यो भारी, त्यो भारी होइन—
जुन बाबुले बाँसका नाडीहरू गाँसी बुनेका थिए
जहाँ हरेक धागोमा गुन्जिरहेथे—
हजुरबाको दुःख र आमाको मौनता।
यो भारी, त्यो हो होइन—
जसले सपनालाई बोक्न सक्छ
तर कहिल्यै
सरकारको खोक्रो आश्वासन बोक्न सक्दैन।
यो त त्यो भारी पनि होइन—
जसमा मुठीभर दाल र थोपा नुन हालेर
एक आमा— टाढाको स्वास्थ्य चौकी पुग्छिन्
जहाँ बेहोसीभन्दा उपचार छिटो भाग्दछ।
यो त न त सङ्ग्रहालयको शो–केस हो
न इतिहासको गर्विलो अध्याय
तर एक समय यस्तो थियो—
जहाँ हरेक घरको शिरमा यस्तै भारी बोकिन्थ्यो
अनि नाकभर पसिनाको गन्ध आउँथ्यो—
वास्तविक इमानको।
यसै भारीभित्र लुकेका हुन्थे—
कुखुरा, चल्ला, चिठीहरू, चुलोका सपनाहरू
र बिहान
भालेले यसैको छेउबाट घामलाई स्वागत गर्थ्यो—
‘बाँचौँ! आज फेरि एक दिन’
अब त्यो स्वर छैन।
घामले बोलाउँदैन
भाले हराएको छ—
र भारी
बगिरहेको छ— बाढीले, बेवास्ताले
अनि समयको कठोर विस्मृतिले।
एक दिन यहीँ भारीमा अटेका थिए—
बहिनीको किताब, आमाको चिया, बाबुको चप्पल
र एउटा बच्चाको त्यो लाज लाग्दो सपना—
‘हामी पनि मानिस हौँ।’
आज
भाँचिएको रुखको हाँगामा अड्किएको छ—
अन्तिम पलको गिन्ती गर्दै
हावा नआओस् जस्तो गरेर सास थामेर।
कसैले देख्छ कि देख्दैन—
तर त्यो भारी त
अझै बाँच्न खोजिरहेको छ
अझै एउटा घर बोक्न खोजिरहेको छ
अझै जीवनसँग सम्झौता गर्न नचाहने
एक जना थाकेको नागरिक हो।