काठमाडौं, चैत २१– फेवातालमा पर्यटकको ओइरो लाग्न थालेपछि किनारको बस्ती गुल्जार मात्र भएन गाउँको नाम नै फेरियो– ‘लेक साइड’ । त्यो ठाउँको खास नाम बैदाम हो । त्यही बैदाममा ७५ वर्षअघि जन्मिएका बुद्विबहादुर नेपालीको पेसा नै तालमा डुंगा खियाउनु भयो । ५५ वर्षदेखि फेवामा डुंगा चलाइरहेका नेपालीलाई बुधबार दिउँसो ४ बजे बेगनास तालमा भएको दुर्घटनाले औधी दुःखी बनायो ।
काखे छोरीहरू र भर्खरकी आमा तालमा डुबेको खबर आफ्नो मोबाइलमा पाएपछि उनलाई भाउन्न भयो । डुंगा चालक र यात्रुले केही सावधानी अपनाउने हो भने यस्तो अनिष्ट टार्न सकिने उनको अनुभव छ । फेवाताल डुंगा व्यवसायी संघका अध्यक्षसमेत रहेका नेपाली डुंगा खियाउँदा हावाहुरी र भार ख्याल गर्नुपर्ने बताउँछन् । ‘डुंगामा बसेका यात्रु पनि धेरै चुलबुल नगरी होसियारीपूर्वक बसे यस्तो घटना हुन्न,’ उनले भने ।
‘फागुन, चैत, वैसाख, जेठमा बतास चल्छ,’ नेपालीले भने, ‘कहिलेकाहीँ भुमरी पर्छ ।’ उनले यी महिनामा दिउँसो १ बजेपछि डँंगा चढेर फेवा वा बेगनास ताल बीचबीचमा जानु खतरा हुने बताए । बेगनासको मंगलबारको दुर्घटना पनि दिउँसो ४ बजे भएको हो ।
बर्खा याममा पनि चट्याङ र गड्यागुडुङ ख्याल गरेर मात्र उनले डुंगा चलाउने गरेका छन् । ‘अहिलेका केटाहरू उस्तै छन्, चनाखो भएर आकासतिर हेर्दैनन्,’ नेपालीले भने, ‘पेसेन्जर विचरालाई त के थाहा ।’ आकासतिर कालो निलो भएको बेला जल सयर नगर्न उनी सचेत गराउँछन् ।
डुंगामा भएका यात्रुहरू ‘ब्यालेन्स मिलाएर बस्नुपर्ने’ उनको अनुभव छ । फेवा र बेगनासको डुंगामा ५ जनाभन्दा बढी यात्रु असुरक्षित हुने उनी बताउँछन् । ‘हाम्रा डुंगा सालका हुन्, उसै गहु्रंगा,’ नेपालीले भने, ‘४ जाना पेसेन्जरले चारैतिर बाँडिएर बसे ज्यादै राम्रो ।’
यात्रु चारैतिर सन्तुलन मिलाएर नबसे जता भार बढी भयो त्यता डुंगा पल्टिने डर हुन्छ ।
डुंगामा बसेर मच्चीमच्ची हल्लिने यात्रुहरूलाई पनि उनी दुर्घटनाको कारण मान्छन् । तालको बीचमा पुगेपछि यात्रुहरू पौडिने भन्दै पानीमा फाल हाल्दा पनि दुर्घटना हुने गरेको उनी बताउँछन् । ‘पन्ध्र दिनअघि यसरी पौडिनेमध्ये एकजना डुबे,’ नेपाली भन्छन्, ‘पानीसँग डराउने भन्दा नडराउनेहरू दुर्घटनामा पर्छन् ।’
फेवातालमा जस्तै बेगनासमा पनि ‘लाइफ ज्याकेट’ अनिवार्य गर्न सकेको भए डुंगा पल्टिए पनि सकुशल उद्दार गर्न सकिन्थ्यो भन्दै नेपाली पिरोलिएका छन् । ‘फेवामा अहिले ६ सय वटा लाइफ ज्याकेट छन्,’ उनले भने, ‘तैपनि धेरैजसो यात्रु लगाउन हैरान मान्छन् ।’
फेवामा लाइफ ज्याकेट लगाउने चलन सुरु भएपछि डुंगा पल्टिँदा पनि यात्रुको सुरक्षित उद्वार हुने गरेको छ । ‘लाइफ ज्याकेट नलगाउने र सुरिएर पौडी खेल्नेहरू भने आक्कलभुक्कल दुर्घटनामा पर्ने गरेका छन्,’ उनले भने ।
