माओवादी युद्दकालमा बन्दीलाई यातना दिएको अभियोगमा बेलायतमा पक्राउ परेका नेपाली सेनाका कर्णेल कुमार लामाको सुनुवाई लण्डनको सेन्ट्रल क्रिमिनल कोर्ट ओल्ड बेलीमा सुरू भएसँगै उनीमाथि बन्दीलाई चरम यातना दिन आदेश दिएको अभियोग लगाइएको छ ।
गत शुक्रवार मुद्दा सुनुवाइको शुरूवातमै केस ओपनिङ गर्दै बादी पक्षकी सरकारी वकिल बबी चिमाले कानुनको हवाला दिँदै यद्दपि यातनाको घटना संसारको जुनसुकै ठाउँमा घटेको भएपनि ईङ्गल्याण्ड भित्रमा यातनाका आरोपीहरू फेला परेमा यो देशका अधिकारीहरुलाई मुद्दा चलाउने बाध्यता रहेको बताएकी थिईन्।
उनले दुईजना यातना पीडित जनक राउत र क्रम हुसेनलाई कपिलवस्तु गोरुसिङ्गेको आर्मी क्याम्पमा दुर्व्यवहार गरिएको जानकारी उपलब्ध गराउँदै पीडितहरुले चरम पीडाको भोगाई सहनुपरेको उल्लेख गरिन्। प्रोफेसर म्यानफ्रेड नोवकको रिपोर्टको बयान जुरी समक्ष प्रस्तुत गर्दै पीडित मध्येका राउतलाई आँखा बाँधेर भुईमा घोप्टो पल्टाई हात, खुट्टा र लट्ठीले अन्दाधुन्ध प्रहार गरिएको बताइयो।
‘यसको औषधि मसँग छ’प्रश्नहरूसँगै यातना दिने क्रममा तत्कालिन ब्यारेकका इन्चार्ज कुमार लामाले भनेको कुरा समेत विवरणमा उद्धृत गरिएको छ। पीडितलाई पिट्नको लागि फलामको रड, कोदालो र लट्ठी ल्याउन लामा आफैले आदेश दिएको खुट्टा माथि पारेर पाता फर्काएर खुट्टामा, पैतालामा र अण्ड्कोशमा समेत हानिएको, पिटाईको जोडले पटक पटक लट्ठी भाँचिने गरेको जस्ता क्रुर यातनाका विवरणहरु प्रस्तुत गरिएको छ । घोप्टो मुन्टो पारेर नाक मुखमा पानि खन्याउदै गर्दा कर्णेल लामाले यसलाई जिउदै गाड्नु पर्छ भनेको कुरा समेत उल्लेख छ।
एक जना सैनिकले आफूले पालेको सुगालाई पीडितलाई रगताम्य पार्न उनको शरीरमा ठुङ्गन समेत लगाइएको कुरा बताइको छ ।
बेलायती मिडिया रिपोर्ट अनुसार तत्कालिन अवस्थामा स्थानीय स्वास्थ्यकर्मी रहेका पीडित मध्येका एकजना जनक राउतले यातनाले होस् गुमाउने /फर्किने हुँदै गर्दा माओवादी भएको स्वीकारेको तर वास्तवमा माओवादी नभएको समेत अभियोग पत्रमा जिकिर गरिएको छ ।
मुद्दा माथिको सुनुवाई जारी छ।
२०१३ को जनवरीमा बेलायतमा पक्राउ परेका लामा धरौटीमा रिहा भए पश्चात मुद्दाको तारिख बोकिरहेका छन्। अपेक्षाकृत रूपमा मुद्दा अगाडि बढन सकेमा आगामी ६ हप्ता सम्ममा फैसला हुने अनुमान गरिएको छ। यदी अपराध सावित भएमा जन्म कैदसम्मको सजाय हुन् सक्ने कानुनी प्रावधान छ।
भविष्यमा तत्कालिन राज्य र बिद्रोही पक्षका धेरै मान्छे तानिन सक्ने कुरालाई मध्यनजर गर्दै माओवादी द्वन्दकालका घटनाहरुलाई लिएर नेपालको युद्द अपराध सम्बन्धी बिदेशमा चलाइएको पहिलो मुद्दा भएकोले पनि यसलाई निकै चासोपूर्ण रुपमा हेरिएको छ।
