अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले प्रतिकार गरेका कारणले क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोको लिबरल पार्टीले फेरि निर्वाचन जित्ने सङ्केत देखिएको छ।
आफ्नो लोकप्रियता व्यापक खस्किएपछि जनवरीमा पार्टी नेतृत्वबाट राजीनामा दिएका ट्रुडो अहिले अन्तरिम प्रधानमन्त्री छन्।
उनले राजीनामा दिएपछि पनि आगामी आम-निर्वाचनमा हार्ने लगभग निश्चित भइसकेको उनको लिबरल पार्टी अहिले ट्रम्पकै कारण क्यानडामा लोकप्रिय बनेको छ।
गत नोभेम्बरमा राष्ट्रपतीय निर्वाचन जितेदेखि ट्रम्पले क्यानडाबाट आउने सबै सामानमा २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने र क्यानडालाई अमेरिकाको ५१ औं राज्य बनाउने भनिरहेका छन्।
विपक्षी कन्जरभेटिभ पार्टीका दक्षिणपन्थी नेता पियर पलिएभलाई ट्रम्पजस्तै भनेर तुलना गरेर चुनाव प्रचार गरेपछि लिबरल पार्टीको भाग्य चम्किन थालेको छ।
ट्रम्पसँग निकट रहेका 'टेस्ला' कम्पनीका मालिक इलन मस्क, पडकास्टर जो रोगन लगायत ट्रम्प समर्थक अमेरिकीले पनि पलिएभको तारिफ गर्थे।
पलिएभले चुनाव प्रचार गर्दा पनि ट्रम्पकै शैली अपनाएका थिए। पहिलो पटक राष्ट्रपति चुनाव लडेको बेला ट्रम्पले ‘अमेरिका बर्बाद भएको छ’ भन्ने नारा दिए जस्तै पलिएभ पनि ‘क्यानडा बर्बाद भएको छ’ भनेर नारा लगाउँथे।
तर ट्रम्प कार्यकालको एक महिनामै पलिएभका लागि ट्रम्पको समर्थन र उनीसँगको समानता घाँडो भएको छ।
उनले हालै आफ्नो प्रचार शैली फेरेर ‘क्यानडा फर्स्ट’को नारा लगाए पनि क्यानडेली जनता उनको दलभन्दा लिबरल पार्टीले ट्रम्पको सामना बलियोसँग गर्नेछ भन्ने सोच्न थालेको देखिन्छ।
ट्रम्पले कार्यभार सम्हाल्नु अघिसम्म चुनावपछि पलिएभ क्यानडाका प्रधानमन्त्री बन्ने लगभग पक्का मानिएको थियो। हालैका मत सर्वेक्षणले भने उनको दलभन्दा लिबरल पार्टी नै लोकप्रिय भएको देखाएका छन् भनेर अन्तर्राष्ट्रिय मिडियाले लेखेका छन्।
करिब एक वर्षअघि देखि ट्रम्पले कार्यभार सम्हाल्नु अघिसम्म पनि मत सर्वेक्षणले उनको दलको लिबरल पार्टीमाथि २० प्रतिशत विन्दुभन्दा बढीको अग्रता थियो। तर ट्रम्पले क्यानडामाथि गरेको प्रहार र ट्रुडोले त्यसविरूद्ध गरेको प्रतिकारका कारण उनको दलको लोकप्रियतामा व्यापक वृद्धि आएको छ। भर्खरै गरिएका सर्वेक्षणमा लिबरल पार्टीले पलिएभ कन्जरभेटिभ पार्टीमाथि दुई प्रतिशत विन्दुको अग्रता हासिल गरेको छ। क्यानडामा आगामी अक्टोबरसम्ममा चुनाव हुनुपर्नेछ।
ट्रुडोले राजीनामा दिएपछि लिबरल पार्टीले आफ्नो प्रमुख अझै तोकेको छैन। ट्रुडोसँगको मतभिन्नताका कारण गत डिसेम्बरमा उपप्रधानमन्त्री र अर्थमन्त्रीबाट राजीनामा दिएकी क्रिस्टिया फ्रिलेण्ड र विगतमा पहिले क्यानडा र पछि बेलायतको केन्द्रीय बैंकमा गभर्नर रहेर राम्रो काम गरेका मार्क कर्नीबीच नयाँ नेताका लागि मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ। उनीहरूमध्ये जसले पार्टीको आन्तरिक प्रतिस्पर्धा जिते पनि चुनावपछि ट्रम्पका कारण त्यही व्यक्ति प्रधानमन्त्री हुने देखिन्छ।
आफ्नो उत्तरी छिमेकीलाई अमेरिकाको ५१ औं राज्य बनाउने घोषणा गरेका ट्रम्पलाई क्यानडामा लगभग सबैले विरोध गर्छन्।
