बेलायतको क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयकी छात्रा टिनोजिन बक्सटन जिल्लाको विकट गाउँ थाङ्पालकोटका बालबालिकासँग रमाइन्। उनी बालबालिकालाई अँग्रेजी भाषा र विभिन्न अतिरिक्त क्रियाकलाप सिकाउँदै र आफूले पनि उनीहरुबाट नेपाली संस्कृति र रहनसहन सिकिन्।
कोटको टालटुलेश्वरी प्राविमा स्वयंसेवी शिक्षिकाको रुपमा काम गरेकी उनी आफूले बालबालिकाबाट व्यवहारिककुरा सिकेको बताउँछिन्। ‘विद्यालयमा यसरी बालबालिकासँग रमाउँदा आफूले पनि धेरै सिकेको अनुभव गरेकी छु,’ उनले भनिन्,‘नेपालबारे जानेपछि मलाई पहिल्यैदेखि यहाँ आएर स्वयमसेवा गर्ने इच्छा थियो।’ अन्य मुलुकको तुलनामा स्वयमसेवी बनेर पढाउन नेपालमा राम्रो हुने भएकाले आफू यहाँ आइपुगेको उनले सुनाइन्।
जिल्लाको शैक्षिक अवस्था अभिवृद्धिका लागि विभिन्न कार्यक्रम गरिरहेको हेलम्बु एजुकेशन एण्ड लाइभ्ली हुड प्रोजेक्ट (हेल्प) को समन्वयमा क्याम्ब्रिजका ३० छात्र छात्रासँगै उनले गाउँका स्कुलमा अँग्रेजी भाषा र आफूले जानेको सीप सिकाएकी हुन्।
हेल्पको समन्वयमा ग्रामीण विद्यालयमा अँग्रेजी भाषा र अतिरिक्त क्रियाकलाप सिकाउन बेलायतको क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका छात्रछात्रा आएका हुन्। क्याम्ब्रिजमा रहेको हेल्प सोसाइटीमार्फत आवेदन दिएर विभिन्न १५ देशका छात्र छात्रा यहाँका विद्यालयमा केही सिकाउने उद्देश्य बोकेर आएको बताउँछन्। बक्सटन यहाँ आएर नेपाली कला र संस्कृतिलाई नजिकबाट चिन्ने अवसर पाएको बताउँछिन्। उनले नेपाली नारीले जस्तै तिज मनाएर जात्रामा सहभागी भएको सुनाइन्।
युरोप भन्दा बाहिर निस्केर केही गर्ने सोच बनाएकी उनलाई हेल्पले आकर्षित गर्यो। हेल्पको कार्यक्रमको विषयमा जानकारी पाएपछि उनी नेपाल आएकी हुन्। उनलाई यहाँको ग्रामीण सामुदायिक रहन सहनले लोभ्याएको छ। उनी अझै नेपाल बस्ने रहर नपुगेको बताउँछिन्। ‘समयले साथ दियो भने अझै फेरि पनि आउने कोसिस गर्नेछु’, उनले भनिन्।
भियतनामका छि ठालन इचोकको नारायण निमाविमा पढाइरहेछन्। नेपालप्रतिको आकर्षणले उनलाई यहाँसम्म ल्याएको हो। ‘भियतनाममा पनि राजनीतिक समस्या छ। त्यहाँ पनि केही गर्नुपर्छ तर त्यस भन्दा अघि नेपाल आउन मन लाग्यो।’, ठालनले भने, ‘पर्यटक मात्र बनेर आउनुभन्दा पनि केही गर्ने गरी आउनु ठिक लागेर हेल्पको सम्पर्कमा आएँ।’
केही वर्षदेखि हेल्पको समन्वयमा जिल्लाको पश्चिमी क्षेत्रका विभिन्न गाउँका विद्यालयमा क्याम्ब्रिज पढिरहेका विभिन्न देशका युवा विद्यार्थीले बालबालिकालाई पढाइका अतिरिक्त विभिन्न सिप सिकाउने गरेका छन्। जिल्लाका पश्चिमी क्षेत्रका पर्ने विकट गाउँ हेलम्बु, गुन्सा, भोटेनाम्लाङ, ज्यामिरे, थाङ्पालकोट, इचोक, थाङ्पालधाप, किउललगायतका गाउँका विद्यालयमा विदेशी स्वयंसेवीहरुले अध्यापन गराइरहेका छन्।
विदेशी स्वयंसेवकको माध्यमबाट यहाँका बालबालिकाले केही सिक्ने अवसर पाउन् भन्ने उद्देश्यले चार वर्षदेखि हेल्प नेपालले स्वयंसेवी भित्र्याउन थालेको हेल्पका निर्देशक जिमी लामाले बताए। हेल्पले आव्हान गरेपछि आफूले गर्नसक्ने कामसहित आवेदन आउने र त्यसकै आधारमा छनौट गरेर स्वयंसेवीहरुलाई बोलाउने गरेको लामाले जानकारी दिए। स्वयंसेवकहरुले पढाइका अलावा विद्यालयको अन्य काम पनि गर्ने गरेको लामाले बताए। विभिन्न विद्यालयमा रहेर पढाइरहेका उनीहरु एकै ठाउँमा भेला भएर विकास निर्माणको कामसमेत गर्ने गरेका छन्।
हेलम्बुको तार्तुङस्थित देउराली प्राविमा भेला भएका ३० जना स्वयंसेवकले कक्षा कोठा रङ रोगन, धारा निर्माण र बाटो बनाउन सहयोग गरेका थिए। हरेक पटक आउने स्वयंसेवकले कुनै एक विद्यालयमा भेला भएर आफ्नो अनुभव सुनाउने र विद्यालयको भौतिक काममा सहयोग पुर्याउने गरेको जिमीले बताए। जिमीका अनुसार एक जना स्वयंसेवक आफ्नै खर्चमा तीन देखि पाँच हप्तासम्म विद्यालयमा बस्ने गरेका छन्।
स्वयंसेवकहरुले पढाइका अतिरिक्त अन्य क्रियाकलाप र विद्यालयलाई शैक्षिक सामाग्री समेत दिने गरेको देउराली प्रावि हेलम्बुका प्रधानाध्यापक शम्भुनारायण गुरागाईंले बताए। ‘हेल्पले झण्डै तीनवर्षदेखि २÷३ जना शिक्षिका ल्याएर विद्यालयमा राख्ने गरेको छ,’ उनले भने, ‘विद्यालयमा उनीहरुको अध्यापनले बालबालिकामा अंग्रेजी भाषाको विकासका साथै विद्यालय नियमितसमेत भएको छ।’ उनीहरुले विशेषगरी प्रयोगात्मक शिक्षण गर्ने भएकाले बालबालिकामा सिकाई उपलब्धी भएको उनले बताए। हेल्पले जिल्लाको पश्चिमी गाउँका विद्यालयमा स्वयमेसेवीका रुपमा शिक्षक÷शिक्षिका राख्ने गरेको छ। उनीहरु आफ्नै खर्चले बस्ने, खाने गर्दछन्।