सेयरकास्ट इनिसिएटिभ नेपाल' ले हालसालै गरेको एउटा देशव्यापी सर्वेक्षण अहिले चर्चामा छ। त्यसको पक्ष र विपक्षमा मतहरू देखिएका छन्।
सेयरकास्टले ५२ जिल्लाका १९६ पालिका (गाउँ, नगर र महानगर) का ३ हजार मानिसहरूसँग कुरा गरेर यो सर्वेक्षण तयार पारेको हो। सो सर्वेमा जीवनस्तर, राज्यको सेवा प्रवाह, भ्रष्टाचार, राजनीति लगायत विषयमा नेपालीहरूले आफ्नो धारणा राखेका छन्।
सर्वेक्षणमा कुराकानी गरेका ५७ प्रतिशत मानिसले पछिल्लो पाँच वर्षमा आफ्नो जीवनस्तर धेरै वा केही सुधार भएको बताएका छन् भने २७ प्रतिशतले उस्तै छ भनेका छन्। १५ प्रतिशतले मात्र केही वा धेरै खस्किएको बताएका छन्। मुलुकको अवस्था कस्तो छ भन्ने अर्को प्रश्नमा ५० प्रतिशतभन्दा धेरैले अलि राम्रो र धेरै राम्रो भनेका छन्। बिग्रिएको भन्नेहरू २४ प्रतिशत छन्।
अहिले सामाजिक सञ्जाल, सहर, बजार र गाउँमा 'देश खत्तम छ, सबै निराश छन्' भन्ने निराशाको भाष्यमाथि यो सर्वेले प्रश्न उठाएको छ।
गणतन्त्रमा गएपछि पछिल्लो १५ वर्षमा देश खत्तम भन्ने विश्वास गर्नेहरूले सर्वेमाथि नै प्रश्न गरेका छन्। कतिले तीन करोड जनसंख्यामा ३ हजार मान्छेलाई सोधेर थाहा हुन्छ भन्दै टिप्पणी गरेका छन्। अमेरिकामा ठूला ठूला सञ्चार माध्यम र सर्वेक्षण गर्ने संस्थाहरूले एक हजार मानिससँग कुरा गरेर परिणाम सार्वजनिक गर्छन्। त्यसैले तीन हजार जनासँग कुरा गरेर सर्वेक्षण गर्न पक्कै सकिन्छ। सर्वेक्षण पत्याउनु, नपत्याउनु आ-आफ्नो कुरा हो।
सेयरकास्टको यो सर्वेक्षणमा टेकेर म यो लेखमा तीनटा विषयमा चर्चा गर्नेछु।
१. सेयरकास्टको सर्वेमा आम मानिसले आफ्नो जीवनस्तर उकासिएको छ भनेका कुरालाई गणतन्त्रपछिका १५ वर्षमा नेपालीको आम्दानीको तथ्यांकले पुष्टि गर्छ कि गर्दैन?
२. सर्वेक्षणमा मानिसहरूले आफ्नो जीवनस्तर बढेको भने पनि अहिलेको राजनीति र देशको स्थितिलाई लिएर समाजमा बेचैनी र निराशा पक्कै छ। त्यो बेचैनी सामाजिक सञ्जालमा, चिया पसलमा, सडक, चोकमा पोखिइरहेकै छ। त्यो किन छ? र, के के कुराले त्यसलाई बल पुर्याएको छ?
३. निराशाको यो भाष्यसँग आजको राजनीति किन हारिरहेको छ? राजनीतिले किन 'काउन्टर न्यारेटिभ' स्थापित गर्ने आधारहरू तयार गर्न सकेको छैन? के हाम्रो मुलुकको आन्तरिक अनुकूलता साँच्चै नै खस्किँदै गएको हो?
(सेतोपाटीमा प्रकाशित ९५ प्रतिशतभन्दा बढी सामग्री नि:शुल्क पढ्न पाइन्छ, पैसा तिर्नु पर्दैन। यो भने 'प्रिमियम' स्टोरी हो, सदस्यहरूले मात्र पढ्न मिल्छ। पढ्नका लागि तल दिएको लिंकमा गएर सबस्क्राइब गर्नुहोस्।)
