गर्मीको समयमा मानिसहरू धेरै चिडचिड हुन्छन्। प्राविधिक रूपमा सबै विश्वास गर्छौँ कि गुलियो र चिसो खानाले हामीलाई गर्मीलाई हटाउन मद्दत गर्छ, जबकि हाम्रा बुढापाकाहरूले फरक फरक कुराहरू गर्छन्।
मेरी हजुरआमा सधैँ गर्मीको दिउँसो एक कप चिया पिउनुहुन्थ्यो। मलाई याद छ जब म बच्चा थिएँ, जब गर्मीमा टाउको दुख्ने गुनासो गर्थेँ, उहाँ मलाई सधैँ एक कप चिया दिनुहुन्थ्यो र भन्नुहुन्थ्यो कि ‘यसले तँलाई शान्त पार्न मद्दत गर्नेछ।’ यसले सधैँ टाउको दुखाइ पनि कम गर्थ्यो।
गर्मीमा तातो र जाडोमा चिसो खानाले फाइदा गर्छ भन्ने भनाइ छ। गर्मीको खानाको बारेमा यी दुई सिद्धान्तको पछाडिको तर्क जे भए पनि दुवै संसारका उत्कृष्टहरूको सूची तयार पारेका छौँ।
चाहे तपाईं घरभित्र हुनुहुन्छ वा पार्कमा घुम्दै हुनुहुन्छ वा कार्यालयको एयर कन्डिसनर आनन्द लिइरहनु भएको छ, गर्मीको समयमा सही खाजा खाँदा गर्मीबाट बच्न धेरै फरक पर्न सक्छ। गर्मीको समयमा तपाईंले ताजा फलफूलको सलाद (आँप, लिची, अम्बा, पपिता, अनार) जस्ता स्फूर्तिदायी र स्वादिष्ट परिकारहरूको आनन्द लिन सक्नुहुन्छ।
खरबुजा
खरबुजा/तरबुजा गर्मीको औषधी हो। एक स्फूर्तिदायी र डिहाइड्रेसनको हाइड्रेटिङ उपचार हो। यो प्रतिष्ठित फलले तपाईंको भोक मेटाउने मात्र होइन, तपाईंको लागि गर्मीको उत्तम खाजा बन्छन्।
दही
क्रिमी र पौष्टिक आफ्नो मन पर्ने दही, ताजा काटिएको फलफूलको टुक्राहरू, गुदपाक, मखन चटपटे भुजाहरू रोज्नुहोस्। जमेको दहीमा यो सबै गर्मीको खाजामा सजिलो र सामान्य छ। थप क्रन्च र स्वादको लागि ग्रानोलाको छर्काइले यसलाई बढाउनुहोस् (यसलाई न्यानो दिउँसोको गर्मी खाजाको लागि एक उत्कृष्ट विकल्प बनाउनुहोस्।
काँक्रो
काँक्रोका टुक्राहरूको शीतलता र हाइड्रेटङ फाइदाहरूको आनन्द लिनुहोस्। चिसो काँक्रोहरू काट्नुहोस् र तिनीहरूलाई ताजा गर्मीको खाजाको रूपमा स्वाद लिनुहोस्। एक चिम्टी नुन वा खुर्सानी वा कागतीको रस निचोरेर तिनीहरूको स्वाद बढाउनुहोस्। काँक्रोको कुरकुरापन, कागती वा नुनको खस्रोपनसँग मिलेर गर्मीलाई हराउन एक कायाकल्पकारी परिकार सिर्जना गर्दछ।
हरियो मेवा सलाद गर्मीको लागि निश्चित रूपमा खानै पर्ने फल हो। यो कुरकुरे, ताजा, तिखो र जडीबुटी गुणहरूले भरिएको हुन्छ। टुक्रा पारिएको पाकेको मेवाको बनावट पनि धेरै लोभलाग्दो हुन्छ। यो आँखा र मुखको लागि पूर्ण भोज हो।
स्मूदी वा लस्सी
के तपाईंलाई गुलियो र क्रिमी खानाको चाहना छ? स्मूदी केवल आकर्षक मात्र होइन तर अविश्वसनीय रूपमा स्फूर्तिदायी गर्मीको खाजा पनि हुन्। भनीहरू दृश्यात्मक रूपमा आकर्षक र सन्तोषजनक दुवै हुन सक्छन्। केरा वा मन पर्ने फलफूलहरूलाई दही वा दूधसँग मिलाउनुहोस् र ग्राइन्डरको मद्दतले मिश्रण गर्नुहोस्। क्रिमी फलफूलको मिश्रणलाई एउटा गिलासमा खन्याउनुहोस् र यसलाई ग्रानोला, नरिवलको फ्लेक्स वा ताजा फलफूलको टपिङले माथि उठाउनुहोस्। आफ्नो रोजाइको भुटेको बदाम वा भुटेको हेजलनट थपेर यसलाई बढाउनुहोस्।
चुकौनी आलु र दहीको सलाद हो जुन तोरी र बेसारमा मिसाइएको हुन्छ। यो नेपालको पश्चिमी भागको एक क्षेत्रीय परिकार हो र यसलाई साइड डिशको रूपमा पनि मन पर्छ।
मोही
परम्परागत रूपमा लोकप्रिय दुग्ध पेय पदार्थ हो मोही। दहीबाट मन्थन गरेर मक्खन निकालेपछि परिणामस्वरूप एक तिखो, थोरै बाक्लो पेय पदार्थ बन्छ। खाद्य प्रविधिविद्हरूका अनुसार दैनिक मोहीको सेवनले रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ र पाचन प्रणालीमा सुधार ल्याउँछ। गर्मीका दिनहरूमा साथै अन्य कुनै पनि दिनमा मेरी आमाले ताजा छाछ निकाल्नु हुन्थ्यो। मट्ठा भनेर चिनिने मोही, केही मसलाहरू थपेर बनाइने छाछ हो।
बेलको जुस
बेलको जुसले स्वास्थ्यमा धेरै लाभ प्रदान गर्दछ। यसले पाचनमा सहयोग गर्ने, रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने र प्राकृतिक शीतलको रूपमा काम गर्ने जस्ता असंख्य स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्दछ, जसले यसलाई गर्मीको लोकप्रिय पेय पदार्थ बनाउँछ।
कागती पानी
ताजा निचोरेको कागती (कागतीको रस) र पानीबाट बनेको कागतीको शरबत एक स्फूर्तिदायी पेय पदार्थ हो। कागती र पानी दुवै हाइड्रेशन र स्वास्थ्यको लागि उत्कृष्ट विकल्प हुन्। कागतीमा थोरै बढी पोषकतत्त्व हुन्छ भने कागतीले धेरैलाई मन पर्ने स्फूर्तिदायी स्वाद प्रदान गर्दछ। कागती पानीमा धेरै भिटामिन र एन्टिअक्सिडेन्ट हुन्छ।
अन्त्यमा,
आइस्ड टिको क्लासिक स्फूर्तिदायी स्वादलाई केहीले पनि हराउँदैन। तपाईं हर्बल वा फलफूलले भरिएको किसिमको पेय पदार्थ छनौट गर्नुहुन्छ भने, यो पेय पदार्थ तपाईंको लागि शीतलता र रिहाइड्रेटको लागि उत्तम गर्मीको खाजा मध्ये एक हो। कागतीको टुक्रा वा पुदिनाको टुक्रा थप्दा स्वाद बढ्छ र यसलाई अझ रमाइलो बनाउँछ।
(लेखक खाद्य उत्पादन र सीप परीक्षण मूल्यांकनकर्ता हुन्।)
