पछिल्लो समय चितवन साहित्यमा निकै उर्बरभूमि बन्दै गइरहेको छ। हुन त यसअघि पनि चितवन साहित्यमा अगाडिनै थियो।
चितवनको साहित्यले मदन पुरस्कार समेत हात पारेका छन्। हालै मात्र प्रकाशित भएको चितवनका कवि सुमन घिमिरेको आख्यान 'मौनताले' पाठकको मौनतालाई तोडिदिएको छ।
पहिले कविताका माध्यमबाट चितवन जन्मिएका कवि सुमन घिमिरे हालै प्रकाशित भएको उनकै आख्यान 'मौनता'ले सफल आख्यानकार का रुपमा देश भरि नै चिनाउन सफल भएको छ ।
देशै भरि उपन्यास 'मौनता'को चर्चा चलि रहँदा आफू 'मौनता'नपढी बस्नै सकिन आख्यानकारकै हातबाट 'मौनता' लिएपछि सरासर घरमा आएर 'मौनता'भित्र पस्न खोजेँ। त्यही रमाएँ, कतै रोएँ अनि कतै माया प्रेम, मिलन , बिछोड़ र त्यो भन्दा पनि आख्यानमा सामाजिक बिषयवस्तुलाई जीवन्त पाएर।
समाज भित्रको मानविय संवेदनालाई सचित्र उतार्ने प्रयास गरेको पाएँ। समाजकै कथा वस्तुको एउटा प्रतिविम्बको रुपमा लिएँ।
गोर्खा पब्लिकेसनले प्रकाशन गरेको 'मौनता'भित्र दुई सय छब्बीस पेज रहे पनि कथा वस्तु निकै चाख लाग्दो भएकै कारण मलाई छोटो लाग्नु स्वाभावि हो। तर उक्त आख्यान भित्र जे हुनु पर्ने हो त्यो सबै कुरा पनि छ।
फिल्मी तरिकाले सुरू भएको आख्यानमा अर्पणलाई मुख्य पात्रको रुपमा उभ्याएर आइटी सम्बन्धि टेक्नोलोजीको ज्ञान बर्णन गरिएको छ। अर्पण कै माध्यमबाट र समय पैसा र सम्बन्धलाई नचिनेर आफ्नै कारणले आफैं धोका खाएकी शिला पात्रलाई सवाल र सक्षम बनाउन पनि उत्तिकै ठूलो भूमिका खेलेको छ।
विदेशमा रहेका आफ्ना पतिलाई भ्रममा राखेर आफू आख्यानमा खलनायकका रूपमा रहेको पात्र सुबिनसँग आफ्नो यौवन धन सुम्पिएर धोका पाएकी निरूलाई सुबिनको पन्जाबाट छुटाएर अफिसको सम्पूर्ण जिम्मेवारी बहन गर्न सक्ने बनाउँछ, त्यो भन्दा पनि आफ्नो गल्तीको बोध गर्न सक्नेसम्म बनाउँछ।
समाजमा धेरै थरिका मानिसहरु हुन्छन् कोही सेवामा बिलिन हुन्छन् कोही पैसा र समाजको भड्किलो बाटोमा हिड्ने जाँड, रक्सी खाएर परिवारलाई घर न घाटसम्म पुर्याउने पात्र हुन्छन् त्यस्तै यो आख्यान भित्र पनि यो कथालाई आख्यानकारले रानी पात्रको घर समावेश गरेका छन्।
वास्तवमा यहाँ नेर पनि आख्यानकारले वास्तविक कथालाई लिएर पाठकको मन तान्न्ना सफल बनेका छन्, जाँड, रक्सी, जुवाले सम्पत्ति सकिएपछि पैसासँग छोरीलाई सम्झौता गर्ने पुरूष रहेको कुरा यथार्थ चित्रण पनि गरेका छन्।
विदेशमा परेको बाध्यता रहर दुःख र सुखले निम्त्याइएको दुःखलाई चित्रण गरिएको छ भने कतै आख्यानकारले पुरूष पात्रलाई, महेश पात्रको रुपमा उभ्याएर ठूलो र महान बनाउन पनि खोजेका छन्।
