बलात्कारजस्ता गम्भीर मुद्दामा निरन्तर सुनुवाइ राखेर छिटै फैसला गरिदिनू भन्दै आफू मातहतका अदालतहरुलाई आदेश गर्ने सर्वोच्च अदालतले यस्तै एउटा मुद्दाको सुनुवाइ ४ वर्षसम्म पनि गरेको छैन।
नेपाल टेलिकमका अधिकृत यादवप्रसाद घिमिरेले सात वर्षअघि एक पत्रकारलाई बलात्कार गरेको अभियोग लागेको मुद्दा सर्वोच्च आएपछि १८ पटक त्यसको पेशी सरिसकेको छ।
तर, दुई पक्षको बहस अझैसम्म भएको छैन।
आइतबार यो मुद्दाको पेशी न्यायाधीश सुशीला कार्की र देवेन्द्र गोपाल श्रेष्ठको इजलासमा परेको थियो।
अभियुक्त घिमिरे पक्षका वकिल वोर्णबहादुर कार्कीसँग नाता पर्ने भएकाले न्यायाधीश कार्कीले यो मुद्दा हेर्न मिल्दैन।
यसअघि असार र साउन गरी दुई पटकसम्म यो मुद्दा न्यायाधीश कार्कीकै इजलासमा परेको थियो। र, त्यहीकारण सरेको थियो।
न्यायाधीश कार्कीको इजलासमा बाहेक हेर्न नमिल्ने अन्य न्यायाधीशकहाँ पनि यो मुद्दा ६ पटक परिसकेको छ।
सर्वोच्च अदालतमा आएपछि पहिलोपटक सुनुवाइ गरेर आदेश दिएका रामकुमार प्रसाद शाहले पनि यो मुद्दा हेर्न मिल्दैन। तर, उनको इजलासमा दुईपटक यो मुद्दा परेको थियो।
अभियुक्त घिमिरे पक्षकी अर्की वकिल सविता बराल भण्डारीका मामा पर्ने भएकाले न्यायाधीश वैद्यनाथ उपाध्यायले पनि यो मुद्दा हेर्न मिल्दैन। उनको इजलासमा एकपटक मात्रै यो मुद्दा परेको छ।
हेर्न नमिल्ने अर्का न्यायाधीश प्रकाश वस्तीकहाँ पनि उनको मुद्दा तीनपटक परेको थियो।
सर्वोच्च अदालतका कर्मचारीहरु भने यसरी हेर्न नमिल्ने न्यायाधीशको इजलासमा मुद्दा पर्नु संयोग मात्रै भएको बताउँछन्।
साप्ताहिक पेशी सूची कर्मचारीहरुले तयार गर्ने भए पनि त्यही सूचीका आधारमा प्रधानन्यायाधीशले दैनिक पेशी सूची तोक्ने नियम छ।
सर्वोच्च कर्मचारीका अनुसार, पेशी हेरेर मात्रै न्यायाधीशहरुले आफूले हेर्न मिल्ने कि नमिल्ने थाहा पाउँछन्।
तर, अघिल्लो दिन नै प्रधानन्यायाधीशलाई साप्ताहिक पेशीमा परेका मुद्दाहरुमा हेर्न नमिल्ने कुनकुन न्यायाधीश छन् भनेर पेशी व्यवस्थापन शाखाले जानकारी गराउँछ।
नौ पटकसम्म हेर्न नमिल्ने न्यायाधीशकहाँ पर्नु संयोग मान्न नसकिने पीडितपक्षकी वकिल मिरा ढुंगानाले बताइन्।
जिल्ला अदालत कास्कीले १ लाख ५० हजार जरिवाना र ६ वर्ष कैद सजाय सुनाएका घिमिरेलाई पुनरावेदन अदालत पोखराले सफाइ दिएको थियो।
पुनरावेदन अदालत पोखराको फैसलाविरुद्ध महान्यायाधिवक्तको कार्यालयले २०६६ फागुन २५ गते सर्वोच्च अदालतमा पुनरावेदन दिएको थियो।
पुनरावेदन परेको डेढ वर्षपछि मात्रै सर्वोच्चले पहिलो पटक यो मुद्दाको सुनुवाइ गरेको थियो। त्यो बेला झगडिया झिकाउने आदेश दिएपछि यो मुद्दा १८ पटक सरेको छ।
...
पीडित झनै पीडित
आइतबार, साढे ११ बजे पेशीसूची हेरेपछि रोशनी (नाम परिवर्तन) उज्यालो अनुहार एकाएक झ्याप्प निभ्यो। उनको मुद्दा हेर्न नमिल्ने न्यायाधीशको इजलासमा परेछ।
उनी सिधै इजलास गइन्।
न्यायाधीश कार्कीले सोधिन्, ‘को हो तपाईँ? किन आएको?’
