केही दिनअघि चितवन मेडिकल कलेज र त्यहाँको विद्यार्थी आन्दोलन चर्चाको विषय बन्यो।
चितवन मेडिकल कलेजमा विद्यार्थीले १९ दिन लामो आन्दोलन गर्दा नै सरकारले एक महिनाभित्र अवैधानिक शुल्क फिर्ता गर्न मेडिकल कलेजलाई अल्टिमेटम दिएको छ।
आन्दोलनको केन्द्रविन्दुमा एक जना मेडिकल शिक्षा अध्ययनरत जुझारु विद्यार्थी मान्यता थापा छिन्। जो चितवन मेडिकल कलेजमात्र होइन समग्र मेडिकल शिक्षामा भइरहेको चरम विकृतिको विरूद्धमा छिन्।
अहिले मेडिकल शिक्षाका पीडित विद्यार्थीको प्रेरणाको स्रोत बनेकी छिन् मान्यता।
उनका पछिल्ला अभिव्यक्ति र अन्तर्वार्ता नियालिरहँदा वास्तवमै मेडिकल शिक्षामा चरम विकृतिमात्र होइन अध्ययनरत हजारौं विद्यार्थी कतिसम्म पीडामा छन् भन्ने स्पष्ट हुन्छ।
सम्भवत: सरकारको घुँडा टेकाउन सफल मेडिकल कलेज सञ्चालकहरूका विरूद्ध आवाज उठाउन सक्नु मान्यताजस्ता विद्यार्थी औंलामा गन्न सकिने होलान्।
यसरी अलग र विशिष्ट क्षमतासहित प्रस्तुत भएर आफूले अध्ययन गरिररहेको कलेज र यसका सञ्चालकविरूद्ध सार्वजनिकरूपमै हुंकार दिनसक्नु चानचुने कुरै होइन।
विद्यार्थी र अभिभावकको पक्षमा मात्र उनले वकालत गरिरहेकी छैनन् कजेल सञ्चालकहरूबाट हुने आर्थिक अपराधको समेत भण्डाफोर गरिरहेकी छिन्।
मेडिकल कलेजहरू घोषितरूपमै आर्थिक अपराधमा संलग्न हुँदासमेत सरकार मुकदर्शक बनेर बसिरहेको छ। तर त्यसविरूद्धमा मान्यताजस्ता मेडिकलका विद्यार्थीहरू उठ्न परिरहेको छ। जसको काम यो हुँदै होइन।
मानिसले परिस्थितिबाट नै देख्ने, बुझ्ने र भोग्ने हो।
अहिले मान्यताले पनि यही भोगाइबाट एक आन्दोलित र अन्यायका विरूद्ध लड्ने विद्यार्थीको परिचय पाइरहेकी छिन्। यसअघि गलतलाई गलतसमेत भन्न नसकिने अवस्थामा रहेको मेडिकल शिक्षामा मान्यताजस्ता विद्यार्थीलाई यस क्षेत्रको गलत रवैयाविरूद्ध बोल्न पक्कै सहज छैन।
सहजमात्र होइन यसअघि त सम्भव नै थिएन। यसको सुरूआत पोखराको गण्डकी मेडिकल कलेजबाट भयो।
जसलाई अहिले मान्यताजस्ता भरोसायोग्य विद्यार्थीहरूले काँध थापिरहेका छन्। आफैंले भोगेको पीडा, आफ्ना अभिभावकले सहनु परेको मानसिक र आर्थिक यातनाले मान्यतामा यो नेतृत्वको क्षमता आएको हो।
परिस्थितिले मान्यतालाई अर्कै भूमिकामा बदलिदिएको छ। उनले आफूलगायत समग्र मेडिकल शिक्षा अध्ययनरत विद्यार्थीलाई परेको अन्यायबाट मुक्त हुन भूमिका परिवर्तन गर्नुपरेको छ।
