क्यानडालाई लगातार होच्याउने काम गर्दै आएका अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले क्यानडाबाट आउने सामानमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेका छन्।
ट्रम्पको हेपाहा व्यवहार र पछिल्लो अमेरिकी कदमसँगै क्यानडामा अमेरिका विरोधी राष्ट्रवादी लहरको उभार आएको फाइनान्सियल टाइम्सले जनाएको छ। ट्रम्पले क्यानडालाई अमेरिकाको ५१औं राज्य भन्दै होच्याउदै आएका छन्।
ट्रम्पले क्यानाडाबाट आउने आयातमा २५ प्रतिशत भन्सार महसुल थप्ने शुल्क घोषणा शनिबार गरेका थिए। त्यसको जबाफ दिंदै क्यानडाका प्रधानमन्त्री जस्टिन ट्रुडोले पनि अमेरिकाबाट आउने सामानमा २५ प्रतिशत सम्म भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेका छन्।
अमेरिका र क्यानडाबीचको सम्बन्ध बिग्रदै गएपछि पत्रकार सम्मेलन गरेर प्रधानमन्त्री ट्रुडोले १५५ अर्ब क्यानेडियन डलर (१०७ अर्ब अमेरिकी डलर) बराबरका अमेरिकी समानहरूमा भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेको अन्तर्राष्ट्रिय समाचार संस्था रोयटर्सले जनाएको छ।
३० अर्ब क्यानाडियन डलर मूल्यका सामानहरूमा मंगलबारदेखि शुल्क लाग्नेछ। ट्रम्पले पनि यही दिनदेखि महसुल लाग्ने घोषणा गरेका थिए। बाँकी १२५ अर्ब क्यानाडियन डलर मूल्यका सामानहरूमा २१ दिनमा शुल्क लागू हुने ट्रुडोले घोषणा गरेका छन्।
ट्रम्पले क्यानाडा र मेक्सिकोबाट हुने आयातमा २५ प्रतिशत र चीनबाट हुने आयातमा १० प्रतिशत महसुल लगाउने घोषणा गरेका थिए। तीनै मुलुकले ट्रम्पले लगाउने महसुलको प्रतिवाद गर्ने जनाएका छन्।
रोयटर्सका अनुसार, क्यानडाले अमेरिकी बियर र वाइनका साथै फलफूल र फलफूलको रसमा भन्सार महसुल लगाउने घोषणा गरेको छ। सो घोषणामा ट्रम्पको गृह राज्य फ्लोरिडाबाट आयात हुने सुन्तलाको रस पनि समावेश छ। क्यानाडाले लुगा, खेलकुद सामग्री र घरायसी उपकरण जस्ता सामानहरूमा पनि शुल्क लगाउनेछ।
प्रधानमन्त्री ट्रुडोले आउने हप्ताहरू क्यानाडियनहरूका लागि कठिन हुने बताएका छन्। तर सँगसँगै उनले भनेका छन्, ‘अमेरिकीहरू पनि ट्रम्पको कार्यहरूबाट पीडित हुनेछन्।’
ट्रम्पको पछिल्लो भन्सार महसुल र क्यानडालाई अमेरिकाको ५१औं राज्य भन्दै उनले लगातार गरिरहेको हेपाहा टिप्पणीले क्यानडामा राष्ट्रवादी भावनाको उभार ल्याएको छ।
'क्यानाडेली सामान खरिद गर्नुहोस्' भन्ने राष्ट्रवादी अभियान नै शुरु भएको छ।
‘मेड इन क्यानाडा’ को साइनबोर्डहरू पसलहरूमा देखा परेका छन्। अमेरिकी उत्पादनहरूको विकल्पका रूपमा क्यानाडियन उत्पादनहरूको सूचीहरू प्रसारण भइरहेका छन्। हास्य कलाकारहरूले राष्ट्रिय टेलिभिजनमा अमेरिकी सामानहरू कसरी बेवास्ता गर्ने भन्ने विषयमा सामग्री प्रस्तुत गरिरहेका छन्।
