संसदमा २०८२ सालको जेठ १५ गते बजेट भाषण गुञ्जिरहँदा म सहरको कोलाहलबाट पर एक कुनामा बसेर २०७८ सालको असारमा तिमीले पठाएको त्यो म्यासेज फेरि पढ्दै थिएँ — 'अब चाहिँ म जान्छु, नेपालमा त केही हुनेवाला छैन'।
चार वर्ष भयो, फेरि असार नजिकिँदैछ, फेरि बजेट आयो, तर हाम्रो प्रेम, हाम्रो सपना, र हामीजस्ता युवाहरूको विश्वास अझै पनि बजेटको बहिर नै रहे।
करिब १९ खर्बको बजेट आयो — त्यसमा सहरका स्मार्ट योजना थिए, नविकरणीय ऊर्जा, विद्युतीय बस र महानगर विस्तारका कुरा थिए, तर म जस्तो युवाले तिमीलाई 'नेपालमै बस है' भनेर ढुक्कसाथ भन्न सक्ने कुनै नीतिगत आधार थिएन।
तिमीले पहिला कहिलेकाहीँ सोध्ने थियौ— 'एउटा असल मान्छे भएर नेपालमा बाँच्न किन यति गाह्रो छ?' र म भन्ने गर्थें — 'हाम्रो प्रेम पनि त राष्ट्रप्रेमकै रूप हो, हामी केही गर्न सक्छौं यहीँ।'
तर त्यो राष्ट्रप्रेम न त संसदको भाषणमा समेटियो, न त नीति–कार्ययोजनाको च्याप्टरमा।
तिमी खाममा भिसा र नयाँ आशा राखेर गयौ, म कानुन पढ्दै काठमाडौं स्कूल अफ ल मा बसेँ— सरकारी कलेजको भित्तामा र बाटोको पोल पोलमा टाँसिएको 'सुखी नेपाली, समृद्ध नेपाल' हेर्दै, मनमनै भनिरहेँ – 'सायद अर्को सालको बजेटमा हामी पर्नेछौं'।
अहिले बजेटले विदेशी लगानी, रेमिट्यान्स र प्रवासका सुनौलो कथा बोल्छ, तर देशमै बस्ने सामान्य प्रेमका कथा सुन्न चाहँदैन। हामीजस्ता युवाहरूलाई न घरजग्गा किन्ने योजना छ, न त प्रेमलाई परिवारमा बदल्ने आधार। अब लाग्न थालेको छ— के प्रेमीहरूको लागि पनि बजेट हुनुपर्दैन? के प्रेम पनि यथार्थको धरातलमा टिकाउन सकिने राष्ट्रिय प्राथमिकता बन्न सक्दैन? सरकारसँग केही विनम्र सुझाव छन् — 'राष्ट्रिय प्रेम संरक्षण नीति' बनाउनुहोस्, जसमा देशमै बसेर सम्बन्ध टिकाउन चाहने युवाहरूलाई सामाजिक, मनोवैज्ञानिक र आर्थिक आधार दिइयोस्; रोजगारी सिर्जना गरेर प्रेमजन्य प्रवास रोकिनेछ; र विदेश जानेहरूलाई होइन, नेपालमै बसेर केही गर्न चाहनेलाई विशेष सब्सिडी दिइयोस्, किनभने उनीहरू नै मुलुकको मेरूदण्ड हुन्। सम्बन्ध र सपना राष्ट्रको भावनात्मक सम्पत्ति हुन्, यिनको मूल्य बजेटको भाषणले बुझ्नुपर्छ।
आशा छ — अर्को जेठ १५ गते, संसदमा बजेटको भाषण गुञ्जिँदा, हामीजस्ता युवाहरू, हाम्रो प्रेम र हाम्रो राष्ट्रप्रेम पनि समेटिनेछ। त्यो दिन म संसदको गल्ली होइन, आफ्नै सहरको चिया पसलमा तिमीलाई हेरेर भन्छु — 'हेर, अब हामीलाई देशले अँगालेको छ। अब हामी रहन सक्छौं – यहीँ, एकअर्कासँग, नेपालमा।'
