शुक्रबार प्रतिनिधि सभाको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिले नेपाली महिलालाई बेलायती सेनामा भर्ती हुनबाट रोक्न सरकारलाई दिएको निर्देशनमाथि प्रश्न उठेको छ।
समितिले दिएको निर्देशनले गोर्खा भर्तीमा पुरुष र महिला भर्तीलाई छुट्टाछुट्टै ढंगले व्याख्या गरेको थियो। हाल नेपाली पुरुषहरू बेलायती सेनामा भर्ना हुँदै आएका छन्। बेलायतले आफ्नो सेनामा नेपाली महिलालाई पनि सहभागी गराउन यसैवर्षबाट भर्ना सुरू गरेको थियो। तर संसदको समितिले महिला भर्ती रोक्न र भर्ती भएको भए फिर्ता गर्न सरकारलाई निर्देश गरेको हो।
समितिमा रहेकी नेपाली कांग्रेसकी सांसद पुष्पा भुषालले समिति सभापति पवित्रा निरौला खरेलले ‘गोर्खा सैनिकलाई भएको विभेदलाई’ लिएर महिला र पुरुषलाई फरक ढंगले व्याख्या गरिएकोमा आपत्ति जनाएकी छिन्।
‘महिला भर्ती गर्नु हुँदैन भन्ने पक्षमा म छैन’, भुषालले सेतोपाटीसँग भनिन्, ‘सरकारको धारणा थाहा पाउनुपर्छ भनेर मैले बैठकमा भनेको थिएँ। तर म निर्णयका बेला बाहिरिएको थिएँ।’
समितिको निर्णयमा भनिएको छ, ‘नेपाल सरकारको सहमतिबिना नेपाली महिलाहरूलाई बेलायती सेनामा भर्ती गर्ने कार्य तुरुन्त बन्द गरियोस् र केही समय अघि भर्ती भएका महिलाहरूलाई फिर्ता बोलाइयोस्।’
भुषालले भने महिलालाई अवसर दिन हुन्न भन्ने किसिमको निर्णय आएको बताइन्।
‘महिला सेनामा भर्ती हुनु हुँदैन भन्न मिल्दैन’, भुषालले भनिन्, ‘नेपालभित्र भर्ती हुँदा सरकारलाई जानकारी गराउनुपर्छ भन्ने हाम्रो साझा धारणा हो।’
समितिमा रहेका नेकपाका सांसद दीपक प्रकाश भट्टले पनि महिला भर्ती नयाँ अध्याय भएकाले समितिले सरोकार राखेको दाबी गरे।
‘महिला भर्ती सरकारसँग छलफलको विषय हुनुपर्थ्यो’, भट्टले भने, ‘जानकरी र छलफल नगरी नयाँ कुरा कसरी भयो। उनीहरूको सरकारको नीति हामीले मान्नु पर्ने बाध्यता छैन। यति लामो दौत्य सम्बन्ध भएको उनीहरू छलफल गर्न आउनुपर्ने हो।’
उनले बेलायती राज्यमन्त्रीले छिट्टै नेपाल भ्रमण गर्न लागेकाले यस विषयमा छलफल चाहेको बताए।
भट्टले महिलालाई भर्ती रोक्ने विषयमा गरिएको निर्णयलाई परराष्ट्र नीतिको समिक्षाको चरणबाट बुझ्नुपर्ने तर्क गरे।
‘राजनीतिक स्थायित्वको युगतर्फ मुलुक अगाडि बढेको छ’, भट्टले भने, ‘फ्रेन्च आर्मीमा र अमेरिकी आर्मीमा समेत नेपाली जान थालेका छन्। अब छलफल आवश्यक छ। महिला रिक्रुट गर्नुपर्ने विषयमा सरकारसँग कुरा गर्न बेलायत आउनुपर्यो।’
कांग्रेस सांसद पुष्पा भुषालले परराष्ट्र मन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले बेलायती सेनामा महिला भर्तीको विषयमा जानकारी नभएको बताएपछि उक्त विषयले समितिमा प्रवेश पाएको बताइन्।
‘महिलालाई भर्ती रोक्ने, प्रहरीमा माथि पुग्ने गरी भर्ती गर्न हुन्न, ठूलो र्याङ्कमा जान मिल्दैन भन्न त मिलेन, अवसर दिन हुन्न भन्ने हैन’, भुषालले भनिन्, ‘भोलि सुरक्षाको कुरा होला। सरकारको दायित्व हुन्छ। आफ्नो नागरिकबारे भूमिका खेल्नुपर्छ। सरकार मौन बस्नु हुँदैन। भर्ती गर्नु हुन्न भन्ने धारणा मेरो छैन।’