ओटावाको एउटा कम्पनीले केही दिन अगाडि मात्रै 'क्यानाडा बिक्रीको लागि होइन' भन्ने टोपी उत्पादन गरेको थियो। ट्रम्पले शनिबार क्यानडा विरुद्ध भन्सार महसुलको घोषणा गरेपछि ती टोपीहरू एक्कासि धेरै बिक्री हुन थालेको सो कम्पनीका मालिक मुनीले बताएका छन्।
अमेरिकी प्रशासनले क्यानडाको अनादर गरेकाले क्यानेडियनहरू रिसाएका मुनीले बताए।
‘हाम्रो टोपी क्यानाडालाई ५१औं अमेरिकी राज्य बनाउने ट्रम्पको धम्कीलाई जबाफ हो,’ उनले भने।
उनले क्यानडामा अमेरिकाको विरुद्ध ‘प्रतिरोधपूर्ण देशभक्ति’ शुरु भएको बताए। अमेरिकी टेलिभिजन ‘फक्स न्युज’का प्रसारणहरू हेरेर आफूहरू ‘अब अति भयो’ भन्ने ठाउँमा पुगेको पनि मुनीले बताए।
तुलनात्मक रूपमा कमजोर र शान्तिप्रिय सहयोगी मुलुकमाथि अमेरिकाले रवाफ जमाएको भनेर पनि क्यानडामा राष्ट्रवादी भावना बलियो भएको छ।
अमेरिकी समानमा भन्सार महसुलको घोषणा गर्दै प्रधानमन्त्री ट्रुडोले दुई देशबीचको साझा इतिहासको वर्णन गरे, प्रथम विश्वयुद्धदेखि कोरिया र अफगानिस्तानका युद्धहरूमा अमेरिकी सेनालाई समर्थन गरेको स्मरण गरे। हालै लस एन्जलसमा भएको भीषण आगलागी निभाउन क्यानडाले सहयोग गरेको सम्झिए।
'हामी तपाईंको साथमा लड्यौं, र मर्यौं,' ट्रुडोले भने।
ट्रुडोले लोकप्रिय अमेरिकी सामानहरूको सट्टा क्यानडाका उत्पादन प्रयोग गर्न, अर्थतन्त्रलाई सघाउन र अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई सकेजति पीडा पुर्याउन आग्रह गरेका छन्।
उनले अमेरिकी ह्विस्कीको सट्टा क्यानडाको ह्विस्की पिउन, फ्लोरिडाको सुन्तलाको जुस बेवास्ता गर्न पनि आग्रह गरे। उनले भने, 'यसपालिको गर्मीको छुट्टी अमेरिकामा होइन क्यानडामै मनाउनुहोला।'
आधिकारिक तथ्यांकअनुसार, क्यानाडा र अमेरिकी सीमामा प्रतिदिन ३.६ बिलियन क्यानाडियन डलर मूल्यका आयात र निर्यात प्रवाह हुन्छ।
क्यानडामा फैलिरहेको अमेरिका विरोधी भावना खेल मैदान सम्म पुगेको छ।
टोरन्टोमा आइतबार राष्ट्रिय बास्केटबल लिगको खेलमा अमेरिकी टिम लस एन्जलस क्लिपर्स खेल्दै थियो। जब खेलको शुरुमा अमेरिकी राष्ट्रिय गान बज्यो, दर्शकले हुटिङ गरे। त्यस्तै शनिबार राति राष्ट्रिय हकी लिगको खेलमा पनि अमेरिकी राष्ट्रिय गान बज्दा होहल्ला भयो।
क्यानाडामा अरू राजनीतिज्ञले पनि ट्रम्प र अमेरिकाविरुद्ध बोल्न सुरू गरेका छन्।
आउने चुनावमा प्रधानमन्त्री बन्ने प्रतिस्पर्धामा उत्रिने तयारी गरिरहेका राजनीतिज्ञ तथा पूर्वअर्थमन्त्री क्रिस्टिया फ्रिल्याण्डले अमेरिकी उत्पादनहरू बहिष्कार गर्नु ट्रम्प र उनका 'अर्बपति साथीहरू' विरुद्ध उभिने गजब तरिका हो भनेकी छन्।
