एमाओवादी अध्यक्ष पुष्कमल दाहाल (प्रचण्ड)ले सहमतिका आधारमा संविधान निर्माण गर्दा सकभर सबैलाई मिलाएर लैजाने कोशीस गर्दा कुनै दल वा नेता विशेषले नमाने छुट्न सक्ने बताएका छन्।
आफ्नै निवास लाजिम्पाटमा शुक्रबार पत्रकारहरूसँग कुराकानी गर्दै प्रचण्डले भने, ‘संविधान बनाउँदा सकेसम्म आफ्नो नेतृत्वमा रहेको ३० दलीय गठबन्धनलाई सामूहिक ढंगले मिलाएर लैजान मेरो कोशीस रहन्छ,’ उनले भने, ‘केही गरी कुनै दल र नेता विशेषलाई त्यो सहि लागेन र अलग बस्छु भन्छन् भने सबै नरहन पनि सक्छन्।’
पछिल्लो समय देखिएको राजनीतिक घटनाक्रमबाट ३० दलीय गठबन्धनभित्रकै कतिपय मधेसवादी र आदिवासी जनजाति पक्षधर दलका नेताहरुले प्रचण्डको कार्यशैलीमा असन्तुष्टि व्यक्त गर्दै छुट्टै आन्दोलनको धम्की दिइरहेका छन्।
गठबन्धनभित्र देखिएको विवाद तर्फ संकेत गर्दै उनले भने, ‘एउटै पार्टीभित्र त विभिन्न पक्ष र प्रवृति छ भने फरक विचार बोक्ने दलहरुबीच मतभेद हुनु ठूलो कुरा होइन,’उनले भने, ‘मेरो दायित्व भनेको प्रमुख दलका प्रमुख भएको हैसियतले सकेसम्म सबैलाई मिलाएर लानु हो।’
वैशाख ७ गते भएको तीन दलको बैठकमा मिडियामा आएजस्तो कुनै विषयमा सहमति नभएको उल्लेख गर्दै प्रचण्डले भने, ‘हामीहरुबीच सहमतिकै आधारमा संविधान निर्माण गर्ने सहमति भएपनि कुनै विवादित विषयमा ठोस सहमति भएको छैन।’
संघीयताको विवाद थाती राखी अरू विषयलाई प्रक्रियामा अघि बढाउने वा राज्य पुर्नसंरचनाको विषय संघीय आयोगलाई दिएर बाँकि संविधान निर्माणको कुनै औचित्य नभएको पनि उनले बताए।
मुलुकप्रतिको दायित्व बोधका कारण आफूले विवादित विषयमा विभिन्न विकल्पहरु अघि सारेको उल्लेख गर्दै भने, ‘संघीयताको विषयमा अहिले कुरा मिल्दैन भने संविधानको प्रारम्भीक मस्यौदामा सत्तापक्षले पेश गरेको ७ प्रदेश र आफूहरूले अघि सारेको १० प्रदेशलाई अनुसूचीमा राखी जनतामाझ राय संकलनमा लगेर पनि सल्टाउन सकिन्छ।’
‘दलहरुबीच अहिले पनि सहमतिको सम्भावना छ,’ दाहालले भने, ‘कुनै सहमति नभएको अवस्थामा यदि १७ गतेभित्र पनि सहमति नभए आफूहरु त्यो दिन बस्ने संविधानसभाको बैठकमा अनुपस्थित हुन्छौ।’
उनले दलहरुको प्रयासका बाबजूद १७ गतेभित्र सहमति हुन सकेन भने पनि सभाध्यक्षले प्रक्रियालाई रोकी सहमतिका लागि थप बल गर्नु नै बुद्धिमानी हुने बताए।
त्यसका बाबजूद सत्तापक्षले सभाध्यक्षले बिहिबार बताएको कार्यसूची अनुसार संविधान निर्माणको प्रक्रिया सहमति विना नै अघि बढाए त्यसले मुलुकको राजनीतिमा समाधान हैन फेरि नासूर बनाई १० औं वर्ष कचिंगल गराउँने बताए।
‘विगतमा भएको विस्तृत शान्ति सम्झौंताको हस्ताक्षरकर्ताको हैसियतले हतियार व्यवस्थापनदेखि सेना समायोजनमा आफूले चाहँदैमा जे पनि हुन्थ्यो,’ दाहालले भने, ‘अहिले तेस्रो स्थानमा झरेको दलको नेता र संविधानसभामा कमजोर उपस्थितिमा आफू एक्लैले चाहेर समस्या समाधान हुँदैन।’
उनले हरेक विषयमा प्रचण्डलाई दोष थोपारेर कहिले प्रचण्डले सहमति तोड्यो भन्ने, कहिले कमजोर भयो भन्ने, कहिले सहमति गरी संविधान बनाएन भन्ने मिडियाबाजीले प्रचण्डको इतिहास नै मेटाउने षडयन्त्र हुन लागेको बताए।
‘बिभिन्न पक्षले प्रचण्डले चाहेमा सहमति हुन्छ भन्ने प्रचार रहेकोबारे स्पष्ट पार्दै भने, ‘यदि कसैलाई त्यस्तो लाग्छ भने कांग्रेस र एमालेले लत मिलाउ भनेर मलाई चाबी सुम्पिउन म दुई घण्टामा नै सबै विवाद मिलाएर संविधान बनाइदिन्छु।’
उनले सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोग ऐनका विषयमा सर्वोच्च अदालतले गरेको फैसलाले एमाओवादी भन्दा कांग्रेस, एमाले, नेपाली सेना, प्रहरीका मानिसहरुलाई बढी पिरोलेको दाबी गरे।
‘यदि द्धन्द्धकालका घटनालाई लिएर कसैमाथि कारबाही अघि बढाउने हो भने मारिएका १७ हजार मध्ये १२ हजार राज्यको तर्फबाट मारिएका छन, बलत्कार र बेपत्ता पार्ने काम पनि राज्यबाटै बढी भएको छ। यसले कांग्रेस, एमाले, सेना र पुलिसका मानिस सबैलाई तान्छ,’ उनले भने।
सत्य निरुपणको तथा मेलमिलापको विषयमा जति टुक्रामा विभाजित भए पनि सबै माओवादी घटक एक ठाउँमा आउने बताउदै प्रचण्डले भने, ‘हामी पर्छौ कि पर्दैनौ भन्ने विषय महत्वपूर्ण हैन यो शान्ति सम्झौता र अन्तरिम संविधानमा भएको व्यवस्थाको आधारमा हो। हामीलाई त त्यही कुरामा जेल हाले तु हिरो भएर आइहालिन्छ। तर शान्ति प्रक्रिया विथोलियो भने मुलुकमा के हुन्छ?,’ उनले भने।
उनले बेलायतमा पक्राउ परेका कुमार लामा एमाओवादी नभएर नेपाली सेनाको व्यक्ति भएको र सर्वोच्चको कारण थुप्रै कुमार लामा र कांग्रेसका शेरबहादुर देउवालाई समेत तान्ने बताए।
पछिल्लो समय बालकृष्ण ढुंगेल र अग्नी सापकोटाका मुद्दा ब्यूँताएर राज्यले एमाओवादीलाई धम्क्याउने कोशिस गरेको उनले आरोप लगाए।
