संसारकै धनी व्यक्ति इलन मस्कको कम्पनी 'टेस्ला' ले अमेरिकी सरकारलाई चेतावनी दिएको छ। राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले सुरू गरेको भन्सार–युद्धका कारण आफू लगायत अरू अमेरिकी निर्यातक कम्पनीहरू 'प्रतिशोधात्मक भन्सार' को निशाना र जोखिममा पर्ने चेतावनी टेस्लाले दिएको हो।
समाचार संस्था रोयटर्सका अनुसार टेस्लाले अमेरिकी व्यापार प्रतिनिधिको कार्यालयलाई मंगलबार पत्र लेख्दै यस्तो बताएको हो। टेस्लाको लेटरहेडमा लेखिएको र कार्यालयको वेबसाइटमा राखिएको सो पत्रमा कसैको हस्ताक्षर छैन। त्यसैले सो पत्र कम्पनीका तर्फबाट कसले जारी गरेको हो भन्ने अहिलेसम्म खुलेको छैन।
टेस्लाबाहेक अरू निर्यातक कम्पनीहरूले पनि अमेरिकी व्यापार नीतिबारे काम गर्ने सो कार्यालयलाई सयौं पत्र पठाएका छन्।
ट्रम्पसँग निकट रहेर उनका हरेक कदमको समर्थन गरिरहेका मस्कको कम्पनीले ट्रम्पका कारण नोक्सान हुने भन्दै आधिकारिक पत्र लेख्दा विश्लेषकहरूले अचम्म मानेका छन्।
ट्रम्पसँग मस्कको निकटताका कारण टेस्लालाई आर्थिक नोक्सानी हुन थालेपछि सो पत्र लेखिएको हो। ट्रम्प प्रशासनले व्यापार समस्या समाधान गर्ने प्रयास गर्दा अनजानमा अमेरिकी कम्पनीहरूलाई नै हानि नपुगोस् भनेर सुनिश्चित गर्नुपर्ने टेस्लाले लेखेको छ। पहिले व्यापार विवादहरूमा सामना गरेजस्तो प्रतिशोधबाट बच्न खोजेको पनि जनाएको छ।
ट्रम्पले आगामी अप्रिलको सुरूमा विश्वभरि बनाइएका सवारी साधन र पार्टपुर्जामा उल्लेखनीय भन्सार लगाउने विचार गरिरहेका छन्। पार्टपुर्जाहरू स्थानीय स्तरमै बनाउन आक्रामक कदम चाले पनि केही पार्टपुर्जा बनाउन गाह्रो वा असम्भव भएको पनि टेस्लाले जनाएको छ।
टेस्लाको बिक्री घटेपछि ट्रम्पले सो कम्पनीको व्यापार उकास्न एउटा गाडी किनेर विज्ञापन गर्नुपरेका बेला टेस्लाले यो पत्र लेखेको हो। मस्कले आफ्नो समर्थन गरेका कारण उनलाई आर्थिक नोक्सानी भएकाले टेस्लाको विज्ञापनका लागि ट्रम्पले सो गाडी किनेका हुन्।
मंगलबार ह्वाइट हाउसमा मस्कको उपस्थितिमा आयोजित एक कार्यक्रममा उनले रातो एस मोडल टेस्ला मनपरेको भनेका थिए। बहालवाला अमेरिकी राष्ट्रपतिले कुनै पनि कम्पनी वा वस्तुको विज्ञापन गर्दैनन्। अमेरिकामा कार्यकारी अंगका अधिकारीहरूले विज्ञापन गर्न नपाउने नियम नै छ। राष्ट्रपतिको हकमा भने त्यस्तो कुनै नियम छैन। तर पनि राष्ट्रपतिले विज्ञापन नगर्ने अघोषित नियम जस्तै छ।
ट्रम्पले राष्ट्रपति निवासमा खुलेआम आफूलाई सबभन्दा धेरै चन्दा दिने मस्कको कम्पनीको प्रचार गरेका छन्।
मस्कले पछिल्ला दिनमा ट्रम्पको राजनीतिक समितिले चलाउने विभिन्न समूहका लागि १० करोड डलर चन्दा दिने भनेको समयमा ट्रम्पले टेस्लाको विज्ञापन हुने गरी गाडी किनेका हुन्। ट्रम्पले मस्कसँग कुनै छुट नमाग्ने र चेकमार्फत पैसा तिर्ने भनेका थिए। सुरक्षाका कारण उनले सो गाडी चलाउन भने पाउने छैनन्। उनको सुरक्षाको जिम्मेवारी लिएको सेक्रेट सर्भिसेजले उनलाई अनुमति नदिएकाले ह्वाइट हाउसका कर्मचारीले सो गाडी चलाउने ट्रम्पले बताएका थिए।