'यदि तपाईं सक्नुहुन्छ भने, क्यानाडेली सामान किन्नुहोस्। अमेरिकामा बनेका सामान नकिन्नुहोस्,' उनले भनेकी छन्।
क्यानाडा सरकारले अमेरिकी टर्कीदेखि चिया सम्मका अमेरिकी वस्तुहरूको विस्तृत सूची जारी गरेको छ, जसमा २५ प्रतिशत भन्सार शुल्क लागू हुनेछ।
क्यानाडियन चेम्बर अफ कमर्सकी अध्यक्ष क्यान्डेस लाइङ पनि स्थानीय सामान खरिद गर्ने कुरामा जोड दिँदै छन्।
'यदि हामी दक्षिणमा (अमेरिकामा) व्यापार गर्न सक्दैनौं भने, हाम्रा व्यापारिक साझेदारहरूमा विविधता ल्याऔं। अनि आन्तरिक व्यापारका अनावश्यक बाधाहरू हटाऔं, जसले हाम्रा सामान र सेवाहरू उत्तर, पूर्व र पश्चिमतिर प्रवाहित हुन सकुन्,' उनले भने।
आन्तरिक व्यापार मन्त्री अनिता आनन्दले पनि ट्रम्पले लगाएको भन्सार शुल्कले क्यानडा भित्रको प्रान्तीय व्यापारका बाधाहरूलाई हटाउन प्रेरणा मिल्ने आशा गरिन्।
गत वर्ष ५३० अर्ब क्यानाडियन डलर मूल्यका सामान र सेवाहरू देशभित्रकै विभिन्न प्रान्तहरूमा पुगे। यो क्यानाडाको जिडीपीको लगभग २० प्रतिशत हो। थप बाधाहरू हटाउने हो भने अर्को २०० अर्ब क्यानाडियन डलरको आन्तरिक व्यापार बढ्ने उनले अपेक्षा गरिन्।
'अब क्यानाडेली छनोट गर्ने समय हो,' उनले भनिन्, ‘अहिले पक्कै पनि राष्ट्रवादको भावना छ र हाम्रो संप्रभुताको रक्षा गर्न आवश्यकता छ। यसले क्यानाडेली व्यवसायलाई समर्थन गर्न र स्थानीय खरिद गर्न प्रोत्साहन गर्छ।'
ट्रम्पले लगाएका भन्सार महसुलका सबैभन्दा मुखर आलोचकमध्ये एक ओन्टारियोका प्रिमियर डग फोर्डले ओन्टारियो लिकर कन्ट्रोल बोर्डलाई मंगलबारदेखि अमेरिकी वाइन, बियर, स्पिरिट र सेल्टजर बिक्री रोक्न निर्देशन दिएका छन्। यो व्यापार एक अर्ब क्यानाडियन डलर बराबरको रहेको अनुमान छ।
'क्यानाडाका गजबका उत्पादनहरू प्रयोग गर्ने यो भन्दा अर्को राम्रो अवसर हुदैन,' उनले मदिरापान तर्फ संकेत गर्दै सामाजिक सञ्जाल एक्समा लेखेका छन्, ‘सधैं जस्तै, कृपया जिम्मेवारीपूर्वक पिउनुहोस्।'
ब्रिटिस कोलम्बियाका प्रिमियर डेभिड इबीले पनि अमेरिकामा रिपब्लिकनहरूले शासन गरिरहेका ‘रेड स्टेट’बाट अमेरिकी मदिरा खरिद रोक्ने, र सार्वजनिक मदिरा पसलहरूमा सबैभन्दा धेरै बिक्री हुने “रेड-स्टेट” ब्रान्डहरू हटाउने जस्ता उपायहरूको घोषणा गरेका छन्।
क्यानडामा जारी यस्ता प्रतिशोधहरूले केही रिपब्लिकन सिनेटरहरूको ध्यान आकर्षित गरेको छ। उनीहरू आफ्नो राज्यको अर्थव्यवस्थामा ट्रम्पको भन्सार शुल्क नीतिले पार्ने असरलाई लिएर चिन्तित छन्।
तर ट्रम्पको गृहराज्य टेक्सासका गभर्नर ग्रेग एबटले भने क्यानडालाई धम्कीपूर्ण जबाफ दिएका छन्।
'सावधान ट्रुडो,' उनले एक्समा लेखेका छन्, 'टेक्सासको अर्थव्यवस्था क्यानाडा भन्दा ठूलो छ। र हामी यसलाई प्रयोग गर्न डराउँदैनौं।'
