भारत भ्रमणमा रहेका एकीकृत नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी माओवादीका अध्यक्ष पुष्पकमल दहाल ‘प्रचण्ड’ले नेपालमा जारी धर्मान्तरण र ‘इसाइ’ जनसंख्यामा भएको बृद्धिप्रति चिन्ता जनाएका छन् ।
‘यो कुरा नेपालीहरूले पनि मलाई जानकारी गराएका छन्, मेरा आफ्नै पनि केही अनुभव छन् र त्यसबारे म गम्भीर रूपमा ध्यान दिनेछु,’ चारदिने भ्रमणमा शनिबार दिल्ली पुगेका प्रचण्डले भारतीय जनता पार्टीका अध्यक्ष राजनाथ सिंहसँग व्यक्त गरेको
प्रतिबद्धताको हवाला दिदै एक जानकार सुत्रले सेतोपाटीलाई भन्यो ।
सिंहले नेपालमा इसाइकरण जारी रहेको अनि हिन्दुहरूबिरुद्ध षड्यन्त्र भइरहेको भन्दै त्यसलाई रोक्न प्रचण्डसँग आग्रह गरेका थिए । प्रचण्डले धर्मकै नाममा कुनै व्यापार हुन नहुने आफ्नो धारणा व्यक्त गदै सिंहलाई आश्वस्त पार्ने कोशिश गरे ।
शनिबार प्रचण्डको सम्मानमा सिंहले दिएको रात्रिभोजका अवसरमा दुईजनाबीच करिब ४५ मिनेट वार्ता भएको र त्यसमा प्रचण्डले भारतसँगको सम्बन्ध चीन या अन्य मुलुकहरूभन्दा बेग्लै धरातलमा रहेको मान्यता पनि व्यक्त गरे ।
‘नेपाल र भारतमा जुनसुकै दल सत्तामा आए पनि त्यहाँ प्रजातान्त्रिक पद्धति बलियोसँग स्थापित हुनु पर्छ भन्ने हाम्रो दलको मान्यताको सेरोफेरोमै प्रचण्डजीसँग वार्ता भयो,’ सिंहले सेतोपाटीसँग भने । कुन मान्छेहरू कतिखेर के सुन्न चाहन्छन्, त्योअनुसार बोली फेर्न सिपालु प्रचण्डले उनीभन्दा बढी हिन्दुवादीका रूपमा आफुलाइ प्रस्तुत गरेर सिंहलाई छक्कै पारेको सुत्र बताउँछ ।
सिंहले निरन्तर रूपमा नेपाल हिन्दु राष्ट्र हुनुपर्ने, जातीयतामा आधारित राजनीति या राज्य पुनर्संरचनामा जान नहुने अडानका साथ गणतन्त्र या राजतन्त्रबारे निरपेक्षता अपनाउदै आएका छन् । ‘तर, मैले हिजो ती मुद्दामा प्रवेश नै नगरी खाली नेपालमा प्रजातन्त्रको स्थायीत्व र छिट्टै निर्वाचनको पक्षमा कुरा गरेँ,’ सिंहले भने । उनले भारतको विगत सात वर्षको नेपाल नीति पूर्णतः असफल भएको भन्दै त्यसको समीक्षाको वकालत गर्दै आएका छन् ।
सिंहले प्रचण्डलाई भेट्नुअघि नेपालस्थित भारतीय राजदुत जयन्त प्रसादले भाजपा अध्यक्षलाई नेपालको परिस्थिति र माओवादी सम्बन्धमा भारतीय सरकारी अडानबारे ‘ब्रिफिङ’ गरेको बताइन्छ । हेटौंडा सम्मेलनपछि माओवादी दल र अझ खासगरी प्रचण्डले भारतविरोधी अडान छोडेको, असारमा चुनाव हुन नसके पनि मंसिरमा चुनाव हुँदा माओवादीले नै जित्ने सम्भावना बढी रहेको, नेपाली कांग्रेसलगायत अन्य दलहरू कमजोर हुँदा भारतले माओवादीहरूसँग नै काम गर्नुपर्ने अवस्था रहेको विश्लेषणका साथ प्रचण्डको यो भ्रमणलाई भारत सरकारले प्राथमिकता दिएको देखिन्छ । दिल्ली जानुभन्दा करिब एक साताअघि मात्र प्रचण्ड चीन भ्रमणबाट फर्केका थिए ।
भारत सरकार ‘नेपालमा बढ्दो भारत विरोधी गतिविधिबारे चिन्तित रहेको र त्यो पुरानो सामन्ती पद्धतिद्धारा प्रभावित ‘माइन्डसेट’ का कारण अद्यावधि रहेको माओवादी विश्लेषणलाई भारत सरकारले ‘स्विकारेको’ धारण पनि भाजपामा छ ।
नेपालमा चीनका ‘गतिविधि र संलग्नता’ बढेकामा भाजपाले चिन्ता व्यक्त गरेपछि प्रचण्डले खुला सिमानासाथै लामो ‘ऐतिहासिक र सांस्कृतिक’ सम्बन्ध रहेको भारतको विकल्प चीन या अन्य कुनै पनि मुलुक हुन नसक्ने बताए ।
राजनाथ सिंहले किन प्रचण्डलाई आमन्त्रण गरे भन्नेबारे दुई छुट्टा–छुट्टै तर्क छन् । सन् २००८ मा प्रचण्ड प्रधानमन्त्री भएको बेला भाजपा विदेश विभाग संयोजक विजय जोली नेपाल आई पार्टीका तर्फबाट सरकारको सफलताको कामना गरेको र माओवादीभित्र विदेश मामिला हेर्ने कृष्णबहादुर महरामार्फत माओवादी पार्टीसँग सम्बन्ध बनेपछि शिष्टाचार स्वरूप रात्रिभोज आयोजना गरिएको बताइन्छ । जोलीले नै उक्त कार्यक्रमका लागि विशेष पहल गरेको पार्टी सूत्रको भनाइ छ ।
दोस्रो, भारतको नेपाल नीतिका कटु आलोचक रहिआएका राजनाथ सिंहले केही महिनाअगाडि प्रमुख प्रतिपक्षी दलको नेतृत्व सम्हालेको र अर्को वर्षको निर्वाचनमा उक्त पार्टीको विजयसमेत हुन सक्ने अड्कलबाजी भइरहेको बेला नेपालको परिस्थिति र नीतिसँग जोडिएको भ्रमण कार्यक्रममा भाजपाको संलग्नताको लागि विदेश मन्त्रालयले नै अग्रसरता देखाएको मान्यता पनि छ ।
सरकारी आग्रहमै त्यसो गरिएको पुष्टि केले पनि गर्छ भने प्रचण्डसँग यसपल्ट आफूले उठाउँदै आएको हिन्दु राष्ट्रसम्बन्धी विषयमा सिंह प्रवेश नै गरेनन्, आफ्ना ‘अतिथि’ समक्ष । उनले खाली नेपालमा प्रजातान्त्रिक पद्धति र प्रजातन्त्रको स्थापना, छिट्टै चुनाव र ‘हिन्दु विरोधी गतिविधि नियन्त्रणका साथै धर्मान्तरणमा रोक’को मागमा नै आफूलाई सीमित राखे ।
