किस्ट मेडिकल कलेज काठमाडौंमा एमबिबिएस तेस्रो वर्ष अध्ययनरत धनप्रसाद गुरूङ शनिबार माइतीघरबाट बानेश्वरसम्म पुग्दा थाकिसकेका थिए। हिँडाइ विस्तारै र थोरै भए पनि रापिलो घामले शरीमा थकाइको महसुस भएको रहेछ।
प्लेकार्ड हातमा बोकेर सडकपेटीमा शरीर बिसाए। वरिष्ठ चिकित्सक गोविन्द केसीको भाषण सुन्न उनी हतारिरहेका थिए।
‘गोविन्द सरको माग जायज भएकैले म जुलुशमा आएको हुँ,’ गुरूङले भने, ‘मलाई अरू को के भन्नेसँग सरोकार भएन।’
अख्तियार दुरूपयोग अनुसन्धान आयोगका प्रमुख आयुक्त लोकमानसिंह कार्कीविरूद्ध व्यवस्थापिका संसदमा महाअभियोग प्रस्ताव दर्तापछि तरंगित भएको राजनीतिक परिस्थितिबीच सोलिडारिटी फर गोविन्द केसी अलाइन्सले सांसद र नेतालाई खबरदारी गर्दै माइतीघरबाट बानेश्वरसम्म दबाबमूलक जुलुश निकालेको थियो।
संख्या कम तर प्रदर्शित नारा तथा हात–हातमा बोकिएका प्लेकार्डहरूले राजनीतिक नेतृत्व, सांसद र भ्रष्टाचारविरूद्ध खबरदारी गर्थे। कार्कीमाथिको प्रस्तावलाई आम मान्छेले ‘स्वागत’ गरिरहँदा राजनीतिक नेतृत्व तथा सांसदले के गर्लान् भन्ने संशय जुलुशमा सहभागीको थियो। त्यहीकारण जुलुशमा आक्रमक नारा व्यापक बन्दैथिए।
लोकमान प्रकरणमा अनिर्णीत मुलुकको पहिलो पार्टी नेपाली कांग्रेसलाई एउटा नाराले गिज्याइरहेको थियो। ‘घाम हँसियाले खोले मुख, अझै चुप हरियो रूख’ सहभागीले नारा लगाउँदा सडकपेटीमा हिँडिरहेका बटुवाले मन्द हाँसो छुटाइरहेका थिए।
तर, सुन्नेहरूको कमी थियो। सांसद सुरेन्द्र चौधरी र विश्लेषक मुमाराम खनाललगायत औंलामा गन्न सकिने केही नेताहरू जुलुशमा थिए।
जुलुशमा सहभागी चन्द्रा कार्कीलाई संसदमा दर्ता भएको महाअभियोग प्रस्ताव पारित भएको सुन्ने चाहना छ। तर, राजनीतिक नेताले यति हिम्मत नगर्लान् कि भनेर उनलाई विस्मात परेको छ। ‘लोकमान गलत हुन्, भ्रष्ट हुन् तर के गर्ने बोल्ने नेता कोही छैनन्,’ कार्कीले भनिन्, ‘पहिले तिनै नेताहरूले ठिक भनेर ल्याएका हुन्, अहिले के भनेर हटाउलान् र?’
जुलुशको अग्रपंक्तिमा भादगाउँले टोपी, चश्मा र ज्याकेटधारी एक युवा सिधा उभिएर हिँडिरहेका थिए। छातीमा ‘लोकमानसिंह कार्की’ लेखिएको कागज टाँसका थिए। दुई हातले एकदमै सुरक्षितसाथ एउटा घैंटो बोकेका थिए। घैंटोमा लेखिएको थियो, ‘लुटतन्त्र।’
खासमा ती युवालाई कार्की र त्यो घैंटो ‘लुटतन्त्र’को प्रतीक मानिएको थियो। त्यो घैंटो बानेश्वर लगेर फोरिएको थियो। ‘अख्तियार प्रमुखलाई महाअभियोगबाट हटाएपछि लुटतन्त्र अन्त्य हुन्छ, लुटतन्त्र अन्त्य होस् भनेर यो घैंटो फुटाइएको हो,’ सहभागीले घैंटोको परिचय खुलाउँदै भने।
‘लुटतन्त्र कहिलेसम्म, लोकमान जहिलेसम्म’, नारा नयाँ–नयाँ लगाइँदै गए। ‘आँट गर ६०१, जनता तिम्रो साथमा छन्’, नाराले सांसदहरूलाई घचघच्याउँदै थियो।
