इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) मा छानिएर इतिहास रचेका नेपाली युवा लेग स्पिनर सन्दीप लामिछाने आफूलाई उत्कृष्ट प्रमाणित गरेर फर्किँदै छन्।
विश्व क्रिकेटको कुम्भमेलामा लामिछानेले आफूलाई मात्र उत्कृष्ट साबित गरेनन्, नेपाली क्रिकेटरको सीप र क्षमताबारे क्रिकेट जगतलाई नयाँ सन्देश दिए- नेपाल पनि क्रिकेटको उर्वर भूमि हो।
१७ वर्षीय सन्दीपलाई दिल्ली डेयरडेभिल्सले २० लाख भारूमा किन्दा उनले खेल्न पाउनेमा धेरैलाई विश्वास थिएन।
दिल्लीले सुरूका महत्वपूर्ण खेलमा सन्दीपलाई प्लेइङ ११ मा राखेन पनि।
प्लेअफमा पुग्ने सम्भावना सकिएपछिका तीन खेलमा मात्र सन्दीप दिल्लीको प्लेइङ ११ मा परे। ती तीन खेल नै आफ्नो असीमित प्रतीभा देखाउन सन्दीपका लागि पर्याप्त भए। उनी यो सिजनमा आइपिएलका उत्कृष्ट बलरमध्येमा दरिए।
सन्दीपले सबै खेल दिल्लीको फिरोज शाह कोटला रंगशालामा खेले। यो रंगशाला यसपालि आइपिएलका खेल भएका मैदानहरूमध्ये इन्दोरपछि सबैभन्दा सानो हो।
सन्दीपले यहाँ उत्कृष्ट ब्याटिङ भएका तीन टोलीविरूद्ध बलिङ गरे। रोयल च्यालेन्जर्स बैंग्लोरविरूद्धको पहिलो म्याचमा सन्दीपले फालेका २४ मध्ये १४ बल भारतीय कप्तान विराट कोहली र दक्षिण अफ्रिकी स्टार ब्याट्सम्यान एबी डी भिलियर्सले खेले। विशाल लक्ष्य पछ्याइरेहका कोहली र डी भिलियर्सले ती १४ बलमा १८ रनमात्र बनाउन सके। सन्दीपले ४ ओभरमा २५ रनमात्र खर्चे पनि अरू बलरले खराब प्रदर्शन गरेकाले दिल्लीले १८१ रनको स्कोर पनि जोगाउन सकेन।
दोस्रो म्याचमा सन्दीपका ४ मध्ये तीन ओभरमा यो सिजनमा उत्कृष्ट फर्ममा रहेका चेन्नई सुपर किंंग्सका कप्तान महेन्द्रसिंह धोनी क्रिजमा थिए। ११औं ओभरमा धोनीविरूद्ध सन्दीपले तीन बल फाले। आइपिएल करियरमै सम्भवत: सबैभन्दा राम्रो प्रर्दशन गरिरहेका धोनीले हरेक बलमा एक रनमात्र लिन सके।
१४ औं ओभरको पहिलो बलमा भारतका अर्का स्टार ब्याट्सम्यान सुरेश रैनालाई सन्दीपले आउट पारे। रैना आइपिएल इतिहासमा सबैभन्दा बढी रन बनाउने खेलाडीमा दोस्रो नम्बरमा छन्।
रैना आउट भएपछि आएका साम विलिङ्सले सन्दीपका बाँकी ४ बल खेले। धोनीले यो ओभरको १ बल खेलेर १ रन बनाए।
सोह्रौं ओभरमा पनि धोनीले २ बल खेलेर १ रनमात्र बनाउन सके। सन्दीपविरूद्ध आक्रामक खेल्न नसकेका धोनी त्यसपछि ट्रेन्ट बोल्टलाई प्रहार गर्न खोज्दा आउट भए। चेन्नईले सो खेल गुमायो।
