विषय प्रवेश
नेपालीमा एउटा प्रचलित भनाइ छ, रात रहे अग्राख पलाउँछ भनेर। साँच्चै, छलछाम र दलीय भागबण्डाको मारमा सिंगो देश परिरहेको बेला एउटा सानो समाचारले पनि अर्थ राख्ने रहेछ। प्रधानमन्त्रीमा प्रचण्ड नियुक्त हुँदा खुसी नभएको यो बबुरोको मन आशलाग्दा युवा नेता गगन थापा स्वास्थ्य मन्त्री हुँदा किन किन खुसी भयो, यो खुसीमा मैले कुनै भोजभतेर त गरिनँ। तर, पनि देश सम्झेर हरेक क्षण चिन्तित हुने एउटा ठिटोले भित्रभित्रै उत्सव मनायो, अब केही हुन्छ जस्तो छ।
सानोमा गरेको एउटा काम सम्झँदा अहिले आफैंलाई हाँसो लाग्छ मलाई। साथीभाइले माछा मारेको देख्दा मलाई पनि बडो माछा मार्न मन लाग्यो, घरमा बुवा-आमाको आँखा छलेर त्यतिबेला पच्चीस पैसामा आउने एउटा बल्छी र जनैको धागोको डोरी बनाएर माछा मार्न गएँ। साथीहरु भकाभक माछा मार्दै थिए, उनीहरुको माछा उन्ने झिर भरिँदा मेरो भने रित्तै थियो।
मैले मेरो बल्छीमा किन माछा परेन भनेर सोधेको त साथी बीरबहादुर मेरो नजिक आयो र भन्यो खोई बल्छी हेरौँ त?
मैले बल्छी तानेर देखाएँ, टलक्क टल्किने बल्छी मात्र देखेर बीरबहादुरले भन्यो, ‘खोई त गड्यौला उनेको? बिना गड्यौला माछा फस्छ त?’ पछि गड्यौला त उनेँ तर सबै गड्यौला भ्यागुतोले खाइदिए, भ्यागुतो मात्र परे, माछा मार्न सकिएन। वास्तवमा रित्तो बल्छीमात्रै पानीमा तलमाथि गराइरहेकोमा म अहिले बल्ल एक्लै हाँसिरहन्छु।
आशाको केन्द्र :
हो! नेपाली युवाहरुका आशाका केन्द्र गगन थापा कांग्रेसभित्रको ठूलो बखेडाबीच स्वास्थ्य मन्त्री बनेका छन्, उनीसँग पदस्थापनपछि हुनैपर्ने गड्यौलाहरु त छन् तर चारैतिर कपटी भ्यागुताहरु मात्र छन्। चाहेको काम गर्न पाउने छैनन्, तर पनि एउटा स्पष्ट वक्ता युवा देशको नियम कार्यान्वयन गर्ने ठाउँमा पुग्दा आशावादी भइँदो रहेछ। थाहा छ यो सत्ता समीकरण धेरै लामो हुने छैन, केही कामको सुरुवात गर्न नपाउँदै उनले पदबाट हात धुनुपर्ने छ, या केही राम्रा काम गरेकै आधारमा भोलि फेरि मन्त्री बन्न नदिने हुन सक्छ तर पनि एउटा देशप्रति चिन्तित मान्छेले दृढ इच्छाशक्ति हुने हो भने पक्कै केही गर्छ भन्ने मेरो ठम्याइ हो। इमानदार राजनीतिज्ञलाई जनताले पुरस्कार पक्कै दिने छन्। नशामा बिपीको विचार बगेको छ भनेर देखाउने समय गगनले पाएका छन्।
डाक्टर गोविन्द केसीको मेडिकल क्षेत्र सुधारको आन्दोलनमा पहिले एेक्यवद्दता जनाउने यिनै गगन थापा हुन्, नेपाली कांग्रेसका थोरै आशलाग्दा र भरपर्दो नेताहरुमध्ये यिनै गगन थापा हुन्। राजनीतिका बिसंगतिप्रति कटाक्ष गर्ने यिनै गगन थापा हुन्, पार्टीभित्र र बाहिरबाट जनताले यिनलाई सभापतिमा देख्न चाहेका थिए, तर यिनले हिम्मत जुटाउन सकेनन्, बूढाहरुले देश बिगारे भन्ने गगन थापाले अन्तत: एउटा गुटबाट उमेदवारी दिए। त्यो पनि महामन्त्रीमा र गुटतन्त्रको शिकार भए। गुण्डा नाइके कुमार घैंटे प्रकरणमा त उनले कमाएको साख ह्वात्तै घट्यो।
तर, नेपाली जनता महान् थिए र छन्, समकालीन नेतृत्वमा एक दुईवटा गल्ती गरे पनि गगन थापाप्रति युवाहरुको बेजोड विश्वास छ, त्यसैले सामाजिक मिडियामा गगन थापा छाइरहेका छन्। हिजोको त्यो जोशिलो भाषणलाई व्यवहारमा उतार्न उनलाई एउटा अवसर मिलेको छ, यो अर्थमा उनको यो अवसर लक्ष्यप्राप्तिको सुरुवात हो।
कटू सत्य:
नेपालमा पछिल्लो समय असाध्य बिग्रिएको क्षेत्र स्वास्थ्य क्षेत्र हो, शक्ति केन्द्रको प्रभावले च्याउजस्तै उम्रिएका निजी मेडिकल कलेजहरुले स्वास्थ्यको नाममा ब्रह्मलुट गरिरहेका छन्, राजधानी केन्द्रित यी कलेजहरुमा डाक्टर पढाउने नाममा गुणस्तर र विश्वसनता हराएको छ, नक्कली डाक्टरको बिगबिगी छ, एकातिर देशका भिआईपीहरुले राज्यकोषको दुरुपयोग गर्दै युरोप अमेरिका ज्वरो जँचाउन दौडिरहेका छन् भने अर्कोतिर दूरदराजमा जनताहरु सिटामोल खान नपाएर मरिरहेका छन्।