ट्रम्पको अघिल्लो कार्यकालका बेलामा मस्क अहिले जस्तो राजनीतिमा होमिएका थिएनन्। कसैलाई समर्थन समेत गरेका थिएनन्। तर आफू डेमोक्र्याटिक पार्टीको मतदाता रहेको भन्छन्।
त्यति बेला ट्रम्प विद्युतीय गाडीको घोर विरोध गर्थे। महँगो र चार्ज नगरी टाढा जान नसकिने भनेर भन्थे। सन् २०२३ को क्रिसमसमा त उनले सामाजिक सञ्जालमै विद्युतीय गाडीहरू 'नर्कमा कुहिनुपर्छ' भनेर लेखे।
गत वर्षको निर्वाचनअघि भने मस्कले ट्रम्पको समर्थन गर्ने घोषणा गरे र प्रचारमै होमिए। मस्कको राजनीतिक गतिविधिका कारण विश्वभरि टेस्लाको बिक्री घट्न थाल्यो। कम्पनीको सेयर भाउ सोमबार एकै दिन १५ प्रतिशतले झर्यो।
यसपछि ट्रम्पले मस्कको समर्थनमा आफ्नो सामजिक सञ्जाल 'ट्रुथ सोसल' मा समर्थकहरूलाई अपिल गरे। देशका लागि गजब काम गरिरहेका मस्कलाई हानि पुर्याउन 'वामपन्थी बौलाहा' ले टेस्ला बहिस्कार अभियान चलाएको भन्दै समर्थकको ध्यानाकर्षण गराए।
मंगलबार उनले टेस्ला गाडी किन्ने घोषणा गरे। कुन मोडल किन्ने भन्ने चाहिँ खुलाएका थिएनन्।
ट्रम्पको सो पोस्टको स्क्रिनसट एक्स (पहिले ट्विटर) मा पोस्ट गर्दै मस्कले समर्थनका लागि धन्यवाद दिएका थिए।
ट्रम्पको समर्थनले टेस्ला कम्पनीलाई केही राहत पुगे पनि धेरै ठूलो फाइदा हुने देखिँदैन। अमेरिकामा उदारवादीहरूले टेस्ला विरूद्ध अभियान नै चलाएका छन्। त्यस्तो अभियान चलाउनेलाई नै ट्रम्पले 'वामपन्थी बौलाहा' भनेका हुन्।
दुई दलीय व्यवस्था भएको अमेरिकामा करिब आधाजसो जनता उदारवादी डेमोक्र्याटिक पार्टीका समर्थक छन्। त्यसमाथि पनि डेमोक्र्याटिक मतदाताहरू जलवायु परिवर्तनको समस्या कम गर्न भन्दै विद्युतीय गाडी किन्छन्। ट्रम्पका धेरैजसो मतदाता भने जलवायु परिवर्तनको विज्ञानमै विश्वास गर्दैनन् र त्यसलाई ठगी भन्छन्।
त्यसैले उनीहरू निर्धक्क डिजेल-पेट्रोल गाडी प्रयोग गर्छन्। ट्रम्पका धेरैजसो मतदाताको आय कम भएकाले पनि तुलनात्मक रूपमा महँगो टेस्ला चाहेर पनि किन्न अप्ठ्यारो छ। यस्तोमा मस्कले टेस्लाका प्रमुख उदारवादी ग्राहकहरू विरूद्ध एक्समा गालीगलौज गरेकाले उनीहरूले टेस्ला बहिस्कार गर्न थालेका छन्।
ब्लुमबर्गका अनुसार टेस्लाको सेयर भाउ सोमबार १५ प्रतिशतले घट्नु भनेको सन् २०२० सेप्टेम्बरपछि, एकै दिनमा भएको सबभन्दा ठूलो गिरावट हो। टेस्लाको सेयर सन् २०२५ मा ४५ प्रतिशतले घटेको छ। जनवरीपछि मस्कको व्यक्तिगत सम्पत्ति पनि एक खर्ब ३० अर्ब डलरभन्दा बढीले घटेको छ। गत नोभेम्बरमा ट्रम्पले चुनाव जितेपछि टेस्लाको सेयर र मस्कको व्यक्तिगत सम्पत्ति दुवै ह्वात्त बढेको थियो।