आइतबार भएको मुम्बई इन्डियन्सविरूद्धको अन्तिम खेलमा सन्दीपले सनसनी नै मच्चाए। दुई ओभरमै उनले मुम्बईका तीन महत्वपूर्ण विकेट लिएर उसको प्लेअफमा पुग्ने ढोका बन्द गरिदिए।
मुम्बईसँगको खेलमा उत्कृष्ट प्रदर्शनसँगै सन्दीपले आफ्नो र नेपाली खेलाडीका लागि भने आगामी आइपिएलमा सम्भावना ढोका खोले।
आइपिएलको ११ औं सिजनमा स्पिनरमध्ये सन्दीप दोस्रो किफायती बलर बने। उनको भन्दा राम्रो इकोनोमी रेट न्युजिल्याण्डका इश सोधीको मात्र छ।
टि-ट्वान्टी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटका सबैभन्दा उत्कृष्ट बलरमध्येका सोधीले खेलेका पाँच खेलमा पावरप्लेमा बलिङ नै गरेनन्। उनी पावरप्ले सकिएपछि मात्र बलिङमा आए।
पावरप्लेमा बाउन्ड्रीमा दुई जनामात्र फिल्डर हुन्छन्। त्यसपछिका ओभरमा पाँच जना फिल्डर राख्न पाइन्छ। बाउन्ड्रीमा २ जनामात्र खेलाडी हुँदा पावरप्लेका ओभरमा चौका र छक्का हान्न सजिलो हुन्छ। लामो प्रहार गर्न खोज्दा बाउन्ड्रीमा क्याचआउट हुने सम्भावना पनि कम हुन्छ।
राजस्थान रोयल्समा आवद्ध सोधीले चार खेल जयपुरको घरेलु सवई मान सिंह मैदानमा खेले। यसपालि आइपिएलका खेल भएकामध्ये यो हैदरावादको राजीब गान्धी रंगलशालापछि दोस्रो ठूलो बाउन्ड्री भएको रंगशाला हो।
सन्दीपले भने तीनै खेलमा पावरप्लेमा बलिङ गरे। दुइटा खेलमा त उनी पहिलो ओभरमै बलिङ गर्न आए। उनले फालेका १२ ओभरमध्ये ४ ओभर पावरप्लेमा थिए भने २ सोह्रौं ओभर थिए। टी-ट्वान्टीमा प्राय: ब्याट्सम्यानहरू पावरप्लेका ६ र अन्तिमका ५ ओभरमा बढी आक्रामक हुन्छन्।
सन्दीपले आफ्ना आधा ओभर बलिङ ब्याट्सम्यान आक्रामक हुने बेलामा गरे।
आइतबार साँझ मुम्बईविरूद्धको खेलमा सन्दीपभन्दा निकै अनुभवी र आइपिएल इतिहासकै दोस्रो धेरै विकेट लिने अमित मिश्राले समेत पावरप्लेमा बलिङ गर्ने हिम्मत गरेनन्। यो सिजनमा मिश्राले बिरलै पावरप्लेमा बलिङ गरे।
१२ ओभरमा ८२ रन दिएका सन्दीप सबैभन्दा कम इकोनोमी रेट भएका स्पिनरमा दोस्रो स्थानमा रहे।
यसपालि सोधीको इकोनोमी रेट ६.३१ रह्यो भने सन्दीपले ६.८६ का दरले रन खर्चिए।
अफगानिस्तानका मुजिब उर रहमानको इकोनोमी रेट ६.९९ रह्यो भने टी-ट्वान्टीका अहिलेका सर्वोत्कृष्ट बलर अफगानिस्तानकै रसिद खानले ७.२१ को रेटमा रन दिए। त्यस्तै वेस्ट इन्डिजका सुनिलनारायणको इकोनोमी रेट ७.६२ रह्यो।
