पोखरामा यस वर्ष दसैंमा १९ हजार हाराहारीमा भेडा, च्यांग्रा र खसीबोका बिक्रीका लागि ल्याइएको छ। पोखरामा वर्षौंदेखि नेपालकै हिमाली क्षेत्र र चीनको तिब्बतबाटसमेत च्यांग्रा तथा भेडा ल्याउने गरिएको छ । यसबाहेक दसैँमा खसीबोकाकोसमेत राम्रो बिक्रीवितरण हुने गर्दछ। भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्र कास्कीका अनुसार दसैँमा १५ हजारको संख्यामा भेडा, च्यांग्रा र खसीबोका चार हजार हाराहारीमा बिक्री गर्न ल्याइएको हो। यस वर्ष गत वर्षभन्दा तीन हजार बढी भेडा, च्यांग्रा ल्याइँदैछ। गत वर्ष आठ हजार पाँच सय खसीबोका ल्याइकामा यस वर्ष घटेको छ।
‘हामीले लिएको तथ्याङ्कअनुसार यस वर्ष १९ हजारको हाराहारीमा पोखरामा खसीबोका र भेडाच्यांग्रा पोखरामा बिक्रीका लागि ल्याइएको छ। मुस्ताङ र म्याग्दीस्थ्ति भेटेरिनरी अस्प्तालमा कति बाहिरिए भन्ने तथ्याङ्क र बजारमा व्यापारीसँग जानकारी लिएका छौं,’ भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्र कास्कीका प्रमुख शम्भुराज पाण्डेले भने।
पोखरामा मुख्यगरी मुस्ताङ, डोल्पा, रोल्पाबाट भेडा, च्यांग्राको आयात हुने गर्दछ । त्यसबाहेक सुदूरपश्चिमका बझाङ, मुगु, बाजुरालगायत क्षेत्रबाट यहाँ बिक्रीका लागि ल्याउने गरिएको छ।
पोखरा खसीबोका व्यवसायी समितिका अध्यक्ष ज्ञानबहादुर श्रेष्ठले यस वर्ष खसी/बोकाको बिक्री घटेको बताए। माग कम भएपछि आफूहरुले आयातसमेत घटाएको उनले बताए। ‘अघिल्ला वर्षमा हामीले आठ/नौ हजारजति खसीबोका ल्याउने गरेका थियौं। तर अहिले माग छैन। पहिलाकोभन्दा आधामात्र ल्याएका छौं।’
पोखरामा तनहुँ, गोरखा, पाल्पा, अर्घाखाँची र नवलपरासीबाट मुख्यगरी खसीबोका आयात हुने गर्दछ। केही व्यापारीले दाङ र सुर्खेतबाट ल्याउने गरेका छन्। दसैंतिहारका लागि भनेर पोखरामा बिक्रीका लागि ल्याइएका भेडाच्यांग्राको अनुगमन तथा स्वास्थ्य परीक्षणसमेत गरिएको छ। भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्र र पोखरा महानगर पशुसेवा शाखाले संयुक्त रुपमा अनुगमन तथा भेडा, च्यांग्राको स्वास्थ्य जाँच गरेका हुन्।
पोखरा महानगरपालिका–१ सिमपानी तथा जौवारीमा पशु चिकित्सकसहितको प्राविधिक टोलीले नमुनाका रुपमा च्यांग्राको परीक्षण गरेको हो। परीक्षण गरिएको भेडा र च्यांग्रा खानका लागि स्वस्थ र योग्य पाइएको भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशुसेवा विज्ञ केन्द्रका प्रमुख पाण्डेले बताए।।
‘सुरुआतमै रोग लागे नलागेको स्वास्थ्य परीक्षण गरेर मात्र बिक्रीका लागि आउने ल्याउने गरिएको छ। मुस्ताङ र म्याग्दीमा परीक्षण गरेर पोखरा ल्याइन्। बाटोमा सामान्य चोटपटक लागेको हुन सक्छन्। अन्य समस्या देखिएको छैन,’ उनले भने।
पोखरा महानगर पशु शाखाका प्रमुख डा अषेशराज विकले पोखरामा ल्याइने गरेका भेडा, च्यांग्रा स्वस्थ रहेकाले निर्धक्क भएर उपयोग गर्न सकिने बताए।
अनुगमनका क्रममा स्वास्थ्य परीक्षण गर्दा एकाधमा चोटपटक लागेको देखिएको बाँके अन्य सङ्क्रामक रोग देखिएको छैन।
‘पोखरामा ल्याइएका भेडा, च्यांग्रा स्वस्थ रहेका छन्। खर्कमा हुर्किएकाले समस्या देखिएको छैन,’ पशुचिकित्सक विकले भने।
नेपाल पशु स्वास्थ्य ऐनले गरेको व्यवस्थाअनुसार पशु ढुवानीअघि दर्तावाल पशु चिकित्सकले जाँच गरेर स्वस्थ रहेको प्रमाणित गरेपछि मात्र ढुवानी गर्न पाइन्छ।
‘जहाँबाट हिँडाइन्छ त्यहीँ नै स्वास्थ्य परीक्षण गरेर रोगी छ भने त्यहीँ रोकिन्छ,’ पाण्डेले भने।
दसैंंको समयमा हिमाली क्षेत्रबाट ल्याइएको च्यांग्राको मासु लोकप्रिय मानिन्छ। चिसो हावापानीमा हुर्किएका र जडीबुटीसमेत खाएका कारण मासु स्वादिष्ट र स्वास्थ्यवर्दकसमेत रहेकाले रोजाइमा पर्ने गरेको छ।