२०७२ सालको संविधानले 'समावेशी विकास' को कुरा गर्छ, तर समावेशीतामा केवल जात, वर्ग र भौगोलिक क्षेत्र मात्रै होइन, सम्बन्धहरू, प्रेमहरू र भावनाहरू पनि पर्दछन्। किनभने देश भन्ने केवल भौगोलिक नक्सा होइन, देश भन्ने भावना हो— जहाँ मान्छेहरू टिक्न सक्छन्, प्रेम बस्न सक्छ, र सपना जन्मिन सक्छ। जबसम्म राज्यको योजनाले मानिसलाई बस्न सक्ने भरोसा दिन सक्दैन, तबसम्म विकासका आँकडाले जनताको मन जित्न सक्दैनन्।
हामीजस्ता युवाहरू, जसले विदेश जानुपर्ने बाध्यता हुँदाहुँदै पनि देशमै केही गर्न चाहन्छौं, प्रेम र प्रतिबद्धताको कथा बोकेर यही माटोमा बाँच्न चाहन्छौं — हामीलाई नीतिगत आधार, संरचनात्मक समर्थन, र भावनात्मक अँगालो चाहिएको हो।
आशा छ — अर्को साल, जेठ १५ गते जब संसदको बजेट भाषण हुनेछ, त्यसमा म र तिमी दुबै समेटिनेछौं। त्यो दिन बजेट भाषणका पाना मात्रै बदलिने छैनन्, देशप्रतिको हाम्रो भरोसाले पनि नयाँ मोड लिनेछ। त्यो दिन म संसदतिर हेरेर होइन, तिमीलाई हेरेर भन्ला–
'हेर, अब हामीलाई देशले समेटेको छ। अब हामी रहन सक्छौं– यहीँ, एकअर्कासँग, नेपालमा।'
अन्तिम सन्देश सरकारलाई:
देशको भोलि बनाउने शक्ति प्रवासमा हैन, प्रतिबद्धता बोकेर देशमै बाँचेका युवामा छ। बजेट केवल पूर्वाधारका योजनाहरूको संकलन होइन, त्यो जनताको मन बुझ्ने कागज पनि हो। त्यसैले, सरकारलाई आग्रह छ — अबको बजेटहरूमा प्रेम, भावना, र बाँकी रहेका युवाहरूका कथा पनि समेट्नुहोस्।
किनभने देश केवल 'स्मार्ट' सिटीले होइन, सपना बोकेका साधारण युवाहरूले बन्छ— जो आफ्नो मायालाई देशमै बचाउन चाहन्छन्, र जो विश्वास गर्छन्— साँचो समृद्धि भनेको विदेश गएकाको रेमिट्यान्स हैन, यहीँ बसेकाको प्रतिबद्धता हो।निष्कर्ष: प्रेममय बजेटका लागि आवाज उठाउँदा बजेट भनेको अर्थ मात्र हैन, विश्वासको दस्तावेज हो।
जबसम्म त्यो दस्तावेजमा भावना समेटिँदैन, तबसम्म त्यो केवल तथ्यहरूको थाक मात्रै रहन्छ। यो देशमा हामीजस्ता हजारौं युवाहरू छन्, जो विदेश जान सक्थे, तर गएनन् — किनभने हामीसँग माया थियो, आशा थियो, र नेपालप्रतिको गहिरो नाता थियो।
हामीले सपनाहरू बेचेनौं, बरू यहीँ केही बनाउने आँट गर्यौं। तर हरेक सालको बजेटले हामीलाई फेरि पनि बिर्सिरह्यो। प्रेम गर्ने, देशमा बस्ने, साधारण तर गम्भीर सपना देख्ने युवाहरूको कथा न त नीतिमा आउँछ, न कार्यक्रममा।
अब समय आएको छ — सरकार र नीति निर्माताहरूले बुझून् कि बजेटले केबल सडक र सुरूङ बनाउँदैन, बजेटले सम्बन्ध पनि जोड्न सक्छ, युवा मन पनि बचाउन सक्छ। हामी चाहन्छौं – एउटा यस्तो बजेट, जसले देशमै प्रेम बस्न सक्छ भन्ने विश्वास दिन्छ। एउटा यस्तो योजना, जसले 'बस है यहीँ' भन्नेलाई अँगालो हाल्छ।
यसपालि होइन, अबको बजेट यस्ता युवाहरूका लागि होस्– जो देशलाई छाड्न सक्दैनन्, अनि प्रेमलाई पनि हराउन दिन चाहँदैनन्।