स्पिनरमा मात्र होइन सन्दीपको इकोनोमी रेट अहिलेसम्म प्रतियोगितामा भएका खेलमा सबैखाले बलरमध्ये पनि उत्कृष्ट छ। प्रतियोगिताभरि नै उनीभन्दा राम्रो इकोनोमी रेट दक्षिण अफ्रिकाका लुंगी एन्गिदी (६.११), सोधी, प्रतियोगितामा सात खेल खेलेर तीन ओभरमात्र बलिङ गरेका अष्ट्रेलियाका अलराउन्डर दार्सी सर्ट (६.३३) र भारतीय बलर सन्दीप शर्मा (६.७८) को मात्र रह्यो।
सन्दीपको स्ट्राइक रेट पनि यो प्रतियोगिताका स्पिनरहरूमध्ये उत्कृष्ट छ। सन्दीपले औसतमा हरेक १४.४ बलमा विकेट लिएका छन्।
विशेषज्ञ स्पिनरमध्ये पाँच खेलमा ६.३ ओभरमात्र फालेका चेन्नईका करण शर्मा (१३) र बैंग्लोरका मुरुगन आश्विनले (१४) मात्र सन्दीपभन्दा कम बलमा विकेट लिए।
सन्दीपले सुरूका दुई खेलमा एउटा पनि खराब बल फालेनन्।
मुम्बईविरूद्धको तेस्रो खेलमा मात्र उनले पहिलो खराब बल फाले। सूर्यकुमार यादवले सन्दीपको सो सर्ट बलमा चौका हानेर मुम्बईको पारिको सुरूआत गरे।
दोस्रो बल पनि सन्दीपले खराब फाले। यादवले त्यो लेग साइडको सर्ट बलमा छक्का हाने। सुरूका दुई बलमा १० रन दिए पनि सन्दीपले तेस्रो बलमा फ्लाइट दिए। यादवले अर्को आक्रामक सट हान्न खोज्दा पूरै बिट भए र बाउन्ड्रीमा फिल्डर नभएकाले जोगिए। चौथो बलमा पनि सन्दीपले फ्लाइट दिए तर यसपटक गुग्ली फाले र यादवलाई क्याच आउट पारे। यसले उनको परिपक्वता झल्काउँछ।
लेग स्पिनरलाई खेल्न बाँया हातका ब्याट्सम्यानलाई तुलनात्मक रूपमा सजिलो हुन्छ तर सन्दीपले आउट पारेका पाँचमध्ये तीन ब्याट्सम्यान बाँया हाते थिए। तीनै जनालाई उनले गुग्लीमै आउट पारे। मुम्बईका किरन पोलार्डबाहेक सबै सन्दीपको गुग्लीको शिकार भए।
यसरी सन्दीपले आफ्नो बलिङमा रहेको नियन्त्रण र विविधता दुबै देखाए।
सन्दीपको यो प्रदर्शनले उनी संसारका उत्कृष्ट बलरमध्ये एक हुन् भन्ने प्रमाणित हुन्छ।
अघिल्लो वर्ष गुजरात लायन्सले किनेका युएईका ब्याट्सम्यान चिराग सुरीजस्तै एउटा पनि खेल खेल्न नपाई 'टुरिस्ट' मै सीमित नभएर सन्दीपले दिल्लीको प्लेइङ सेटमा आफूलाई स्थापित गरे।
'उनीजस्ता खेलाडीहरू खेलेको हेर्नु राम्रो हो। हामीसँग केही प्रतीभावान युवा छन्, सन्दीप तीमध्ये एक हुन्,' दिल्लीका प्रशिक्षक तथा अष्ट्रेलियाका पूर्वकप्तान रिकी पोन्टिङले मुम्बईसँगको म्याचपछि भने, 'हामीहरू उनको लामो र सफल आइपिएल करियरको प्रतीक्षामा छौं। उनले सारा करियर दिल्लीबाटै खेल्ने आशा छ।'