सबै घटनाक्रमलाई हेर्ने हो भने गगन थापा भूतले खाजा खाने बेलामा मन्त्री भएका छन्, यस्तो बेला धेरै सुधारका काम गर्न सक्ने अवस्था त नहोला तर दृढ इच्छाशक्ति हुने हो भने स्वास्थ्य क्षेत्रका धेरै समस्या हल हुन सक्छन्। कमसेकम डाक्टर केसीले उठाएका मागको सम्बोधन र मौजूदा नियम कानुन कार्यान्वयन गर्दा पनि नतिजामूलक सुधार हुन सक्छ। स्वास्थ्य सम्बन्धि पूर्वाधार तयार गर्दा दूरदराज़लाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्न पहलकदमी गर्ने उनी साँच्चैका बाघ हुन् कि मिडियाले बनाएका कागजी बाघ हुन्, हेर्ने दिन आएको छ।
गगन थापालाई देवत्वकरण गर्नु पनि जरुरी छैन, किनकि उनी पनि एक सामान्य मान्छे हुन्, उनीबाट गल्ती नै हुँदैन भन्ने अपेक्षा पनि गर्नु हुँदैन तर एउटा स्पष्ट भिजन भएको मान्छे हुनाले आफूले चर्को रुपमा बोलेका कुराहरुलाई लागू गर्न हिम्मत गर्छन् कि भनेर युवाहरुको ठूलो हिस्सा आशावादी भएकै हो। छोटो समय भए पनि मन्त्री भएर जनप्रिय भएका गोकर्ण बिष्ट र लालबाबु पण्डितलाई पछ्याउन सक्लान् नसक्लान् त्यो हेर्न बाँकी छ। उनीप्रति सहानुभूति राख्दै खबरदारी गर्नु एउटा सचेत नागरिकको कर्तव्य हो।
स्वास्थ्य मन्त्रालयको बजेटको ठूलो हिस्सा लोक कल्याणकारी विज्ञापनमा मात्र जान्छ, जुन प्रभावकारी छैन, तारे होटलहरुमा कर्णालीका लागि स्वास्थ्य नीति बन्छन्, डाक्टरहरु र स्वास्थ्यकर्मीहरु राजधानी बसेर तलब भत्ता खान्छन्, अति बिपन्नको उपचार प्रक्रिया प्रभावकारी छैन, जनतामा आफ्नो स्वास्थ्यप्रति जागरुकता छैन, रोग लागेपछि मात्र अस्पत्ताल धाउने प्रचलन छ, गैरसरकारी संस्थाहरु रिपोर्ट बनाउँदै बजेट खर्च गर्दैछन्।
स्वास्थ्य मन्त्रालयका हरेक कामकारबाहीमा आर्थिक लेनदेन हुने गरेको, मन्त्रालयको काम लथालिङ्ग, कर्मचारी सरुवा, बढुवा र विभिन्न प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र शिक्षण अस्पतालहरुको क्षमता विस्तारका नाममा सरोकारवालाहरुबाट लाखौँ रुपैयाँ असुल्ने गरेका छन् भने स्वास्थ्य सेवामा कार्यरत करिब चालिस हजार कर्मचारी, डाक्टर, नर्स र मासिकाहरुको नियमित सरुवा, बढुवामा समेत पूर्वाग्रह राख्ने प्रवृत्तिविरुद्द गगन थापा कति काम गर्छन् हेर्न बाँकी छ। वैदेशिक रोजगारीका लागि गरिने स्वास्थ्य परीक्षणमा हुने अनियमितता रोक्न उनले दिएको निर्देशन राम्रो कामको सुरुवात हो।
अन्त्यमा,
त्यसैले डाक्टरहरुका मन्त्री गगन थापालाई मेरो सानो सुझाव छ, मेडिकल माफियाले स्वास्थ्य क्षेत्र तहस नहस भएको बेला आसे पासे र भरौटेहरुको भीड बढाउनभन्दा तीन करोड नेपालीहरुको भविष्य जोडिएको स्वास्थ्य क्षेत्रलाई सुधार गर्नेतर्फ लाग्नुस्, मन्त्रालयमा चाकडीका आधारमा हुने सरुवा बढुवामा रोक लगाउनुस्, दरबन्दी अनुसारका स्वास्थ्यकर्मीहरुलाई तुरुन्त आ-आफ्नो ठाउँमा पठाउनुस्, ढिला सुस्ती र लापरबाही गर्नेलाई निलम्बन गरी अनुसन्धान गर्नुस्।
सबैभन्दा खरो सुझाव, सिटामोल खान नपाएर जनता मर्ने देशबाट नेताहरु राज्यकोष दोहन गरी ज्वरो जँचाउन सिंगापुर जान पाइँदैन भन्नुस्। हाम्रा अस्पत्ताल र डाक्टरहरुलाई हाम्रै नेताहरुले विश्वास गर्न सक्ने बनाउन कोशिस गर्नुस्। अब उपयोगी गड्यौलाहरु प्रयोग गरी ती कपटी भ्यागुताहरुको शिकार पहिले गर्नुस् र विस्थापन् गर्नुस् अनि स्वास्थ्य क्षेत्र सफा बनाउनुस्। सार्वजनिक रुपमा यो गर्ने ऊ गर्नेभन्दा पनि सम्बन्धित कर्मचारीतन्त्रलाई निर्देशन दिनुस्।
