फाइल फोटो
यातायात व्यवस्था विभागले उपत्यकाभित्र चल्ने विद्यालयका बसहरुको संचालन हुने समय तालिका निर्धारण गरेको छ। अब विद्यालयका बसहरु बिहान साढे नौ बजेभित्र विद्यालय हाताभित्र प्रवेस गरिसक्नुपर्ने र बेलुका पनि साढे चारबजेभित्र विद्यार्थी पु¥याएर घर फर्किसक्नुपर्ने भएको छ।
सवारी आवगमनलाई व्यवस्थापन गर्ने भन्दै यातायात व्यवस्था विभाग, ट्राफिक प्रहरी निर्देशनालय, महानगरीय आयुक्तको कार्यालय र महाशाखाले संयुक्तरुपमा यस्तो नियम ल्याएको यातायात व्यवस्था विभागका प्रवक्ता डा.टोकराज पाण्डेले जानकारी दिए।
‘कुनै पनि स्कुल बसले विद्यार्थी ल्याएर बिहान ९ः३० बजेपछि र बेलुका पनि ४ः३० बजेपछि मुख्य सडकमा गुडन पाउँदैनन्’ पाण्डेले सेतोपाटीसँग भने, ‘यसको लागि हामीले सबै सरोकारवालाहरुलाई सर्कुलर गरिसकेका छौं।’
यसरी तोकिएको समयभन्दा बाहिर कुनै पनि स्कुल बस सडकमा गुडेमा त्यस्तो बसलाई नियन्त्रणमा लिने र कारबाही गर्ने अधिकार ट्राफिक प्रहरीलाई दिइएको छ।
विभागको आँकडाअनुसार उपत्यकामा मात्र करिब २ हजारको संख्यामा रहेका त्यस्ता स्कुल बसहरु एकपटक सडकमा निस्कदा यात्रुहरु सर्वसाधारणको आवगमन प्रभावित हुने भएकोले यस्तो व्यवस्था गरिएको प्रवक्ता पाण्डेले बताए।
‘यो नियमका आधार भनेका सुरक्षा र व्यवस्थापन हो,’ पाण्डेले सेतोपाटीसँग भने, ‘पिक आवरमा विद्यालय बसहरु नचल्दा आवागमन घट्छ। यसबाट एकातिर व्यवस्थापन हुन्छ भने अर्कोतिर सडक सुरक्षा पनि बढ्छ।’
तत्कालै लागू हुनेगरी ल्याइएको भनिएको उक्त नियमप्रति विद्यालय संचालकहरुले भने विरोध जनाएका छन्।
निजी तथा आवासीय विद्यालय अर्गनाइजेसन नेपाल (प्याब्सन) का अध्यक्ष लक्ष्यबहादुर केसीले विभागले आफूहरुलाई एकपटक पनि जानकारी नदिएर तानाशाही तरिकाले नियम लगाएको बताए।
‘केही पनि जानकारी नदिएर एकैपटक यो निर्णय गरियो,’केसीले सेतोपाटीसँग भने, ‘यदि यस्तो निर्णय जवरजस्ती लागू गर्न खोजियो भने त्यो राम्रो हुँदैन।’
उपत्यकाको ट्राफिक जामको एकमात्र कारण विद्यालयका बसलाई देख्ने सरकारी नजर खोटपूर्ण भएको भन्दै विद्यालय संचालकले अन्य बिकल्पहरु नखोजेर विद्यालयलाई निसाना बनाएको आरोप लगाएका छन्।
साढे नौ बजेभित्र विद्यालय हाताभित्र पुगिसक्नुपर्ने भएमा बिहान आठ बजेभित्र विद्यार्थीलाई तयार गर्न अविभावकलाई पनि समस्या हुने भएकोले यो निर्णय अव्यावाहरिक भएको प्याब्सनका अध्यक्ष केसीले बताए।
त्यस्तै विभागले आफ्नो अधिकार क्षेत्रभन्दा बाहिर गएर विद्यालयमाथि नियन्त्रण गर्न खोजेको विद्यालय संचालकहरुको आरोप छ।
तर विभागका प्रवक्ता पाण्डे भने सम्पूर्ण सवारीसाधन तथा यातायातको नियमन गर्ने अधिकार विभागकै भएको बताउँछन्।
ट्राफिक व्यवस्थानको बखेडा झिकेर विद्यालयमाथिको नियन्त्रण खेदजनक भएको भन्दै प्याब्सनका अध्यक्ष केसीले भने,‘सडकको लोडभन्दा बढी जथाभावी साधन बाँड्ने अरु केही नियमन नगर्ने सजिलो पाएर विद्यालय बसमाथि नियन्त्रण गर्ने? यो कस्तो नियम हो?’