मेडिकल शिक्षा जुन आफैंमा अति कठिन विषय हो। यसका बाबजुद पनि समयले मान्यतालाई एक जिम्मेवार पात्र बनाइदिएको छ। जसले आगामी दिनमा आफ्नो मात्र होइन समग्र विद्यार्थीका पक्षमा र मेडिकल शिक्षाको विकृतिको विपक्षमा आवाज बुलन्द गर्नुछ।
मेडिकल शिक्षामा चरम विकृति छ भन्ने कुरा अब जगजायर भइसक्यो। जसकाविरूद्ध डाक्टर गोविन्द केसीले लामो समयदेखि संघर्ष गरिरहेका छन्।
अब उनलाई साथ दिन मान्यताजस्ता होनाहार युवा अघि बढिसकेका छन्।
यतिधेरै खबरदारी गर्दा त विकृतिको यो हद छ भने कसैले वास्ता नगरेको भए मेडिकल शिक्षाको अवस्था कस्तो हुन्थ्यो? हामी अनुमानसमेत गर्न सक्दैनौं।
आमसर्वसाधारणलाई लाग्ने एउटै कुरा के हो भने सरकार मेडिकल शिक्षामा भइरहेका विकृतिविरूद्ध होइन मेडिकल कलेज सञ्चालकको पक्षमा उभिन्छ।
आम सर्वसाधारणलाई लाग्ने यो आभास यथार्थ र वास्तविकताको नजिक छ। जुन कुरा सरकारको व्यवहारले नै देखाइरहेको छ।
मान्यतालगायत मेडिकल अध्ययनरत विद्यार्थीहरूको प्रमुख माग भनेकै सरकारले तोकेकोभन्दा बढी लिएको अतिरिक्त रकम फिर्ता गर्नु भन्ने हो। सतहमा देखिएको यो मागसँगै विद्यार्थीहरूका अनेकन आन्तरिक मागसमेत छन्। जसलाई प्रत्येक कलेज प्रशासनले सम्बोधन गर्नुपर्ने हुन्छ।
मेडिकल अध्ययनरत विद्यार्थीहरू अतिरिक्त व्ययभारबाहेक पनि कलेजभित्र चरम शोषणमा पर्ने गरेका छन्।
इन्टर्नका बेला काममा अत्यधिक पेलाउनु तर त्यसबापतको पाउनुपर्ने सुविधाबाट बञ्चित गराइनु मुख्य समस्या हो।
तमाम विकृतिविरूद्ध लड्न अब मान्यतालाई झन् बढी दबाब छ। किनकी उनी अब एक जना मेडिकल विद्यार्थीमात्र होइन सबैको आड भरोसा बोकेको एक होनाहार नेतृत्वपंक्ति पनि हुन्। जसबाट उनकै सहकर्मी जो देशभरका विभिन्न मेडिकल कलेजमा अध्ययनरत छन् उनीहरूले धेरै अपेक्षा गरेका छन्।
तमाम चुनौतीका बाबजुद मान्यताले स्थापित गर्न खोजेको नजिरले धेरैले पाठ सिक्ने मौका पाएका छन्।
अन्याय, अत्याचार र चरम आर्थिक शोषणविरूद्ध अब एक हुनुको विकल्प छैन भन्ने मान्यतालाई नामअनुसार नै उनले प्रमाणित गरिदिएकी छिन्। जसलाई निरन्तरता दिनु अबको दिनमा उनको मुख्य चुनौती हो। मेडिकल शिक्षाका विकृतिविरूद्ध अब मान्यताबाट समाजले धेरै अपेक्षा गरेको छ।
कलिलै उमेरमा यतिका दबाबका बीच जुन आँट मान्यतामा आएको छ त्यसलाई सलाम गर्नैपर्छ।
उनकै भाषामा माफियाविरूद्धको यो आन्दोलनले पक्कै सार्थकता पाउने छ।
मान्यतालाई शुभकामना!
