‘मैले बाँच्ने आशा मारिसकेको थिएँ, आज हो कि भोलि भन्ने मात्रै थियो तर मेरी श्रीमतीको कलेजो र मायाले दोस्रो जुनी पाएँ।’
शहीद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्र (मानव अंग प्रत्यारोपण केन्द्र) भक्तपुरको सघन उपचार कक्षको शैय्यामा रहेका कराँते खेलाडी ४३ वर्षीय बद्री खड्काले यसो भनिरहँदा उनको मुहार हँसिलो देखिन्थ्यो।
बूढानीलकण्ठ नगरपालिका– ११ कपन निवासी खड्काको जीवनमा विगत १३ वर्षदेखिको निराशा हटेपछि सिंगो परिवारमा खुशी छाएको छ।
विसं २०६२ मा कलेजोमा समस्या देखेर उपत्यकाका नाम चलेका विभिन्न अस्पताल धाउँदाधाउँदा झण्डै रु ३० लाख सिद्धिएको बताउँदै उनले भने, ‘डाक्टरले कलेजोमा प्वालैप्वाल छ भन्थे, इन्फेक्सन हुनबाट जोगाउँन औषधि खाइरहेको थिएँ, कलेजो नफेरि हुँदैन भन्थे, त्यो अवसर बल्ल जुर्यो र बाचेँ।’
ओम अस्पताल, वीर अस्पताल, नर्भिक अस्पताल, काठमाण्डौं मेडिकल कलेज हुँदै भक्तपुरको शहीद धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रमा आएपछि गत असार १० गते कलेजो प्रत्यारोपण सफल भएसँगै उनले दोस्रो जुनी पाएका हुन्।
‘श्रीमतीको रेखदेख र औषधि खाएकै भरमा अहिलेसम्म बाँचेको हुँ, विसं २०६५ मा वीर अस्पतालका डाक्टरले खान मन लागेको जे खाए पनि हुन्छ खान दिनुस्, अब घर लानु पर्दैन, आर्यघाट लगेहुन्छ भने, त्यतिखेर मलाईभन्दा बढी गाह्रो मेरो श्रीमतीलाई भयो’, अस्पतालका डाक्टरले भनेका तितो अनुभव उनले सुनाए।
विसं २०६० मा ललितपुर इमाडोलकी रुसा सुवेदीसँग मागी विवाह गरेका उनका १३ वर्षीया छोरी र नौ वर्षीय छोरा छन्। छोराछोरी सम्हाल्दै बिरामी श्रीमानलाई विभिन्न अस्पताल पुर्याउँदै अन्तमा आफ्नै कलेजो दिएर बचाउँन सफल भएकी रुसाको हिम्मत र आँटले नै आफू बाँच्न सफल भएको खड्का बताउँछन्।
उनी भन्छन्, ‘शरीर सबै सुन्नियो, पेट निकै ठूलो भयो, पटकपटक फोक्सोबाट पानी झिक्दा मलाई भएको पीडा देखेर श्रीमतीलाई पनि धेरै दुखेछ, मेरो पीडा उनलाई सहन गाह्रो भयो, त्यसैले उनले आफ्नै कलेजो दिने निर्णय गरिन् ।’
नेपालमा कलेजो प्रत्यारोपण सेवा सुरु नभएकाले भारत जाने सल्लाह भए पनि भारतमा प्रत्यारोपणमै रु एक करोडभन्दा बढी लाग्ने र डिस्चार्ज भएर आउने बेलासम्म रु एक करोड ५० लाख खर्च हुने भएपछि भारत खड्का गएनन्।
यस केन्द्रमा भने रु २० लाख जम्मा गरेकै भरमा सफल कलेजो प्रत्यारोपणसँगै उपचार सकिएको बताउँदै उनले नेपाल मै थोरै पैसाले प्रत्यारोपण गर्न सकिने हुँदा धेरैको ज्यान बाँच्ने र पैसाको बचत हुने बताए।
डाक्टरमार्फत् नै भक्तपुरमा कलेजो प्रत्यारोपण हुन्छ भन्ने थाहा पाएपछि केन्द्रमा आएर सबै जाँच गर्दा श्रीमतीको कलेजो प्रत्यारोपण गर्न मिल्ने भएपछि गत असार १० गते प्रत्यारोपण गरिएको हो ।
रुसा भन्छिन्, ‘अब त उहाँले घर मात्रै कुरिदिए पनि पुग्छ, अरु केही गर्नु पर्दैन, कमसेकम उहाँ भएपछि मेरो जीवन पूर्ण भएको छ, मेरो धेरै तनाव घटेको छ ।’
सानैदेखि माछा मासु नखाने, मदिरा नपिउने भए पनि विसं २०५३ मा दुई पटक कमलपित्त भएको थियो । कराँतेका मास्टर र कराँतेका थ्री डनसमेत भइसकेको बद्रीको दुई वटा आफ्नै डोजो र विभिन्न विद्यालयमा सिकाउन जानुपर्ने हुँदा समयमै खाना खाने व्यवस्था नहुँदा धपेडीकै कारण कलेजो बिग्रिएको उनको भनाइ छ ।
केन्द्रका प्रमुख एवं निर्देशक डा पुकारचन्द्र श्रेष्ठले अहिलेसम्म तीन वटा कलेजो प्रत्यारोपण सफलतापूर्वक भएको बताउँदै अब सातामा एउटा कलेजो प्रत्यारोपण गर्न सकिने अवस्थामा केन्द्र पुगेको बताउँछन्।
भारतको दिल्लीस्थित म्याक्स अस्पतालका प्रा डा सुभास गुप्ताको नेतृत्वमा रहेको नौ सदस्यीय टोली र केन्द्रका डा श्रेष्ठको नेतृत्वमा रहेको १५ सदस्यीय टोलीले १४ घण्टा लगाएर खड्काको कलेजो प्रत्यारोपण गरेको हो ।
डा श्रेष्ठले भने, ‘हामीसँग जनशक्ति र प्रविधि तयारी अवस्थामा छ, अब बिरामी आए हरेक साता कलेजो प्रत्यारोपण गर्न सक्छौं । केन्द्रले २० लाखमै कलेजो प्रत्यारोपण गर्न सक्छ, अब यसकै लागि भारत जानु पर्दैन ।’
नेपालमा पहिलो पटक यही केन्द्रमा भक्तपुरका बलराम नागालाई उनकै दिदी सानुमाया लागेजुले कलेजो दिएकी थिइन् भने दोस्रो पटक केन्द्रमै लगनखेलका ५७ वर्षीय हीराकाजी महर्जनको कलेजोको सफल प्रत्यारोपण गरिएको थियो । उनलाई छोरी सरिताले कलेजो दिएकी थिइन्।