नारा घन्किइरहँदा वरिष्ठ चिकित्सक गोविन्द केसी मुहारमा नयाँ अनुभूतिसाथ जुलुशको मध्यमागमा हिँडिरहेका थिए। ‘नेपालमा कुशासन, भ्रष्टाचार र गैरजिम्मेवारीपन बढेको छ, लोकमानले सुसंगठित ढंगले भ्रष्टाचारलाई मौलाउन दिएका छन्, टंगालबाट समानान्तर सत्ता चलाइरहेका छन्,’ केसीले संक्षिप्त प्रतिक्रियामा भने।
‘नेपाली अब जाग्नेछन्, भ्रष्टाचारी भाग्नेछन्’, नारा लाग्दा जुलुशमा सहभागी युवाहरू जोशिलो भएर ठूलो आवाजले साथ दिइरहेका थिए। ‘हाम्रो स्वास्थ्य हाम्रै हातमा, डाक्टर केसी हाम्रो साथमा’, ‘सांसदहरू होसियार, क्यान्सर हो यो भ्रष्टाचार’, लगायत नारा प्रदर्शन हुँदैगए।
वरिष्ठ चिकित्सक केसीले आफ्नो चौथो सत्याग्रहबाटै लोकमानसिंह कार्कीले भ्रष्टाचारमा साथ दिँदै आएको बताएका थिए। उनले आफ्नो आठौं सत्याग्रहमा कार्कीलाई महाअभियोग सिफारिस माग गरेका थिए।
महाअभियोग सिफारिसपछि थोरै विधिको शासन र कानुनी राज्यको अनुभूति डा. केसीले गरेका छन्। ‘संसद भनेको जनताको आस्थाको केन्द्र हो, लोकमानको दरबार हैन,’ जुलुशलाई सम्बोधन गर्दै केसीले भने, ‘संवैधानिक निकायको प्रमुखले सर्वोच्च अदालतको निर्णयलाई कुल्चिने, हुलहुज्जत गर्ने हैन।’
डा. केसीले कार्कीलाई महाअभियोगबाट हटाएर मात्र पनि नपुग्ने बताए। उनले भने, ‘लोकमानले आफूले गरेका कुकर्मको सजाय पनि पाउनुपर्छ।’
केसीले प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल त देखावटी प्रधानमन्त्री मात्र भएको बताए। ‘खासमा पुष्पकमल दाहाल देखावटी प्रधानमन्त्री हुन्, समानान्तर सत्ता त लोकमानले चलाइरहेका छन्,’ केसीले भने, ‘यस्तो हुँदा पनि जनप्रतिनिधिको संस्था मौन बस्ने हो भने एक दिन लोकतन्त्र अन्त्य हुन्छ, लोकमानतन्त्र स्थापित हुन्छ, त्यसैले यिनलाई हटाउनुपर्छ।’
डा. केसीका अनुसार स्वास्थ्य र शिक्षा क्षेत्रमा राजनीतिक दल र माफियाहरूले जति हस्तक्षेप गरिरहेका थिए, लोकमानले त्यसको चार गुणा बढी हस्तक्षेप गरेका छन्, सुशासन हैन, कुशासन बढाएका छन्। त्यसैले, सुशासन स्थापनाका निम्ति सत्याग्रहमै महाअभियोगको माग गरेर कार्कीविरूद्ध लाग्नुपरेको डा. केसी बताउँछन्।
सांसद चौधरीले सत्यको बाटो अनुशरण गर्ने व्यक्तिहरू कहिले पनि आत्तिन नहुने बताए। ‘सत्यको जित एक दिन भएरै छोड्छ, त्यसैले सत्यमा हिँड्नेहरू आत्तिन हुँदैन,’ चौधरीले भने, ‘लोकमानविरूद्धको महाअभियोग संसदबाट पारित हुँदै छ।’
लोकमानलाई अब कुनै पनि शक्तिले जोगाउन नसक्ने चौधरीले बताए। उनले लोकमान हटाउने यो महाअभियानलाई छिटो समर्थन गर्न आफ्नै दललाई सुझाए। ‘यो निर्णय गर्न जुन दलले ढिलो गरिरहेका छन्, लोकमानलाई हटाउने ऐतिहासिक निर्णय गर्नबाट उनीहरू बञ्चित हुँदैछन्,’ चौधरीले भने।
.JPG?1477127941554)
.JPG?1477127965579)
.JPG?1477127980603)
.JPG?1477127994969)
.JPG?1477128007761)
.JPG?1477128023471)
.JPG?1477128038688)
.JPG?1477128052657)
.JPG?1477128065224)
.JPG?1477128080785)
.JPG?1477128093304)
.JPG?1477128110969)
.JPG?1477128125785)
.JPG?1477128138345)
.JPG?1477128150817)
तस्बिरहरू : नारायण महर्जन/सेतोपाटी
