून्तै गरेको थियो।
चीनले अमेरिकी कुखुरा, गहुँ, मकै र कपासमा थप १५ प्रतिशत भन्सार लगायो। त्यस्तै अमेरिकी भटमास, जुनेलो, सुँगुरको मासु, गाईको मासु, फलफूल-तरकारी तथा दुग्ध आयातमा थप १० प्रतिशत भन्सार लगायो।
त्यस्तै, चीनले राष्ट्रिय सुरक्षाको आधारमा २५ अमेरिकी कम्पनीहरूमाथि निर्यात र लगानी प्रतिबन्ध पनि लगायो। तर ती २५ कम्पनीमध्ये कुनै पनि चर्चित कम्पनी भने थिएनन्। त्योभन्दा एक महिनाअघि ट्रम्पले चीनबाट आउने वस्तुमा १० प्रतिशत थप भन्सार बढाएको बेलामा भने चिनियाँ बजार नियामकले अमेरिकी कम्पनी गुगलविरूद्ध प्रतिस्पर्धा विरोधी गतिविधि गरेको भनेर जाँच सुरू गरेको थियो। चीनमा गुगल ब्लक गरिएको छ। त्यो कदमले भने उसलाई चिनियाँ कम्पनीहरूसँग कारोबार गर्न पनि अप्ठ्यारो पारेको थियो।
त्यतिबेला अमेरिकाबाट आयात हुने कोइला र तरल प्राकृतिक ग्यास उत्पादनहरूमा १५ प्रतिशत भन्सार अनि कच्चा तेल, कृषि मेसिनरी र ठूला इन्जिन भएका कारहरूमा १० प्रतिशत चीनले भन्सार लगाएको थियो।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
