तस्बिरः सन्तोष यादव
घरमा खाद्यान्न सकियोस् वा बालीको सिजनमा मलखाद चाहियोस्। यसका निम्ति सिमावर्ती नेपाल–भारत आसपास क्षेत्रमा बस्ने नेपाली नागरिकले गर्नु परिरहेको सङ्घर्षले कहिलेकाहीँ क्षति निम्त्याउने गरेको छ।
भारतीय बजारको भर पर्नुपर्ने नेपाली किसानको बाध्यताउपर सरकार लाचार बन्ने गरेको छ। नेपाली किसान जो, बालीनालीको सिजनमा समयमा मल कहिल्यै पाउँदैनन्।
कृषि सामग्री कम्पनी लिमिटेड, उसले किसानलाई मल बाँड्ने ठेक्का लिएको छ। तर नेपाली किसान भने मल खोज्न सिमावर्ती भारतीय सहर नै पस्नुपर्ने बाध्यता पहिले पनि थियो र अहिले पनि उस्तै नै छ।
त्यसो त नेपालीको बाध्यता योमात्र हैन। भारतीय सहर पायक पर्नु, नेपालको तुलनामा त्यहाँ सस्तो मूल्य अनि धेरै समय खेर नफालीकन मलखाद पाइनु पनि हो। अर्को, तराई आन्दोलन र भारतले लगाएको अघोषित नाकाबन्दीको मार। नेपाल सरकारले सहुलियत दरको मल त्यहाँका नागरिकसम्म पुर्याउन नसक्दाकै परिणाम हो, भन्टाबारी घटना।
भारतीय बजार वीरपुर, भीमनगर हरिपुर गाविसका बासिन्दाका लागि पानी पँधेरो हो। उनीहरूलाई नेपाल सरकारले दिने सहुलियतको मल कुरेर बाली लगाउने समय खेर फाल्नुभन्दा भारतीय बजार जानु नै हित हुने गरेको छ।
नेपाल–भारत सीमाको नेपालतर्फ हरिपुर–७ मा बुधबार एकाबिहानै भारतीय सीमा सुरक्षा बल एसएसबीका जवान 'मल तस्कर' खोज्दै पुगेका थिए। एसएसबीले भेटेका 'मल तस्कर' साइकलमा गएका नेपाली किसान थिए।
त्यही निहुँमा खटपट हुँदा एसएसबीका जवानले फायर खोले। चार जना निर्दोष नेपालीलाई गोली लाग्यो। 'साइकलमा मल ल्याउँदै गरेका मानिसहरूलाई खोज्दै आएको एसएसबीसँग विवाद भएपछि गोली चलाएको थियो,' घाइते ३० वर्षीय सरोज यादवले सेतोपाटीसँग भने, 'हामी घरअगाडि आगो तापेर बसिरहेका थियौं, त्यहीबेला एसएसबीले गोली हानेको थियो।'
नेपाली नागरिक अहिले तराई आन्दोलनको राप र भारतीय सिमाको कडाइको दोहोरो मारमा छन्। तराई आन्दोलनका क्रममा कतै निर्दोष नागरिक कुटिन्छन्, सिमामा भारतीय बलबाट लखेटिन्छन्।
.jpg)
एकाबिहानै साइकलमा मल ल्याउनुको कारण अहिले गहुँ रोप्ने सिजन छ। तराईको आन्दोलन र भारतको अघोषित नाकाबन्दीबीच खाद्यान्न उत्पादनको सिजनमा मल पाउन धेरै नै मुस्किल छ। घाइते यादवका अनुसार पहिले खासै वास्ता नगर्ने एसएसबीका जवानहरू अहिले नेपाल–भारतको सम्बन्ध चिसिएसँगै सिमामा र्याख्र्याख्ती पार्छन्।
बिहान भारतीय बजार भीमनगरबाट मल र डिजेल ल्याउँदै गर्दा सिमामा खटिएका एसएसबी जवानहरूसँग भनाभन सुरू भएको थियो। भनाभानकै बिच सामान लिएर भागेर आएका पीडितमध्येका एक मनोज यादवले उपचारका क्रममा धरानस्थित प्रतिष्ठानमा सञ्चारकर्मीसँग घटनाबारे जानकारी गराए।
स्थानीय मिकाइल आलमका अनुसार एसएसबीका जवान र नेपाली किसानबीच भनाभन भएको १५ देखि २० मिनेटमा करिब आठ जना एसएसबीका जवान नेपालतर्फको सिमावर्ती क्षेत्र हरिपुरमा देखिएका थिए।
'त्यसपछि गाउँलेहरूबीच भागाभागको अवस्था सिर्जना भयो,' आलमले सेतोपाटीसँग भने, 'हात्ती आएर भागाभाग भएको होला भनेको त एकैछिनमा बर्दीधारी एसएसबी पो देखिए।'
सिमामा मल ल्याउने क्रममा विहान ६ बजे शैलेशपुर पोष्ट नजिक भएको विवादका क्रममा भारतीय सीमा सुरक्षा बलबाट गोली चलेको सुनसरीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी रबिलाल पन्थले पुष्टि गरे। सरोजसँगै २८ वर्षीय अशोक यादव, १८ वर्षीय नरेश यादव र मनोज यादव घाइते भएका छन्। चारै जनाको धरानस्थित बिपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा उपचार भइरहेको छ।
घाइतेमध्ये अशोक यादवको दायाँतर्फ छातीमा र नरेश यादवको बायाँ कम्मरमा गोली लागेको र अशोकको अवस्था गम्भीर रहेको सुनसरी प्रहरीले जानकारी दिएको छ। यता शैलेशपुर पोष्टका प्रमुख रणबीर सिंहले आफ्नो तर्फबाट गोली चलेको स्वीकार गर्दै छानविन गर्ने भनी नेपाली सुरक्षा निकायलाई जानकारी गराएको बताइएको छ। घटनाबारे छानविन भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय सुनसरी प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक सञ्जयराज शर्माले बताए।
तराईको समस्याका कारण समयमा भीमनगर र वीरपुरबाट पेट्रोल तेल क्यारिङ गरेर नेपाल छिराउनेहरूको संख्या पनि बढेको छ। भारतबाट सस्तोमा इन्धन ल्याएर भान्टाबारी, कोसी ब्यारेज, भारदह, लौकही, इनरुवालगायतका ठाउँमा खुलेआम कालोबजारी भइरहँदा पनि प्रशासनको ध्यान जान सकेको छैन।
