एमालेले केही वर्षअघि साधारण सदस्यबाटसमेत निस्कासित गरेका नेता राधाकृष्ण मैनालीलाई पार्टी केन्द्रीय कमिटीमा मनोनयन गरेपछि भनेका छन् : यसपटक खोला मात्र फर्किएन खोलामा पुलै हालेर मलाई फर्काए।
पार्टीले वक्तव्य निकालेको जानकारी पाएपछि उनले भने– ‘बाह्र वर्षपछि खोलो फर्किएको छ।'
त्यो कसरी? सेतापाटीको प्रश्नको जवाफमा मैनालीले थपे– ‘पहिले बाह्र वर्षमा खोलो फर्किन्छ भन्थे। मेरो हकमा भने पहिले त्यही खोलाले बगायो अहिले त्यही खोलामा पुल हालेर फर्कायो।'
स्थायी कमिटीको बैठकले आइतबार पार्टी विधानको धारा ६७ (४) को व्यवस्था अन्तरगत मैनाली र विजय सुब्बालाई केन्द्रीय कमिटीको सदस्यमा मनोनयन गर्ने निर्णय गरेको हो।
ऊबेला आफूलाई पार्टीले हटाए पनि आफूले पार्टी चाहिन्न नभनेको उल्लेख गर्दै मैनालीले पार्टीगत व्यवस्थाबारे पनि टिप्पणी नगरेको बताए।
झापा आन्दोलनका सहयात्री केपी शर्मा ओली पार्टी अध्यक्ष बनेपछि उनलाई सँगै काम गर्न आग्रह गरेका थिए। ‘मैले सँगै काम गर्दिन भनेको थिइनँ,' उनले भने– ‘उहाँले सम्मानजनक जिम्मेवारी दिइने भन्नु भएको थियो। मेरो केही माग छैन।’
‘यो निर्णय स्वागतयोग्य हो, म समर्थन गर्छु र आफ्नो अनुभवलाई प्रयोग गर्छु,' उनले भने।
मैनालीलाई २०५९ पार्टी सदस्यता समेत नरहने गरी निस्कासन गरेको थियो। त्यतिबेला उनले लेखेका केही लेखका कारण पार्टी निस्कासनमा परेका थिए।
त्यसको डेढ वर्षपछि तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले ‘कु' गरी सेनाको बलमा सरकार बनाएपछि स्वतन्त्र नागरिकका रुपमा उनलाई मन्त्री बनाएका थिए।
'राजाले समस्याको समाधान गरौं भनेर पार्टीभन्दा पनि समस्या समाधानका निम्ति गएको थिएँ।'
पार्टीमा विमति गर्यो भनेर, दुई चारवटा लेख लेखेको थिएँ। त्यसैले हटाइएको थियो।
आफैं निर्माण गरेको पार्टीले आफैंलाई पार्टीमा ल्याएको भन्दा अनौठो अनुभूति भने उनलाई भएको छ। ‘अलिअलि खुसी अलिअलि असजिलो हुने रहेछ,' उनले भने– ‘आर्फैले गठन गरेको पार्टीमा प्रवेश गरेको भन्दा अनौठो लाग्ने रहेछ। आफूलाई आफ्नै आफ्नै घरमा भित्र्याएजस्तो पनि भइरहेको छ। यो मीठो र नमीठो अनुभूति भएको छ।'
एमालेका अध्यक्ष रहिसकेका लोकप्रिय वामपन्थी नेता मनमोहन अधिकारी नेतृत्वको पूर्व कोशी प्रान्तीय कमिटीबाट २०२५ साल पार्टी सदस्यता लिएका मैनाली पछि २०२८ सालका झापा विद्रोहमा संलग्न नेतामध्ये एक थिए।
मैनाली बीचमा एमाओवादीमा पनि प्रवेश गरेका थिए। त्यतिबेला एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले सहकार्य गर्न र कमिटीमा बस्न आग्रह गरेका थिए। उनलाई पार्टीमा प्रवेश गराउँदा नेकपाको गठनदेखि झापा विद्रोहसम्मलाई जोड्ने कडीका रुपमा उनलाई प्रस्तुत गरिएको थियो।
पार्टी प्रवेश गरेको पाँच/छ महिनापछि एकाएक उनलाई सल्लाहकार कमिटीमा राखिएको समाचार उनले थाहा पाए। आफूलाई सोध्दैनसोधी यसमा राखेकोमा उनले आपत्ति प्रकट गरे। त्यसपछि उनी कहिल्यै बैठकमा गएनन्। ‘पार्टीको महाधिवेशनमा भाग लिन हेटौडाबाट अध्यक्ष प्रचण्डले टेलिफोन गर्नु भएको थियो,' उनले भने– ‘त्यो बेला भाग लिन गएको भए पनि कार्यक्रम सकिएपछि मात्र पुग्ने थिएँ।'
‘कमिटीमा बसेर मैले कुनै योगदान गरिनँ,' उनले भने– ‘उनीहरूले मलाई कुनै वैठकमा पनि बोलाएनन्। म जाँदा पनि गइनँ।'
आफू आदर्शले राजनीतिमा तानिए पनि पार्टीहरू बलियो हुँदै गएपछि आदर्श कमजोर हुँदै गएको उनको टिप्पणी छ। ‘राजतन्त्र गएपछि गणतन्त्र आए पनि दलहरूले राम्रो गर्न सकेका छैनन्,' उनले भने– ‘राजनीतिक इमानदारी ‘एनिहाउ (जसरी होस्) काम चलाउ' भनेजस्तो छ।'
विपक्षीको अभिव्यक्ति हतास मनस्थिति
पार्टी स्थायी कमिटीको बैठकले शनिबार राजधानीमा विपक्षी मोर्चाका नेताले लगाएको आरोपलाई निराधार बताएको छ।
एमालेलाई चाहिएको पार्टी होइन कांग्रेसमा घुसे हुन्छ भन्ने टिप्पणी एमाओवादी अध्यक्ष दाहालको थियो। ‘विपक्षी मोर्चाका नेताहरूद्वारा हाम्रो पार्टीका विरुद्ध लगाइएका निराधार लाञ्छना तथा पार्टी नेतृत्वका विरुद्ध गरिएको गालीगलौजलाई हतास मनस्थितिको उपजका रूपमा विश्लेषण गरेको छ,' वैठकपछि जारी विज्ञप्तिमा भनिएको छ।
‘यस्ता गैरजिम्मेवार अभिव्यक्ति र क्रियाकलापबाट रत्तिभर विचलित नभई संवाद र सहमतिको प्रयाशलाई जारी राख्दै छिटोभन्दा छिटो संविधान निर्माण गरी परिवर्तनका उपलव्धिलाई संस्थागत गर्ने सुनिश्चितताका लागि सबै खाले पहललाई अगाडि बढाउने निर्णय गरेको छ,' विज्ञप्तिमा भनिएको छ।
विज्ञप्ति अनुसार, एमाले स्थायी समितिका जारी बैठकमा विपक्षी मोर्चाले शनिबार काठमाडौंको खुल्लामञ्चमा गरेको सभा र त्यसका नेताहरूका अभिव्यक्तिहरू, संविधानसभाको स्थगित बैठकलाई अगाडि बढाउने तथा संविधान निर्माणको राष्ट्रिय अभिभारालाई सम्पन्न गर्ने लगायतका बिषयमाथि गम्भीर छलफल भएको थियो।