उक्त पात्रको माध्यमबाट पुरुषलाई धैर्यवान, सहनशिलता र साहासको प्रतिमूर्तिको रुपमा देखाएका छन्। नारीले आफ्नो चरित्र आफैं हत्या गर्न सक्छे त्यसमा समाज र कुनै पुरुषको दोष बिना नै आफू हदैसम्म पार गर्न सक्छे भन्ने पाठकलाई दिन खोजिएको छ। सोसँगै नारीको मन कुनै दिन परिवर्तन हुन सक्छ गल्तीको महसुस गर्नसक्ने पनि हुन सक्छन् भन्ने कुरा शिला पात्रद्वारा दिन खोजिएको छ।
आख्यान भित्र भिन्न भिन्न कथालाई समेटिएको छ। जहाँ नारीलाई कमजोर सम्झिएर फाइदा लिने पुरूषहरू पनि देखाइएको छ। नारीले चाहेको खण्डमा जस्तो सुकै सामाना गर्न सक्छे भन्ने कुरा उठान गर्न पनि खोजिएको छ। 'मौनता' भित्र पुरूषलाई माथिनै राखे पनि पुरुषका कैयौ कमीकमजोरीलाई औल्याइएको छ।
पुरूषले जस्तो सुकै अवस्थामा पनि आफ्नो जिम्मेवारी बहन गर्न सक्छ भन्ने कुरा आख्यानका पात्र महेसद्वारा पुष्टी गरेका छन्। नेपालबाट आएकि एक्ली चेली सम्झेर आफू नखाएरै पढायो र, श्रीमतीसम्म पनि स्वीकार्यो मान इज्जत, पैसा सबै कमाउनेसम्म बनाइदिन्छ पछि उसैबाट तिरस्कृत बन्छ, पाखण्डी बन्छ घृणित बन्दा पनि छोराको भविस्यलाई हेर्दै सम्बन्ध बिच्छेद हुँदासम्म शिलाको जीवन उकासिरहेको हुन्छ।
'मौनता'भित्रको प्रेम प्रसङ्गले आख्यानलाई रोचक बनाएको छ।
अर्पण र रानीको छुट्टिएको प्रेम कहानी पछि फेसबुकको माध्यमबाट समर्पण र मौनतालाई जन्माएर संयोगवस भेट गराउँछन्।
आख्यान बियोगात्मक रुपमा बिट मारेको भए त्यति रोचक नहुने थियो यो आख्यानकारको कला र चलाखीपन पनि हो।
विदेशको कथा जोडिसकेपछि बिदेशमा नेपालीले भोग्नु परेको पिँडाको थोरै प्रसङ्ग बढाएको भए विदेश प्रतिको मोह नेपालीको थोरै कम हुन्थ्यो कि भन्ने मात्र हो।
आख्यानको सुरूमै अर्पण पात्रको माध्यमद्वारा बिदेशमा भन्दा स्वदेशमा धेरै राम्रो छ गर्न सके स्वदेशमा केही गर्न सकिन्छ भन्ने कुरा दर्साए पनि अन्त्यमा अर्पण र रानीलाई आख्यानमा विदेश नै गएको देखाईदिँदा कलिक खल्लो महसुस भएको छ।
बिदेशमा कैयौ नेपाली छन्। जो सुखले भन्दा अभावले बाँचेको र नेपालीले पाएको पीडाहरु धेरै रहेको र विदेशभन्दा स्वदेश नै ठीक रहेको आफ्नो मातृभूमि प्यारो हुने कुरा देखाएर रानी र अर्पणलाई नेपालमै रोक्न सक्नुपर्थ्यो। आख्यानमा नारीलाई निकै गिराएको देखिन्छ शिलापात्रका माध्यम द्वारा त्यो पनि अलिकति कम गरेको भए हुन्थ्यो। जे होस् गल्तीको महसुस भने गराएको छ आख्यानले।
वास्तवमा ‘मौनता’ निकै रोचक घतलाग्दो आख्यान छ समाजमा रहेका बिकृति,विदेशप्रतिको मोह बिदेशमा भोगेको जीवनशैली माया,प्रेम,मिलन, बिछोडको आदि ब्याख्या गरिएको छ ।
रामकृष्ण अनायास
कविडाँडा
Paudelramkrishna6@gmail.com