ट्रम्पले कार्यभार सम्हालेपछि मस्कले अमेरिकाको संघीय सरकारको शासकीय संरचनामा धावा बोलेका छन्। त्यस्तै युरोपेली देशहरूको आन्तरिक राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्दै ट्रम्पजस्तै उग्रदक्षिणपन्थी विचारधारा भएका पार्टीलाई समर्थन गरेका छन्। त्यसै कारणले ट्रम्पको विजयपछि मस्कलाई प्राप्त सबै लाभ गुमेको छ।
टेस्लाको सबभन्दा महत्त्वपूर्ण मोडलको नयाँ डिजाइन निकाल्ने क्रममा आएका समस्याका कारण पनि बिक्री घटेको मानिन्छ। तर यसको प्रमुख कारण उनले विपक्षीहरूलाई गालीगलौज गर्दै अगाडि बढाएको उग्रदक्षिणपन्थी राजनीति भएको विश्लेषकहरूको दाबी छ।
अमेरिकामा उदारवादीहरूले टेस्ला विरूद्ध अभियान चलाएका छन् भने जर्मनीमा झन् ठूलो असर परेको छ। फेब्रुअरी २३ को आमनिर्वाचनअघि मस्कले उग्र दक्षिणपन्थी अल्टरनेटिभ फर जर्मनीलाई समर्थन गरेपछि जनवरी र फेब्रुअरीमा टेस्लाको दर्ता ७० प्रतिशतले घटेको छ।
युरोपको सुरक्षा खतरामा पार्ने गरी ट्रम्पले रूसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँग निकटता बढाउँदै रूसलाई सहयोग हुने खालका कदम चालेपछि युरोपका अरू देशमा पनि ट्रम्पको लोकप्रियता घटेको छ।
ट्रम्पको सबै कदमको समर्थन गर्ने र अझ अमेरिकाले 'नेटो' छोड्नुपर्ने जस्तो उग्र अभिव्यक्ति दिएकाले युरोपका अरू देशमा पनि टेस्लाको बिक्री घटेको मानिन्छ। त्यस्तै विद्युतीय गाडीको सबभन्दा ठूलो बजार चीनमा टेस्लाभन्दा धेरै सस्ता बिवाइडी लगायत चिनियाँ गाडीको बिक्री व्यापक बढेपछि टेस्लाको बिक्री घटेको छ। टेस्लाको विश्वकै ठूलो कारखाना चीनकै सांघाई सहरमा छ। फेब्रुअरीमा यो कारखानाको उत्पादन ४९ प्रतिशतले घटेको छ।
मस्कले ट्रम्पलाई चुनाव जिताउन २५ करोड डलरभन्दा बढी खर्च गरेका थिए। उनले एक्स किनेर त्यसलाई पनि ट्रम्पको समर्थनमा परिचालन गरे। मस्कको गुन तिर्न ट्रम्पले उनलाई डोज (डिपार्टमेन्ट अफ गभर्न्मेन्ट इफिसिएन्सी) प्रमुखमा नियुक्त गरेका छन्। ट्रम्पको मन्त्री चयनदेखि लिएर विदेशी सरकार प्रमुखहरूसँगको छलफलमा पनि मस्क सहभागी भएका थिए।
चुनावअघि नै ट्रम्पले सरकारी सेवा चुस्त बनाउन मस्कको नेतृत्वमा एउटा निकाय बनाउने घोषणा गरेका थिए। चुनाव जितेपछि नोभेम्बरमै सो विभागको घोषणा गर्दा मस्क त्यसको प्रमुख भनेर खुलाएका थिए। सो विभागले युएसएआइडी लगायत धेरै अमेरिकी सरकारी कार्यालयमा आतंक मच्चाएको छ। त्यस्तै हजारौं सरकारी कर्मचारीलाई निष्कासन गरेको छ भने अर्बौं डलरको सरकारी बजेट रोकेको छ।
त्यसैले अहिले डोज र मस्कविरूद्ध धेरै मुद्दा परेका छन्। यसरी ट्रम्पलाई समर्थन गर्दै, उनको शासनमा संलग्न हुँदै अमेरिका र युरोपको राजनीतिमा समेत हस्तक्षेप गर्न थालेपछि मस्कलाई आर्थिक नोक्सानी भएको छ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
