वनमा खेर गइरहेको अल्लो कमाइको स्रोत बनेको छ ।
ताराखोला गाउँपालिका–४ को ‘लावाङ जुनतारा साना लघु उद्यम समूह’ अल्लो प्रबद्र्धनमा लागेको हो ।
अल्लोको धागो कातेर हस्तकलाका सामान बनाउने र बेच्ने काम समूहले गर्दै आएको छ । विसं २०७० मा बनेको समूहमा १४ जना महिला छन् । उद्यमी महिलाले अल्लोबाट कोट, स्वीटर, झोला, टोपी, पछ्यौरा लगायतका सामग्री बनाउछन् ।
‘धेरै सामान गाउँमै बिक्री हुन्छ’, उद्यमी जस्मती रोकाले भने, “माग आउँदा बाहिर पनि पठाउँछौँ ।” समूहकी अध्यक्ष समेत रहनुभएकी रोकाका अनुसार अल्लोका उत्पादनप्रति प्रयोगकर्ताको रुची बढ्दो छ । स्वदेशी उत्पादन मन पराउनेले अल्लोका सामग्री बढी किन्ने गर्छन् ।
वनमा जाने, अल्लो खोज्ने, लोक्ता काड्ने, खरानी–पानीमा पकाउने, कुट्ने, स्वच्छ पानीमा धुने, कमेरो लगाएर सुकाउने र कुटेपछि मात्र अल्लोको भुवा तयार हुन्छ । भुवाबाट धागो कातेर कपडा लगायतका विभिन्न सामग्री बनाउने गरिन्छ । पछिल्लो समय गाउँपालिकाले अल्लो प्रशोधन गर्ने यन्त्र उपलब्ध गराएपछि सहज बनेको छ ।
प्रशोधनदेखि धागो निकाल्न प्रयोग हुने पाँच प्रकारका यन्त्र समूहले पाएको छ । ‘‘सात लाख ५० हजार रुपैयाँ मूल्यका यन्त्र दिएका छौं’’ गाउँपालिकाका अध्यक्ष प्रकाश घर्तीले भने, “उत्पादन वृद्धि र व्यवसायिकीकरणमा टेवा पुग्ने विश्वास छ ।” स्थानीय स्रोत साधनमा आधारित उद्यमशीलता प्रवद्र्धन कार्यक्रममार्फत गाउँपालिकाले सहयोग गरेको हो ।
यसअघि आधुनिक प्रविधि नहुँदा हातैले अल्लो चुटेर धागो निकाल्नु पर्ने अवस्था थियो । घरेलु प्रविधि अपनाउँदा सोचेजति धागो उत्पादन हुन सकेको थिएन । नयाँ प्रविधिले गुणस्तरीय धागो कात्न सजिलो र छिटो भएको उद्यमी सपना बुढाथोकीले बताए।
उनका अनुसार जङ्गलबाट अल्लो ल्याएर धागो निकाल्न चार दिन लाग्छ । अल्लो खोज्न समूहमै आवद्ध महिला जङ्गल पुग्छन् । गाउँका किसानले अल्लो ल्याएमा प्रतिकिलो ५५ रुपैयाँ समूहले उपलब्ध गराउने गरेको छ । सामुदायिक वनबाट झिकिने अल्लोको लागि तोकिएको दस्तुरसमेत तिर्नुपर्छ ।
महिलाले अल्लोको धागो र सामग्री बेचेर आएको पैसा समूहमा जम्मा गर्छन् । सोही पैसाबाट केही प्रतिशत लगानी र बाँकी रकम घरखर्चमा प्रयोग गर्दै आएका छन् । ‘‘ठूलो कमाइ नभए पनि घरखर्च चलाउने पैसा अल्लोबाट आउँछ’’ उद्यमी बुढाथोकीले भने, “अल्लोको धागो प्रतिकिलो एक हजार ५०० रुपैयाँमा बिक्री हुने गरेको छ ।”
यस्तै ठूलो स्वीटरको तीन हजार रुपैयाँ, सानोको दुई हजार रुपैयाँ, टोपी ५०० रुपैयाँमा किनबेच हुन्छ । उद्यम चलाउदा शुरुमा एक लाख ५० हजार रुपैयाँ लागे पनि अहिले लगानी बढ्दै गएको छ । दैनिक आलोपालो समय बाँडेर महिला अल्लोको काममा खटिने गर्छन् ।
अल्लोको प्रबद्र्धनका लागि जनप्रतिनिधि, कर्मचारी, शिक्षक लगायतले अल्लोका कपडा र सामग्रीको प्रयोग गर्न थालेका छन्। अल्लो समुद्री सतहदेखि एक हजार २०० मिटर माथिको पहाडी भू–भागमा पाइने वनस्पति हो । अल्लोको बोक्रामा हुने रेशा नरम, बलियो र चम्लिको हुने भएकोले धागो बनाउन प्रयोग गरिन्छ ।