चुनावअघिको धम्की अनुसार ट्रम्पले फेब्रुअरी ४ देखि लागू हुने गरी क्यानडा र मेक्सिकोबाट आउने आयातमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेका थिए। क्यानडाबाट आउने कच्चा तेलमा भने १० प्रतिशत मात्रै भन्सार लगाउने भनेका थिए।
क्यानडामा मात्रै नभएर, अमेरिकाभित्रै पनि व्यापक विरोध भएपछि सो निर्णय उनले ३० दिनका लागि रोके। तै पनि उनले फेरि भन्सार लगाउने खतरा अझै टरेको छैन।
ट्रम्पले त्यसपछि अमेरिकामा आउने सबै स्टिल र आल्मुनियममा मार्च १२ देखि लागू हुने गरी थप २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने घोषणा गरेका छन्।
क्यानडाले ठूलो मात्रामा अमेरिकालाई स्टिल र आल्मुनियम निर्यात गर्ने भएकाले सो निर्णयले पनि क्यानडालाई असर गर्नेछ।
ट्रम्प उत्तरी छिमेकीलाई अमेरिकाको ५१ औं राज्य बनाउनेबारे गम्भीर रहेको ठानेर क्यानडा चिन्तित छ। फेब्रुअरी १० मा भएको अमेरिकी फुटबल लिगको फाइनल खेल (सुपर बोल) अघि फक्स न्युज टेलिभिजनलाई दिएको अन्तर्वार्तामा क्यानडालाई अमेरिकामा गाभ्ने उनको कुरा साँच्चै हो भनेर सोध्दा ट्रम्पले 'हो' भनेका थिए।
'क्यानडा ५१ औं राज्य भएमा धेरै राम्रो हुनेछ। किनभने, हामीले क्यानडासँग वार्षिक दुई खर्ब डलर गुमाउँछौं र म यो हुन दिन्नँ। हामी खासमा क्यानडालाई सहुलियत दिए जसरी किन हरेक वर्ष दुई खर्ब डलर डलर तिरिरहेका छौं?,' ट्रम्पले प्रश्न गरेका थिए।
ट्रम्पले यसरी सहुलियत दिएको दाबी गरे पनि क्यानडालाई अमेरिकाले सहायता दिने होइन। अमेरिकाले प्राकृतिक स्रोतले भरपुर क्यानडाबाट कच्चा तेल, कृषिजन्य र औद्योगिक उत्पादन किन्छ। अमेरिकाको क्यानडासँगको व्यापार घाटा बढेर सन् २०२३ मा ७३ अर्ब डलर पुगेको थियो। यो मुख्यतः ठूलो परिमाणमा पेट्रोलियम पदार्थ किनेकाले हो।
ट्रम्पले केही साताअघि क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोलाई 'महान राज्य क्यानडाका गभर्नर' भनेर सम्बोधन गरेका थिए। ट्रुडोलाई उडाउन वा उनीमाथि दबाब सिर्जना गरेर आफू अनुकूल व्यापार सम्झौता गर्न ट्रम्पले यस्तो टिप्पणी गरेको मानिन्थ्यो।
ट्रम्प उदारवादी डेमोक्र्याटिक पार्टीलाई गाली गरेर दोस्रो पटक राष्ट्रपति निर्वाचित भएका हुन्। क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडो पनि उदारवादी नेता हुन्। उनीसँग आप्रवासी, जलवायु परिवर्तन लगायत अन्तर्राष्ट्रिय मुद्दामा ट्रम्पको पहिलो कार्यकालदेखि नै चरम मतभेद थियो।
पश्चिमा मिडियाहरूका अनुसार व्यापारी तथा श्रम नेताहरूसँग बन्द कोठाभित्र भएको बैठकमा प्रधानमन्त्री ट्रुडोले ट्रम्पले साँच्चै क्यानडालाई ५१ औं राज्य बनाउन खोजेको बताएका थिए। क्यानडाको प्राकृतिक स्रोतमा पहुँच बनाउन ट्रम्पले क्यानडा लिन खोजेको ट्रुडोको ठम्याइ छ।
अमेरिकाको ५१ औं राज्य भन्दै होच्याउँदै आएका ट्रम्पको हेपाहा व्यवहार र २५ प्रतिशत भन्सार लगाउने घोषणापछि क्यानडामा अमेरिका विरोधी राष्ट्रवादी लहरको उभार आएको छ।
सो लहरका कारण ट्रम्पलाई क्यानडेली जनतालाई देखि सहँदैनन्। त्यसको फाइदा ट्रम्पको प्रतिकार गरिरहेका ट्रुडोको पार्टीलाई हुने भएको छ भने ट्रम्पको समर्थनका कारण प्रधानमन्त्री बन्ने पक्का जस्तै मानिएका पलिएभलाई घाटा हुनेछ।
(विभिन्न अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमहरूको सहयोगमा तयार पारिएको)
