‘प्राइस इज वाट यू पे, भ्यालु इज वाट यू गेट’ अर्थात तिमीले जे तिर्छौ त्यो प्राइस हो, जे पाउँछौँ त्यो भ्यालु हो। यो सेयरका ‘बादशाह’ वारेन बफेटले भनेको वाक्य हो। बजारले निर्धारण गर्ने सेयरको मूल्य र सोको प्रतिफल दरलाई लक्षित गर्दै उनले यो भनेका हुन्।
यसलाई प्रष्ट्याउँदै उनले भनेका छन् कि कतिपय अवस्थामा बजारले तोक्ने प्राइसलाई भ्यालुले जितेको हुन्छ भने कुनै बेला भ्यालुलाई प्राइसले जितेको हुन्छ।
उनको भनाइअनुसार प्रायः सेयर बजार तल झरेको अवस्थामा भ्यालुले जितेको हुन्छ भने उच्च भएका बेला प्राइसले जितेको हुन्छ। तर भ्यालु र प्राइसको तुलना गर्न लगानीकर्ता सक्षम हुनुपर्छ। भ्यालु बुझ्ने लगानीकर्ताले सेयर बजारबाट गुुमाउनु नपर्ने उनको तर्क छ।
अतः यो तर्कलाई पछ्याएका सेयर लगानीकर्ताले यतिबेला राम्रो नाफा कमाएका छन्। सेयर बजारले निर्धारण गर्ने प्राइस एकदमै न्यून भएको अवस्थामा पनि बैंकहरुको उत्साहजनक प्रगति भइरहेकै थियो। सेयरधनीलाई दिन सक्ने प्रतिफललाई बैंकहरुले बढाउँदै लगेका थिए। बफेटको व्याख्याअनुसार भ्यालु बढेको थियो भने प्राइस घटेको थियो।
उनले भनेझैँ, भ्यालुको महत्व बुझ्दै प्राइस घटेका बेला लगानी गर्नेहरुले एक महिनामै ३२ प्रतिशतसम्म नाफा कमाएका छन्। चैत १२ गते कृषि विकास बैंकको सेयर मूल्य प्रतिकित्ता २९४ रुपैयाँ थियो जसको आजको बजार मूल्य ३८८ रुपैयाँ छ।
अर्थात २९ हजार ४ सय रुपैयाँमा सेयर किन्नेको सम्पत्ति मूल्य अहिले ३८ हजार ८ सय रुपैयाँ पुग्यो। बेच्नेले ९ हजार ४ सय रुपैयाँ नाफा कमाए। यद्यपी यो नाफा रकम कमिसनबाहेकको हो।
सेयर किन्दा र बेच्दा ब्रोकर कम्पनी, निक्षेप सदस्य, धितोपत्र बोर्डलाई कमिसन तिर्नुपर्छ भने नाफामा थप पुँजीगत लाभकर पनि लाग्छ। कृषि विकासको मात्रै होइन, सबै बैंकहरुको सेयर मूल्य छोटो अवधिमा ठूलो अन्तरले बढेको छ।
औसतमा वाणिज्य बैंकहरुमा लगानी गर्नेले एक महिनामै २१ प्रतिशतले सम्पत्ति मूल्य बढाएका छन्। बजारमा उच्च हिस्सा बोकेको बैंकिङ समूहले नै सेयर बजार बढाएको छ।
तीन वर्षअघिका सबै न्यूनतम रेकर्ड तोडेर फागुन १९ गते ११ सय अंकमा झरेको नेप्से अहिले १२९२ अंकमा पुगेको छ। पछिल्ल्लो एक महिनामा मात्रै १३. ३३ प्रतिशतले नेप्से उक्लियो। यस अवधिमा बैंकिङ उपसूचक २१. ३ प्रतिशतले बढेको छ।
नेप्से बढ्दैमा सबै कम्पनीको मूल्य नबढ्न अर्थात घट्न पनि सक्छ। नेप्से बढे पनि जलविद्युत र व्यापार क्षेत्रमा लगानी गर्ने अधिकांशले गुमाएका छन्। पछिल्लो एक महिनामा जलविद्युत उपसूचक नै २८ अंकले घटेको छ भने व्यापार ३ अंकले खस्किएको छ।
बैंकहरुको वित्तीय स्थिति जति उत्साहप्रद छ, जलविद्युत कम्पनीहरुको छैन। बफेटको भनाई केलाउने हो भने बैंकहरुको प्राइस घट्दा पनि भ्यालु बढेको थियो, त्यसकारण भ्यालुले नै प्राइसलाई धकेल्यो। तर जलविद्युत क्षेत्रमा भ्यालु नै बढ्न सकेन।
हेरौँ, पछिल्लो एक महिनामा कुन बैंकको सेयर मूल्य कति बढ्यो ?
बैंक | चैत १२ को मूल्य | बैशाख १२ को मूल्य | वृद्धिदर |
कृषि विकास बैंक | २९४ | ३८८ | ३१. ९ |
बैंक अफ काठमाण्डु | २४३ | २९५ | २१. ३ |
सेन्चुरी कमर्सियल | १६० | १८१ | १३. १ |
सिटिजन्स बैंक | २०४ | २३५ | १५. १ |
सिभिल बैंक | १५६ | १६३ | ४. ४ |
एभरेष्ट बैंक | ५५३ | ६७१ | २१. ३ |
ग्लोबल आइएमई बैंक | २६२ | ३२२ | २२. ९ |
हिमालयन बैंक | ४५९ | ५७० | २४. १ |
जनता बैंक | १७२ | २०७ | २०. ३ |
कुमारी बैंक | २३४ | २३४ | (बोनस समायोजन) |
लक्ष्मी बैंक | १९३ | २४१ | २४.८ |
माछापुच्छ्रे बैंक | २१८ | २७२ | २४. ७ |
मेगा बैंक | १५९ | १९४ | २२. ० |
नविल बैंक | ७१२ | ८८० | २३. ५ |
नेपाल बंगलादेश | १९३ | २३९ | २३. ८ |
नेपाल बैंक | २८७ | ३१५ | ९. ७ |
एनसीसी बैंक | २११ | २४१ | १४. २ |
नेपाल इन्भेष्टमेन्ट | ५३० | ५७७ | ८. ८ |
एसबिआई | ३९५ | ५०८ | २८. ६ |
एनआइसी एसिया | ३९८ | ५०७ | २७. ३ |
एनएमबि बैंक | ३२२ | ३९६ | २२. ९ |
प्रभु बैंक | २३५ | २९८ | २६. ८ |
प्राइम कमर्सियल | ३१६ | ३६३ | १४. ८ |
सानिमा बैंक | २९७ | ३६३ | २२. २ |
सिद्धार्थ | २८४ | ३५० | २३. २ |
स्टान्डर्ड चार्टड | ५६८ | ७२३ | २७. २ |
सनराइज | २१७ | २७२ | २५. ३ |