‘मेरो मुद्दा यहाँ परेको छ, ४ नम्बरमा,’ रोशनीले जवाफ दिइन्।
‘त्यो मुद्दा त हेर्न नमिल्नेमा गैसक्यो।’
‘थाहा छ मलाई हेर्न मिल्दैन, त्यसैले म यहाँ आएकी सधैँ किन हेर्न नमिल्ने इजलासमै पर्छ मेरो मुद्दा?’
न्यायाधीश कार्कीले मिसिल ल्याउन कर्मचारीलाई अह्राइन्। हेरिन्। र, उपरजिष्ट्रार नहकुल सुवेदीलाई बोलाउन लगाइन्।
‘यो त पुरानो मुद्दा रैछ, त्यसमाथि महिलाको मुद्दा। यति धेरै पटक हेर्न नमिल्नेमा परेछ। अबदेखि पेशी मिलाएर राख्नू,’ न्यायाधीश कार्कीले उपरजिष्ट्रार सुवेदीलाई भनिन्।
इजलासबाहिर अभियुक्त यादव देखिए। रोशनीलाई हेरेर व्यङ्ग्य गर्दै मुस्कुराए। उनी बाहिरिइन्।
‘ऊ त्यसरी गिज्याएर हाँस्छ, मलाई झन् पिडा हुन्छ,’ रोशनीका आँखा भरिए, ‘जस्तो भएपनि फैसला छिटो भैदिए हुन्थ्यो।’
सर्वोच्च आउँदा यादव रोशनी जता जता जान्छिन्, त्यतै चियो गर्दै पुग्छन्। र, त्यसैगरी जिस्काउँछन्।
...
एक महिनाअघि सर्वोच्च अदालतबाट होस्टल फर्किँदा रोशनीको अनुहार अँध्यारो भएको थियो।
आफ्नो मुद्दाको पेशी फेरि सरेकाले उनी दुखी थिइन्।
यही मुद्दामाथिको बहस र फैसला होला भन्ने आसले काठमाडौँको एउटा होस्टलमा बस्छिन्।
आइतबार बिहान ११ बजे सर्वोच्चको त्यही गेटबाट भित्र छिर्दै गर्दा रोशनीको अनुहार उज्यालो थियो।
उनी एक्लै आएकी थिइन्।
‘आज मेरो मुद्दा ४ नम्बरमा परेछ, अब एउटै आस छ, आज पनि हेर्न नमिल्ने न्यायाधीशकहाँ नपरोस्!’ बिहान फोनमा मुद्दाबारे सोध्दा उनले खुसी हुँदै सुनाएकी थिइन्।
रोशनी सर्वोच्च छिर्दै गर्दा दैनिक पेशी सूची आएको थिएन।
आज आफ्नो मुद्दामा सुनुवाइ हुन्छ भन्ने आसले उनी उज्याली देखिएकी होलिन।
यो मुद्दाको फैसला छिटै होस् भनेर कति छटपटिएकी छन् भने शनिबार विदाको दिन पनि साप्ताहिक पेशी हेर्न आएकी थिइन्।
साप्ताहिक पेशी सूची हेरे आफ्नो मुद्दा कति नम्बरमा परेको छ भन्ने थाहा हुन्छ।
पछिल्ला नम्बरहरुमा पेशी परेको पालो नआउन सक्छ। न्यायाधीशहरुले हेर्न नभ्याउने सम्भावना हुन्छ। चार नम्बरमै आफ्नो मुद्दा परेकाले उनी खुसी भएकी थिइन।
७ वर्षसम्म बलात्कारको मुद्दा लम्बिरहेकाले उनलाई त्यो घटना बिर्सन दिएको छैन।
यसअघि पनि हरेकपटक उनी सर्वोच्च आउँदा ‘आज त सुनुवाइ होला’ भन्ने आसले आउँथिन् तर मुद्दा सर्थ्यो।
मुद्दा सर्थेन मात्र, उनलाई फेरि आफू ७ वर्षअघि बलात्कारमा परेको घटना ताजै हुन्थ्यो।
...
खाजा समय सकिएपछि रोशनी अर्को पेशी बुझ्न १३ नम्बर फाँटमा गइन्। असोज २७ गतेलाई परेछ।
‘बैनी यादव घिमिरे आएर हामीलाई कुटौँला झैँ गरे नि,’ फाँटका कर्मचारीले रोशनीलाई भने।
‘म तारेखमा आउने हो कि त्यो (रोशनी)? मैले भनेको कि उसले भनेको हुनुपर्ने?’ भन्दै अभियुक्त घिमिरेले ती कर्मचारीलाई थर्काएछन्।