२०१७ मा हैदरावादबाट पहिलो पटक आइपिएल खेलेर रसिद खान स्थापित भएपछि उनको खेलस्तर सुधारिँदै गयो। यसको फाइदा अफगानस्तानको राष्ट्रिय टोलीलाई समेत भयो। रसिद खानकै बलिङका कारण २०१९ मा इंग्ल्यान्डमा हुने विश्वकपमा अफगानिस्तान छानियो। अहिले उनी टि-ट्वान्टी अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटको आइसिसी वरियतामा नम्बर १ बलर छन्।
रसिदकै सफलताका कारणले अफगानिस्तानका १७ वर्षिय स्पिनर मुजिब उर रहमान यसपालि आइपिएल टोलीका आँखामा परे। अक्सनमा पञ्जाबले किनेका रहमानले पनि उत्कृष्ट बलिङ गर्दै आफूलाई स्थापित गरे।
सन्दीपको प्रदर्शनपछि र नेपालले एक दिवसीय मान्यता पनि पाइसकेकाले अब अरू नेपाली खेलाडी पनि आइपिएल टोलीका स्काउटका नजरमा पर्न सक्छन्।
अष्ट्रेलियाका पूर्वकप्तान माइकल क्लार्कको सिफारिशमा अर्का पूर्वकप्तान पोन्टिङले सन्दीपलाई 'ट्रायल' को मौका दिएको भनिएकोमा अब भने आइपिएलका टोलीहरूलाई नेपालीले पनि क्रिकेट राम्रो खेल्न सक्छन् भन्ने थाहा भयो। सन्दीपजस्तै अरू पनि प्रतीभावान् नेपाली खेलाडी हुन सक्छन् भनेर नियाल्नेछन्।
एकातिर अब आइपिएलको नजर नेपाली खेलाडीमा हुनेछ भने अर्कातिर नेपाली खेलाडीले आफ्नो नजर आइपिएलतिर केन्द्रीत गर्न सक्छन्। किनकी गत वर्षसम्म निकै परको सपना आइपिएललाई सन्दीपले वास्तविकता बनाइसकेका छन्।
राष्ट्रिय टोलीका कप्तान पारस खड्काका विचारमा सन्दीपले बाटो देखाएजस्तै अरू धेरै सफलताका कथाको आनन्द लिन हाम्रो देशले खेलमा लगानी गर्ने यो सही बेला हो।
नेपाली खेलाडीले केही हजार रूपैयाँमात्र पाइरहेका बेला सात हप्तामा २० लाख भारू कमाएर सन्दीपले खेलको असीमित सम्भावना पनि उजागर पारेका छन्।
तीन सिजनका लागि हरेक वर्ष २० लाख भारूका दरमा अनुबन्ध भएका सन्दीपले यसपालिको प्रदर्शनपछि अक्सन हुने हो भने सजिलै करोडमाथि पाउन सक्छन्।
सन्दीपको यो सफलतासँगै नेपाली अभिभावकलाई पनि छोराछोरीलाई क्रिकेट खेलाउन प्रेरणा दिएको छ। खेलेर केही परिवार र जिन्दगी चल्दैन भन्ने उनीहरूको मानसिकता तोडिएको छ।
सन्दीपको यो आइपिएल यात्राबाट सबैभन्दा ठूलो प्रेरणा उनीसँगै खेल्न अरू नेपाली खेलाडीले लिन सक्छन्। आफैंसँग खेल्ने साथीको प्रदर्शनबाट उनीहरूमा हामी पनि त्यहाँ पुग्न सक्छौं भन्ने लक्ष्य र आत्मविश्वास बढ्छ।
त्यहीअनुसार आफ्नो खेल अझै परिष्कृत पार्छन्। त्यसको प्रत्यक्ष फाइदा नेपाली राष्ट्रिय टोलीलाई हुन्छ। १७ वर्षे किशोरले विश्वका उत्कृष्ट खेलाडीको कुम्भमेलामा छोडेको छापले सबै क्षेत्रमा नेपालीलाई अब्बल हुन प्रेरणा मिल्छ।
यो पनि पढ्नुस् :