सवारी व्यवस्थापनको लागि आफूहरु सरकारी नियम मान्न तयार भएपनि त्यसको लागि निश्चित समय सिमा तोकिनुपर्ने, अगाडि नै जानकारी दिएर व्यापक गृहकार्य गर्नुपर्नेमा विभागले एक्कासी सर्कुलेस जारी गर्दैमा नहुने विद्यालय संचालकहरु बताउँछन्।
विद्यालय बसहरु निर्धारित समयभित्र चल्नुपर्ने सहमति पहिले पनि भएको र अहिले पनि केही त्यही नियमअनुसार चलिरहेकोले यो कुनै नयाँ नभएको विभागका योजना महाशाखा प्रमुख निरञ्जन रिजालको भनाइ छ।
‘अहिले पनि सामान्यतया बिहान साढे नौ बजेभित्र विद्यालय बसहरु प्रवेश गरिसक्छन् र बेलुका साढे चारबजेभित्र फिर्ता भइसक्छन्,’ रिजालले सेतोपाटीसँग भने,‘तर कहीँकतै कसैले अटेर गर्न नपाओस् भनेरमात्र हामीले यस्तो निर्णय गरेका हौं।’
‘निजी क्षेत्रप्रति सरकार तानाशाही हो कि सहजकर्ता?’ प्रश्न गर्दै केसीले भने,‘व्यवस्थापनको लागि हामी तयार छौं तर त्यसको सर्त छलफल हुनुपर्छ।’
तर विभागका प्रवक्ता पाण्डेको भने कसैलाई बेवास्ता पनि नगरिएको, पहिले नै भएको निर्णयलाई नीतिगत स्वरुप दिइएकोले यसमा विभागले कहीँकतै पक्षपात नगरेको भनाइ छ।
‘सबै कुरा आफ्नो अनूकुलमात्र हेरेरमात्र हुँदैन’ पाण्डेले भने,‘आम नागरिकको आवागमन सहज हुन्छ भने निश्चित समयतालिकाभित्र संचालन गर भन्दा कसरी हस्तक्षेप हुन्छ?’ उनले उल्टै प्रश्न गरे।
यो निर्णयप्रति अविभावकले भने आलोचनात्मक सहमति जनाएका छन्। पहिले पनि सहमति भइसकेको र यदि आफ्ना बच्चाहरु डरलाग्दो सडक जाममा पर्दैनन् भन्ने ग्यारेन्टी भएमा यो निर्णयप्रति आफूहरुले समर्थन गर्ने अविभावक संघका अध्यक्ष शुप्रभात भण्डारीले बताए।
कामकाजी अविभावकलाई बिहानै बच्चा तयार पार्न केही समस्या भएपनि आफूहरुले यसको समर्थन गरेको उनको भनाई छ।
तर भण्डारीले विद्यालयहरु सक्षम नभएसम्म यो निर्णय लागू नहुने बताउँछन्।
‘२०६९ सालमा पनि यस्तै सहमति भएको थियो तर, अहिले केही विद्यालयहरु त्यही समयतालिकामा चलेका पनि छन्’ भण्डारीले भने,‘तर यो पूर्णरुपमा लागू भएको छैन।’
पहिले पनि भएको तय भएको थियो कार्यतालिका
बि.सं २०६९ सालमा विद्यालय संचालकहरु, अविभावक र ट्राफिक प्रहरीबीच विद्यालय बसहरुको समयतालिका निर्धारण गरिएको थियो। तर उक्त निर्णय राजधानीकै ठूला, व्यवस्थित र महंगा भनिएका विद्यालयले पालना गरेका छैनन्।
केकतिले पालना गरेनन् भनेर त्यसपछि कसैले पनि अनुगमन नगरेकोले यस्तो अवस्था आएको अविभावक संघका अध्यक्ष भण्डारीले बताए।
तर पहिलेको निर्णय एउटा सहमति मात्र भएको तर अहिले नीतिगत निर्णय भएकोले अब पूर्णरुपमा कार्यान्वयन हुने विभागका एक अधिकारीले बताए।
‘त्यो सरोकारवालाबीचको सहमति मात्र थियो, जसले कुनै पनि नीतिगत मान्यता पाएको थिएन’ ति अधिकारीले भने,‘तर अब नीतिगत निर्णय भएको र कानूनको उल्लंघन अक्षम्य हुन्छ।’
तर विद्यालय संचालकहरु भने उक्त निर्णय अव्यवाहारिक भएकै कारण अहिलेसम्म कार्यान्वयन हुन नसकेको बताउँछन्।
व्यवाहरिक नभएकै कारण अहिलेसम्म संचालनमा नआएको र अहिले जवरजस्ती लाद्न खोजिएको आरोप केसीको छ।
सडक सुरक्षा, ट्राफिक व्यवस्थापन, नागरिकको आवागमनमा सहयोग गर्ने आशय राखेर ल्याइएको नियम सबैले पालना गर्ने विश्वास विभागले लिएको प्र्रवक्ता पाण्डेको भनाइ छ।
नियमबिपरीत कसैले चलाएमा त्यस्तो गाडीलाई नियन्त्रणमा लिनसक्ने गरी ट्राफिक प्रहरीलाई सर्कुलेसन भइसकेको र यो निर्णय तत्काल लागू हुने उनले बताए।
